Plas Teg

plasty gwledig rhestredig Gradd I yn Yr Hôb, Sir y Fflint

Plasty Jacopeaidd rhwng pentrefi'r Hôb a Phontblyddyn, rhwng yr Wyddgrug a Wrecsam, Sir y Fflint yw Plas Teg a godwyd gan Sion Trevor (1563–1630) tua 1610.[1]

Plas Teg
Mathplasty gwledig Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
LleoliadYr Hôb Edit this on Wikidata
SirYr Hôb Edit this on Wikidata
GwladBaner Cymru Cymru
Uwch y môr103.3 metr Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau53.1297°N 3.0672°W Edit this on Wikidata
Map
Statws treftadaethadeilad rhestredig Gradd I Edit this on Wikidata
Manylion

Roedd Sion Trevor (neu John Trevor yn ddiweddarach yn ei oes) yr ail fab hynaf i Sion Trefor (m. 1589), Trefalun, y ceir cofeb alabaster iddo yn Eglwys Gresffordd. Ar y gofeb honno, disgrifir ei blant, a dyma'r disgrifiad o Sion:

Golygwr ar Lynges ardderchawg y Frenhines, yr hwn a briododd Marged merch Hywel Trevanian o (?)arihays yn Gernyw, Ysgweier, vab Syr Hyw Trevanian, Marchog ar ol ei dad.

Ceir cerddi am faenordy cyharach ar y safle hwn gan feirdd y 15g. Dengys arolwg Robert Eggerley o arglwyddiaeth y Waun yn 1391-2 fod tiroedd Ednyfed Gam wedi eu rhannu rhwng ei etifeddion a bod Dafydd ab Ednyfed Gam yn berchen ar dir yn nhrefgordd Bryncunallt a Phlas Teg yn yr Hôb, "lle y byddai ei orwyr, Robert Trefor ap Siôn Trefor, yn trigo yn y dyfodol".[2]

Hwn oedd prif gartref Sion, a defnyddiai'r tŷ'n aml i groesawu gwahoddedigion yno, yn enwedig rhai o brif gyfreithwyr Llundain. Fel ei frodyr, roedd yn Bengryniad pybyr. Bu farw yn 1629 a Marged ei wraig ar ei ôl; ddwy flynedd wedi hynny anrhaethwyd yr adeilad pan ymosododd y Cadfridog Brereton a Phengryniaid eraill ar yr ardal.

Ni newidiwyd llawer ar Blas Teg hyd at ddiwedd y 18g pan ychwanegwyd rhai adeiladau allanol gan y Fonesig Jane Dacre. Tua 1823-4 gweddnewidiwyd y lle gan Charles Blayney Trevor-Roper gyda chryn newidiadau strwythurol, ond gadw'r hen naws.[3]

Gweler hefyd

golygu

Cyfeiriadau

golygu
  1. Hayward, Will. "These houses helped shape Wales' history but are now crumbling". Wales Online.
  2. gutorglyn.net; adalwyd 12 Chwefror 2017.
  3. britishlistedbuildings.co.uk; adalwyd 12 Chwefror 2017.

Llyfryddiaeth

golygu
  • E Hubbard, Clwyd, 1986, pp376–377;
  • RCAHMW, Sir y Fflint, 1912, p48 (133);
  • M Girouard, erthygl yn Country Life, 19 Gorffennaf 1962;
  • P Smith, Houses of the Welsh Countryside, 1988, tt225-229, fig 133, pl 72, mapiau 49, 53;