Fienna
Prifddinas Awstria yw Fienna (Almaeneg: Wien). Mae Fienna hefyd yn enw ar un o daleithiau'r wlad (Bundesland Wien). Mae'r ddinas, sy'n gorwedd ar lan Afon Donaw, yn ganolfan ddiwylliannol a gwleidyddol o bwys. Mae bron i ddwy filiwn o bobl yn byw yno. Hon yw dinas fwya'r wlad.
 | |
 | |
| Math |
prifddinas ffederal, statutory city of Austria, state of Austria, metropolis, dinas â miliynau o drigolion, clofan  |
|---|---|
| Enwyd ar ôl |
Wien |
|
| |
| Poblogaeth |
1,840,573 |
| Sefydlwyd |
|
| Pennaeth llywodraeth |
Michael Ludwig |
| Cylchfa amser |
UTC+01:00, UTC+2, CET |
| Gefeilldref/i | |
| Daearyddiaeth | |
| Sir |
Awstria |
| Gwlad |
 Awstria |
| Arwynebedd |
414.78 km² |
| Uwch y môr |
151 metr, 542 metr |
| Gerllaw |
Afon Donaw, Wien, Liesing, Donaukanal |
| Yn ffinio gyda |
Awstria Isaf |
| Cyfesurynnau |
48.20833°N 16.373064°E |
| Cod post |
1000–1239, 1400, 1402, 1251–1255, 1300–1301, 1421, 1423, 1500, 1502–1503, 1600–1601, 1810, 1901 |
|
AT-9 | |
| Gwleidyddiaeth | |
| Corff deddfwriaethol |
Landtag and City Council of Vienna |
| Swydd pennaeth y Llywodraeth |
mayor of Vienna |
| Pennaeth y Llywodraeth |
Michael Ludwig |
 | |
| Sefydlwydwyd gan |
Ancient Romans |
Lleolir pencadlysoedd Mudiad Datblygiad Diwydiannol y Cenhedloedd Unedig (UNIDO), Mudiad y Gwledydd Allforio Olew (OPEC) a'r Asiantaeth Ynni Atomig Ryngwladol (IAEA) i gyd yn Fienna.
HanesGolygu
Sefydlwyd Fienna gan y Celtiaid tua 500 cyn Crist ac yn 15 C.C. roedd hi'n dref yn yr Ymerodraeth Rufeinig o'r enw Vindobona. Yn y Canol Oesoedd roedd y teuluoedd Babenberg a Habsburg yn byw yn Fienna ac roedd hi'n brifddinas i'r Ymerodraeth Rufeinig Sanctaidd ac yn ddiweddarach i Ymerodraeth Awstria-Hwngari. Roedd yr Ymerodraeth Ottoman yn ymosod ar Ewrop yn yr unfed ganrif ar bymtheg a'r ail ganrif ar bymtheg, ond wnaethon nhw ddim dod ymhellach i'r gorllewin. Ym 1815 cynhaliwyd Cynhadledd Fienna ar ôl gorchfygiad Napoleon Bonaparte ym Mrwydr Waterloo.
Adeiladau a chofadeiladauGolygu
- Amgueddfa Leopold
- Eglwys gadeiriol San Steffan
- Gorsaf Karlsplatz Stadtbahn
- Hundertwasserhaus
- Karlskirche (eglwys)
- Kunsthistorisches Museum (amgueddfa)
- Palas Hofburg
- Palas Liechtenstein
- Staatsoper (tŷ opera)
- Theater an der Wien
- Tŵr Mileniwm
- Wiener Konzerthaus (neuadd cyngerdd)
- Wiener Musikverein
- Wotrubakirche (eglwys)
EnwogionGolygu
- Carl Czerny (1791-1857), pianydd a chyfansoddwr
- Franz Schubert (1797-1828), cyfansoddwr
- Fritz Kreisler (1875-1962), fiolinydd
- Alban Berg (1885-1935), cyfansoddwr
- Paul Wittgenstein (1887-1961), pianydd
- Ludwig Wittgenstein (1889-1951), athronydd
- Vicki Baum (1888-1960), awdures
- Konrad Lorenz (1903-1989), biolegydd
- Theodore Bikel (g. 1924), actor
| Taleithiau Awstria |
|
|---|---|
| Awstria Isaf | Awstria Uchaf | Burgenland | Carinthia | Salzburg | Styria | Tirol | Vorarlberg | Wien | |