John Jones (Myrddin Fardd)

John Jones
John Jones
	Myrddin Fardd (ffotograff gan John Thomas)
Ffugenw	Myrddin Fardd
Ganwyd	1836 ; Llangïan
Bu farw	27 Gorffennaf 1921 ; Chwilog
Dinasyddiaeth	Cymru
Galwedigaeth	gof, bardd
Plant	Owen Gough Jones

Llenor, casglwr llên gwerin Gymraeg a hynafieithydd o Gymro oedd John Jones (1835 - 27 Gorffennaf 1921), sy'n fwy adnabyddus wrth ei ffugenw llenyddol "Myrddin Fardd".

Mam Myrddin Fardd tu allan i'w cartref, Llanbedrog, c.1885

BywgraffiadGolygu

Cartref Myrddin Fardd yng Nglanywern, Chwilog

Ganwyd John Jones yn nhyddyn Tan-y-Ffordd, Mynytho, plwyf Llangïan, Llŷn, ac fe'i bedyddiwyd yn Eglwys Llangïan ar 8fed o Fedi 1835, yn fab i John ac Ann Owen. Roedd ei frawd hŷn, Owain, yn ysgolhaig a llenor a dreuliai lawer o amser yn y Llyfrgell Brydeinig tra'n gweithio yn Llundain, yn chwilota am ddeunydd ar gyfer ei erthyglau i gylchgronau fel Y Brython a Golud yr Oes. Etifeddodd John nodiadau ei frawd ar ôl ei farwolaeth yn 1866. Dysgodd ei grefft fel gof yng ngefail Y Pandy, Chwilog. Er na dderbyniodd ond ychydig o addysg (yn Ysgol Elfennol y Foel Gron, Mynytho), roedd yn ymchwilydd brwdfrydig a ymddiddorai yn hanes a thraddodiadau ei fro a'r hen Sir Gaernarfon. Bu farw'n sydyn yn ei gartref yn Chwilog, 27 Gorffennaf 1921 yn 85 oed, ac fe'i claddwyd ym mynwent gyhoeddus Chwilog.

Gwaith llenyddolGolygu

Wynebddalen Llên Gwerin Sir Gaernarfon (Cwmni y Cyhoeddwyr Cymreig, Caernarfon, d.d.=1908)

Llyfr cyntaf John Jones oedd Golygawd o Ben Carreg yr Imbill, Gerllaw Pwllheli (1858). Ysgrifennodd nifer o erthyglau a phytiau i gylchgronau yn ystod ei oes. Ei gampwaith, efallai, yw Llên Gwerin Sir Gaernarfon (1908). Ymhlith ei lyfrau eraill mae Enwogion Sir Gaernarfon (1922), Adgof Uwch Anghof (1883), Gleanings from God's Acre (1903), Gwerin-Eiriau Sir Gaernarfon (1907). Golygodd hefyd Cynfeirdd Lleyn (1905), cyfrol swmpus sy'n cynnwys gwaith Wiliam Llŷn a beirdd eraill o ardal Llŷn.

Llyfryddiaeth ddetholGolygu

Gwaith Myrddin FarddGolygu

Golygawd o Ben Carreg yr Imbill, Gerllaw Pwllheli (1858)
Adgof Uwch Anghof (1883)
Gleanings from God's Acre (1903)
(gol.), Cynfeirdd Lleyn (1905)
Gwerin-Eiriau Sir Gaernarfon (1907)
Llên Gwerin Sir Gaernarfon (1908)
Enwogion Sir Gaernarfon (1922)

Llyfrau amdanoGolygu

Cybi, Cymeriadau Hynod Sir Gaernarfon (1923).
Cybi, John Jones (Myrddin Fardd) (Llandysul, 1945).
John Jones yn Y Bywgraffiadur Cymreig