Madarch rhosliw'r coed
| Madarch rhosliw'r coed Agaricus dulcidulus
| |
|---|---|
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Fungi |
| Dosbarth: | |
| Urdd: | Agaricales |
| Teulu: | Agaricaceae |
| Genws: | Agaricus[*] |
| Rhywogaeth: | Agaricus dulcidulus |
| Enw deuenwol | |
| Agaricus dulcidulus Schulzer (1874) | |
Math a rhywogaeth o ffwng yn nheulu'r Agaricaceae yw'r Madarch rhosliw'r coed (Lladin: Agaricus dulcidulus; Saesneg: Rosy Wood Mushroom).[1] 'Y Madarch Maes' yw'r enw ar lafar ar y grwp mae'r ffwng yma'n perthyn iddo, ond nid yw'n derm gwyddonol. Mae 'maes' yma'n cyfeirio at leoliad y ffwng, sef tir agored, cae fel arfer. Mae'r teulu Agaricaceae yn gorwedd o fewn urdd yr Agaricales.
Mae'r rhywogaeth hon o ffwng i'w chael yn Ewrop, Asia, Affrica a Gogledd America.
Lliw sborau'r fadarchen hon yw brown. O ran siâp, disgrifir y capan, neu gap y fadarchen fel un amgrwm. Gelwir y rhan oddi tan y capan yn hadbilen (neu'n 'hymeniwm') a cheir sawl math: arwyneb llyfn, tegyll, chwarennau (tyllau bychan), rhychau ayb; mae gan y fadarchen hon yr hyn a elwir yn: tegyll. O ran y broses o gymeryd maeth, fe'i disgrifir fel maethiad saproffytig.
Ffyngau
golyguCredir fod rhwng 2.2 a 3.8 miliwn o wahanol rywogaethau o ffwng, a'u bod yn perthyn yn nes at grwp yr anifeiliaid nag at blanhigion.[2] Gelwir yr astudiaeth o ffwng yn "feicoleg", sy'n dod o'r Groeg μύκης (mykes) sef 'madarchen'. Mae tua 120,000 o'r rhain wedi'u disgrifio gan naturiaethwyr megis Carolus Linnaeus, Christiaan Hendrik Persoon ac Elias Magnus Fries. Oherwydd mai prin iawn yw gwybodaeth gwyddonwyr am y pwnc hwn, mae tacson y ffyngau'n newid o ddydd i ddydd.[3] Credir bod oddeutu 20,000 o rywogaethau o ffyngau yng ngwledydd Prydain.
Aelodau eraill o deulu'r Agaricaceae
golyguMae gan Madarch rhosliw'r coed ambell aelod arall yn y teulu hwn, gan gynnwys y canlynol:
Rhestr Wicidata:
| rhywogaeth | enw tacson | delwedd |
|---|---|---|
| Coprinus acidorus | Coprinus acidorus | |
| Coprinus affinis | Coprinus affinis | |
| Coprinus dunarum | Coprinus dunarum | |
| Coprinus radiatus | Coprinus radiatus | |
| Coprinus radicatus | Coprinus radicatus | |
| Coprinus sclerotianus | Coprinus sclerotianus | |
| Coprinus stercorarius | Coprinus stercorarius | |
| Coprinus subpronus | Coprinus subpronus | |
| Coprinus tomentosus | Coprinus tomentosus | |
| Coprinus virgulicolens | Coprinus virgulicolens |
Gweler hefyd
golyguCyfeiriadau
golygu- ↑ Gwefan y Bywiadur; CELl, lle ceir enwau safonol Cymraeg. Adalwyd 21 Chwefror 2020.
- ↑ Erthygl Fungal Diversity Revisited: 2.2 to 3.8 Million Species gan Hawksworth DL ac Lücking R yn y dyddlyfr Microbiology Spectrum, cyfrol 5, rhif 4, tud. 79–95. Cyhoeddwyd Gorffennaf 2017; Microbiology Spectrum; isbn=978-1-55581-957-6
- ↑ Gwefan palaeos.com; adalwyd 21 Chwefror 2020.
Safonwyd yr enw Madarch rhosliw'r coed gan un o brosiectau 
. Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.