Pont Hafren

Pont grog yw Pont Hafren sy'n rhychwantu Afon Hafren rhwng De Swydd Gaerloyw yn Lloegr a Sir Fynwy yn Ne Cymru. Mae hi'n cludo'r draffordd M48. Y bont oedd y groesfan wreiddiol rhwng Cymru a Lloegr a oedd yn cludo'r draffordd M4, cyn agor Ail Groesfan Hafren. Cymerwyd pum mlynedd i'w chodi gan gostio £8 miliwn. Agorwyd y bont ar 8 Medi 1966 gan y Frenhines Elisabeth II a gyfeiriodd ati fel dechrau cyfnod economaidd newydd i dde Cymru. Rhoddwyd statws rhestredig Gradd I i'r bont ym 1998.

Pont Hafren

Math	pont grog, pont ffordd, pont
Agoriad swyddogol	8 Medi 1966
Sefydlwyd	8 Medi 1966
Daearyddiaeth
Lleoliad	Afon Hafren
Sir	De Swydd Gaerloyw, Ardal Fforest y Ddena
Gwlad	Cymru  Lloegr
Cyfesurynnau	51.6099°N 2.64026°W
Cod OS	ST5590090230
Hyd	1,600 metr
Statws treftadaeth	adeilad rhestredig Gradd I
Manylion
Deunydd	dur
Ffeiliau perthnasol ar Comin

I ddathlu agoriad y bont, ysgrifennodd y bardd Eingl-Gymreig Harri Webb bennill ddychanol:

Two lands at last connected

Across the waters wide,

And all the tolls collected

On the English side.

Lleoliad

Serch i'r Bont Hafren gael ei defnyddio i groesi rhwng Cymru a Lloegr, mae'r bont ei hun wedi'i lleoli'n gyfan gwbl y tu mewn i ffiniau Lloegr gyda'r pen Cymreig wedi'i leoli uwchben Penrhyn Beachley, sydd y tu fewn i ffiniau presennol Lloegr. Arferai Penrhyn Beachley, fodd bynnag, fod y tu mewn i ffiniau Cymru yn ôl lleoliad Clawdd Offa.

Adeiladau cydrannol

Mae afon Hafren yn cynnwys nifer o bontydd gwahanol, sef Pont Gwy, Traphont Beachley, Pont Hafren a Thraphont Aust.

Pont Gwy

Pont 408 m (1,340 tr) o hyd sydd wedi'i hangori â cheblau yw Pont Gwy. Mae hi'n rhychwantu afon Gwy sydd heddiw'n nodi'r union ffin rhwng Lloegr a Chymru—2.7 km i'r de o Gas-gwent.

Traphont Beachley

Adeiledd hytrawst deuflwch gyda wyneb concrit yw Traphont Beachley sydd wedi'i gynnal gan drestlau haearn wrth iddi grosi'r penrhyn. Saif gwersyll y fyddin ar y penrhyn.

Pont Hafren

Lleolir Pont Hafren yn agos i leoliad yr hen Fferi Aust. Pont grog 1,597 m (5,240 tr) o hyd yw hi, sydd â dec wedi'i gynnal gan ddau brif gebl sy'n hongian rhwng dau dŵr haearn. Hyd y bwlch rhwng y ddau dŵr yw 988 m (3,240 tr). Mae'r tyrau'n wag ac yn codi 136 m (445 tr) uwchben lefel y môr.

Traphont Aust

Adeiledd hytrawst deuflwch gyda dec concrit yw Traphont Aust ac y mae'n cario'r ffordd i angorfa gyntaf Pont Hafren.

Pont Hafren