Catar
Gwlad yng Ngorllewin Asia yw Catar (Arabeg: قطر ; ˈqɑ̱.tˁɑ̱r), yn swyddogol Gwladwriaeth Catar (Arabeg: دولة قطر Dawlaṫ Qatar) a leolir ar orynys ar arfordir gogledd-ddwyreiniol Arabia yn y Dwyrain Canol. Mae'n ffinio â Sawdi Arabia i'r de—ei hunig ffin—ac amgylchynir ei harfordir gan Gwlff Persia. Mae ynys Bahrein yn gorwedd i'r gorllewin, ar ochr draw Gwlff Bahrein. Doha, sy'n gartref i iwch na 80% o drigolion y wlad, ydy'r brifddinas.
 | |
 | |
| Gwladwriaeth Catar República Federativa do Brasil | |
 | |
| Arwyddair | Ble daw breuddwydion yn fyw  |
|---|---|
| Math | Emirate, gwladwriaeth sofran, gwlad |
| Prifddinas | Doha |
| Poblogaeth | 2,639,211 |
| Sefydlwyd | 18 Rhagfyr 1878 (Diwrnod Cenedlaethol Catar) 3 Medi 1971 (Annibyniaeth oddi wrth Lloegr (y DU) |
| Anthem | As Salam al Amiri |
| Pennaeth llywodraeth | Mohammed bin Abdulrahman Al Thani |
| Cylchfa amser | UTC+03:00, Asia/Qatar |
| Iaith/Ieithoedd swyddogol | Arabeg |
| Daearyddiaeth | |
| Rhan o'r canlynol | De-orllewin Asia, Y Dwyrain Canol, Gwladwriaethau'r Gwlff |
| Gwlad | Qatar |
| Arwynebedd | 11,437 ±1 km² |
| Yn ffinio gyda | Sawdi Arabia, Iran |
| Cyfesurynnau | 25.26954°N 51.21277°E |
| Gwleidyddiaeth | |
| Corff deddfwriaethol | Cynulliad Ymgynghorol Qatar |
| Swydd pennaeth y wladwriaeth | Emir Gwladwriaeth Qatar |
| Pennaeth y wladwriaeth | Tamim bin Hamad Al Thani |
| Swydd pennaeth y Llywodraeth | Prif Weinidog Qatar |
| Pennaeth y Llywodraeth | Mohammed bin Abdulrahman Al Thani |
 | |
 | |
| Ariannol | |
| Cyfanswm CMC (GDP) | $179,677 million, $237,296 million |
| Arian | Qatari riyal |
| Cyfartaledd plant | 2.026 |
| Mynegai Datblygiad Dynol | 0.855 |
Yn 2013 roedd poblogaeth Catar yn 1.8 miliwn; 278,000 o ddinasyddion Qatari ac 1.5 miliwn o alltudion.[1] Yn y cyfrifiad diweddaraf roedd poblogaeth y wlad yn 2,639,211 (2017)[2], sy'n llai na phoblogaeth Cymru.
Hanes
golyguYn yr 20g, ar ôl iddi gael ei rheoli gan Ymerodraeth yr Otomaniaid, fe'i rheolwyd gan Brydain nes iddi ddod yn annibynnol yn 1971. Chwaraeodd y teulu Al Thani le blaenllaw yn ei rheolaeth ers canol y 19g, ac mae Catar heddiw dan reolaeth unbeniaethol ei theulu brenhinol; ei harlywydd yw Emir Tamim bin Hamad Al Thani.[3] Wedi Sawdi Arabia, Qatar yw'r gymdeithas mwyaf ceidwadol o aelodau'r مجلس التعاون لدول الخليج العربية (Cyngor Cydweithredol y Gwlff (neu'r GCC)).[4][5]
Crefydd
golyguMae'r rhan fwyaf o Gatariaid yn cadw'n agos iawn i ddehongliad Wahhabi o Islam.<[6][7][7][8][9][10] Cyfraith Sharia yw prif ffynhonnell eu cyfreithiau, yn unol â chyfreithiau eu gwlad.[8][9]
Heddiw
golyguCatar yw gwlad gyfoethoca'r byd, yn ôl y pen, gyda thwf uwch nag unrhyw wlad Arabaidd arall. Caiff hefyd ei chydanbod fel 'economi incwm uchel' gan Fanc y Byd.[11][12] Mae ganddi fwy o nwy wrth gefn nag unrhyw wlad arall ar y Ddaear; mae ei chronfa wrth gefn dros 25 biliwn casgen. Oherwydd hyn i gyd, mae dylanwad Catar yn fawr iawn. Yn ystod y Gwanwyn Arabaidd, cefnogodd Catar nifer o grwpiau gwrthryfelgar, yn ariannol a thrwy ei grŵp cyfryngol Al Jazeera.[13][14][15] Qatar fydd yn cynnal Cwpan y Byd FIFA yn 2022, y wlad Arabaidd gyntaf i wneud hynny.[16]
Gweler hefyd
golyguCyfeiriadau
golygu- ↑ "Population of Qatar". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2014-04-10. Cyrchwyd Rhagfyr 2013. Check date values in:
|accessdate=(help) - ↑ https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.TOTL. dyddiad cyrchiad: 8 Ebrill 2019.
- ↑ "Qatar: regional backwater to global player". BBC News.
- ↑ "Qatar: Revolution From the Top Down". National Geographic. Cyrchwyd 7 Mawrth 2014.
- ↑ "For Qatari Women, Change Slow in Coming". ABC News. Cyrchwyd 7 Mawrth 2014.
- ↑ "Tiny Qatar's growing global clout". BBC.
- ↑ 7.0 7.1 "Qatar's modern future rubs up against conservative traditions". Reuters. 27 Medi 2012. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2015-09-24. Cyrchwyd 2014-10-11.
- ↑ 8.0 8.1 "The Permanent Constitution of the State of Qatar". Government of Qatar. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2014-10-06. Cyrchwyd 2014-10-11.
- ↑ 9.0 9.1 "Constitution of Qatar".
According to Article 1: Qatar is an independent Arab country. Islam is its religion and Sharia law is the main source of its legislation.
- ↑ "Rising power Qatar stirs unease among some Mideast neighbors". Reuters. 12 February 2013. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2015-10-02. Cyrchwyd 13 June 2013.
- ↑ Beth Greenfield (18 Ebrill 2012). "World's Richest Countries". Forbes. Cyrchwyd 22 Ionawr 2013.
- ↑ "Indices & Data | Human Development Reports". United Nations Development Programme. 14 Mawrth 2013. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 12 January 2013. Cyrchwyd 27 Mehefin 2013.
- ↑ Dagher, Sam (17 Hydref 2011). "Tiny Kingdom's Huge Role in Libya Draws Concern". Online.wsj.com. Cyrchwyd 30 Rhagfyr 2013.
- ↑ "Qatar: Rise of an Underdog". Politicsandpolicy.org. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2017-06-10. Cyrchwyd 30 Rhagfyr 2013.
- ↑ Ian Black in Tripoli. "Qatar admits sending hundreds of troops to support Libya rebels". Theguardian.com. Cyrchwyd 30 Rhagfyr 2013.
- ↑ Paul Rhys in Doha. "Blatter reaches out to Arabia". Aljazeera.com. Cyrchwyd 30 Rhagfyr 2013.