John Gwilym Jones (dramodydd)
Dramodydd a darlithydd Cymraeg oedd y Dr. John Gwilym Jones (27 Medi 1904 – 16 Hydref 1988). Fe'i ganwyd yn y Groeslon, Dyffryn Nantlle.
| John Gwilym Jones | |
|---|---|
 | |
| Ganwyd | 27 Medi 1904  Groeslon |
| Bu farw | 16 Hydref 1988 Groeslon |
| Dinasyddiaeth |  Cymru |
| Alma mater | |
| Galwedigaeth | dramodydd |
| Adnabyddus am | Rhyfedd y'n Gwnaed |
- Am y bardd, gweler John Gwilym Jones (bardd)
Bu'n athro yn Llundain cyn cael ei benodi yn gynhyrchydd drama gyda'r BBC, ac yna bu'n ddarlithydd yn Adran y Gymraeg, Bangor. Fe ysbrydolodd genedlaethau o fyfyrwyr, a daeth nifer ohonyn nhw'n nofelwyr Cymraeg enwog, rhai fel John Rowlands, Jane Edwards ac Eigra Lewis Roberts. Ysbrydolodd hefyd lu o actorion, megis Maureen Rhys.[1]
Cafodd ei daro'n wael wrth ail-agor festri Capel Brynrhos, Groeslon a bu'n farw fuan wedyn. Cafodd ei ymlosgi ym Mangor ar 21 Hydref, a fe gladdwyd ei lwch ym medd ei rieni yn Llandwrog.[2]
Sefydlwyd Cymdeithas John Gwilym Jones, cymdeithas lên Gymraeg Prifysgol Bangor, ar yr 2il o Hydref 2018 er cof amdano. Penderfynwyd enwi'r Gymdeithas ar ôl y dramodydd enwog am y cred nifer o bobl na wnaed digon i goffau'r llenor o'r Groeslon wedi ei farwolaeth.
Gweithiau
golyguDramâu
golygu- Y Brodyr 1934
- Diofal yw Dim 1942
- Hanes Rhyw Gymro 1954 - am Morgan Llwyd
- Lle Mynno'r Gwynt 1958
- Gŵr Llonydd 1958
- Y Tad a'r Mab 1963
- Pedair Drama 1971
- Rhyfedd y'n Gwnaed (1976)
- Ac Eto Nid Myfi 1976
- Yr Adduned 1979
- Cilwg yn Ôl (cyfieithiad o Look Back in Anger)
- Pedwarawd (drama deledu)
Nofelau
golygu- Y Dewis 1942
- Tri Diwrnod ac Angladd 1979
Storïau
golygu- Y Goeden Eirin 1946
Ysgolheictod
golygu- William Williams Pantycelyn (1969)
- Daniel Owen (1970)
- Dau Lenor o Ochr Moeltryfan (Darlith Flynyddol Llyfrgell Penygroes 1970)
- Crefft y Llenor (1977)
- Swyddogaeth Beirniadaeth (1977)
Llyfryddiaeth
golygu- Elan Closs Stephens, Cyfres Astudiaethau Theatr Cymru:5. Y Canol Llonydd (Cymdeithas Theatr Cymru, 1988) - darlith ar ddramâu John Gwilym Jones
- Gwyn Thomas (gol.), John Gwilym Jones - Cyfrol Deyrnged (Gwasg Dinefwr, 1974)
- Manon Wyn Siôn (gol.), Bro a Bywyd: John Gwilym Jones 1904-1988 (Cyhoeddiadau Barddas, 1993)
- William R. Lewis, John Gwilym Jones, Cyfres Writers of Wales (Gwasg Prifysgol Cymru, 1994)
Cyfeiriadau
golygu- ↑ Gwefan Theatr Cymru
- ↑ Anerchiad John Gwilym Jones ym Mrynrhos brynhawn ei farw. Y Traethodydd (1998).
Dolen allanol
golygu- John Gwilym Jones, gwefan BBC Cymru