Llafur a'r Blaid Gydweithredol

Llafur a'r Blaid Gydweithredol
Llafur a'r Blaid Gydweithredol
Cadeirydd y Grŵp Seneddol	Jim McMahon
Is-gadeirydd y Grŵp Seneddol	Preet Gill
Sefydlwyd	7 Mehefin 1927; 97 o flynyddoedd yn ôl
Rhestr o idiolegau	Cydweithredol; Democrataidd Cymdeithasol; Sosialaeth ddemocrataidd;
Sbectrwm gwleidyddol	Chwith-canol
Tŷ'r Cyffredin	26 / 650
Tŷ'r Arglwyddi	13 / 783
Senedd yr Alban	8 / 129
Senedd Cymru	11 / 60
Cynulliad Llundain	7 / 25
Llywodraeth leol yn y DU	1,500 / 20,690
Comisiynydd yr Heddlu a Throseddu	3 / 40

Mae Llafur a'r Blaid Gydweithredol (Saesneg: Labour and Co-operative Party, neu yn gryno yn Labour Co-op) yn ddisgrifiad a ddefnyddir gan ymgeiswyr yn etholiadau'r Deyrnas Unedig sy'n sefyll ar ran y Blaid Lafur a'r Blaid Gydweithredol.

Mae ymgeiswyr yn cystadlu etholiadau o dan gynghrair etholiadol rhwng y ddwy blaid, y cytunwyd arno gyntaf ym 1927.^[1] Mae'r cytundeb hwn yn cydnabod annibyniaeth y ddwy blaid ac yn eu hymrwymo i beidio â sefyll yn erbyn ei gilydd mewn etholiadau. Mae hefyd yn nodi'r gweithdrefnau i'r ddwy ochr ddewis ymgeiswyr ar y cyd a rhyngweithio ar lefel leol a chenedlaethol.

Etholwyd 26 o ASau Llafur a'r Blaid Gydweithredol yn etholiad mis Rhagfyr 2019, gan ei wneud y pedwerydd grŵp gwleidyddol mwyaf yn Nhŷ’r Cyffredin, er bod ASau Llafur a'r Blaid Gydweithredol yn cael eu cynnwys yn y cyfansymiau Llafur yn gyffredinol. Cadeirydd y Grŵp Seneddol Cydweithredol yw Jim McMahon a'r Is-gadeirydd yw Preet Gill.

Disgrifiad

Mae Llafur a'r Blaid Gydweithredol yn ddisgrifiad ar y cyd sydd wedi'i gofrestru gyda'r Comisiwn Etholiadol, sy'n ymddangos ochr yn ochr ag enw ymgeisydd ar bapurau pleidleisio. Pan gaiff ei ethol, mae'r dynodiad yn swyddogol yn Llafur a'r Blaid Gydweithredol, gyda chynrychiolwyr etholedig yn aml yn cyfarfod gyda'i gilydd yn ogystal â bod yn rhan o grŵp Llafur swyddogol.

Mae'r rhan fwyaf o ymgeiswyr Llafur a Chydweithredol yn defnyddio'r disgrifiad ar y cyd ond mae rhai yn sefyll o dan fersiwn arall, yn enwedig ar gyfer etholiadau ac etholiadau llywodraeth leol yn yr Alban, Cymru a Llundain sy'n defnyddio system restrau. Yn yr achos hwn dim ond un disgrifiad a ddefnyddir i osgoi pleidleiswyr rhag meddwl bod ymgeiswyr Llafur a Chydweithredol yn sefyll yn erbyn ymgeiswyr Llafur; fodd bynnag, mae ymgeiswyr ar y cyd yn dal i gael eu cydnabod fel rhan o'r Grŵp Llafur a Chydweithredol os cânt eu hethol.

Mae ymgeiswyr a chynrychiolwyr Llafur a Chydweithredol hefyd yn defnyddio logo ar y cyd ar eu deunyddiau printiedig a'u gwefannau.

Y Blaid Yng Nghymru

Mae gan y blaid gydweithredol 11 sedd yn Senedd Cymru.^[2] Yn Nhŷ’r Cyffredin mae gan y blaid 4 sedd ar gyfer aelodau Cymru.^[3] Mae hefyd dau gomisiynydd heddlu sydd yn dod o dan yr enw Llafur a'r Blaid Gydweithredol:

Aelodau o'r Senedd

Mick Antoniw (AS Pontypridd)

Alun Davies (AS Blaenau Gwent)

Rebecca Evans (AS Gŵyr)

Vaughan Gething (AS De Caerdydd a Phenarth)

John Griffiths (AS Dwyrain Casnewydd)

Huw Irranca-Davies (AS Ogwr)

Ann Jones (AS Dyffryn Clwyd)

Jeremy Miles (AS Castell-nedd)

Lynne Neagle (AS Torfaen)

Rhianon Passmore (AS Islwyn)

Lee Waters (AS Llanelli)