Roparz Hemon
Llenor ac ysgolhaig Llydewig oedd Roparz Hemon (18 Tachwedd 1900 – 29 Mehefin 1978). Fe gydweithredodd â'r Natsïaid.
| Roparz Hemon | |
|---|---|
 | |
| Ffugenw | Pendaran  |
| Ganwyd | Louis Paul Némo 18 Tachwedd 1900 Brest |
| Bu farw | 29 Mehefin 1978 Dulyn |
| Dinasyddiaeth | Ffrainc |
| Addysg | agrégation |
| Alma mater |
|
| Galwedigaeth | geiriadurwr, Esperantydd, bardd, ysgrifennwr |
| Cyflogwr |
|
| Adnabyddus am | Q2844949, Gwalarn |
| Mam | Q27435462 |
Ysgrifennodd nifer o eiriaduron, erthyglau gwrth-Semitiaeth, gramadegau, cerddi a storïau byrion. Ef oedd sylfaenydd y cylchgrawn llenyddol Llydaweg Gwalarn a gafodd ei hariannu gan y Natsïaid, lle cyhoeddodd nifer o awduron ieuanc eu gweithiau cyntaf yn y 1920au a'r 1930au.
GweithiauGolygu
- An Den a netra (Un homme de rien), drama 1927
- Plac'hig vihan ar Mor Brest, Kenta Mouladour Moulerez - 1928, traduction d'Hans Andersen.
- Précis de grammaire bretonne. Brest, Moulerez Stread ar C'hastell, 1928
- L'orthographe bretonne. Brest, Moulerez Stread ar C'hastell, 1929
- Cours élémentaire de breton, Rennes, 1932, ISBN B0000DV9R9,
- Kleier Eured Brest Gwalarn - 1934 ISBN 2-9511721-8-4
- Grammaire bretonne, Suivie de la prononciation bretonne Brest Gwalarn - 1941,
- An Aotrou Bimbochet e Breiz, Brest, Skridou Breizh, 1942,
- Les mots du breton usuel classés d'après le sens, Edts de Bretagne, Brest, 1942, ISBN B0000DPLFZ,
- Methode rapide de breton, 1942, ISBN B0000DUM0V
- La langue bretonne et ses combats. La Baule, Edition de Bretagne, 1947
- Alanig an tri roue, 1950 Skridoù Breizh; cyfieithwyd i'r Gymraeg fel Alan a'r tri brenin gan Zonia Bowen (1984.
- Geriadur istorel ar brezhoneg (geiriadur hanesyddol Llydaweg) NEMO - 14 Fascicules N° 1 à 14 , 1959 à 1967
- Alc'hwez ar brezhoneg eeun, ISBN 2868631266,
- Yezhadur istorel ar brezhoneg, Hor Yezh, ISBN 2910699366,
- Geriadur istorel (geiriadur hanesyddol ), Preder, ISBN 2901383017
- Mari Vorgan, Al Liamm, 1962; cyfieithwyd i Ffrangeg fel "La Marie-Morgane", 1981, Les Presses d'aujourd'hui; cyfieithwyd i Gymraeg fel Morforwyn, Gwasg Prifysgol Cymru, Canolfan Astudiaethau Hanesyddol
- A Historical Morphology and Syntax of Breton, Dublin Institute for Advanced Studies, 1975,
- Christmas Hymns in the Vannes Dialect of Breton 1956,
- Trois poèmes en moyen-breton traduits et annotés par R. Hémon. Tremenuan an ytron Maria - Pemzec leuenez Maris - Buhez mab den, Dublin Institute for Advanced Studies,School of Celtic Studies, Dulyn, 1962, ISBN 1855000636,
- Ar Varn diwezhañ, Skol, 1998
- Grammaire bretonne, Al Liamm, 1963, ISBN B0000DOXNQ,
- Les Fragments de la Destruction de Jerusalem Et Des Amours Du Vieillard (Textes en Moyen-breton), Traduits Et Annotes, Dublin Institute for Advanced Studies 1969,
- Ho kervel a rin en noz ha marvailhoù all. Brest, Al Liamm, 1970,
- Tangi Kerviler. Al Liamm, 1971, in-12, 169 p.
- Cours élementaire de breton, 1975, ISBN B0000DRE3H,
- Doctrin an Christenien, Dublin Institute for Advanced Studies,School of Celtic Studies, décembre 1977,
- Troioù-kaer ar baron pouf, An Here, 1986, ISBN 2868430368,
- Gaovan hag an den gwer, An Here, 1988, ISBN 286843052X,
- Furnez ha faltazi, Hor Yezh, 1998, ISBN 2910699269,
- An ti a drizek siminal, Hor Yezh, 1998, ISBN 2910699277,
- Nenn Jani, Al Liamm, 1974 ; cyfieithiad i'r Ffrangeg, Coop Breizh, 1998, ISBN 2843460379,
- Santez Dahud, Hor Yezh, 1998, ISBN 2910699293,
- Eñvorennoù, Al Liamm, 1998, ISBN 2-7368-00-53-2
- Barzhaz dianav ha barzhaz troet, Hor Yezh, 1997, ISBN 2-910699-21-8
Cysylltiadau CymraegGolygu
Cafodd Hemon ei erlid wedi’r rhyfel, ymhlith a dirprwyaeth a ddaeth o Gymru roedd yr Archderwydd John Dyfnallt Owen a oedd a diddordeb mawr yn Llydaw ac ef a rhoddodd loches yn ei gartref yn Sir Gar i Roparz Hemon, oedd wedi gorfod dianc o Lydaw. Cyfieithwyd rhai o’i waith i’r Gymraeg, a chyfieithodd ef o'r Gymraeg hefyd.
- ‘’Gwaith Ap Vychan’’ detholiad a droswyd i'r Llydaweg gan Roparz Hemon (Cylchgrawn Ar Bed Keltiek, Rhif 91, Gorffennaf 1966)
- ‘’Alanig an tri roue’’, 1950 Skridoù Breizh; cyfieithwyd i'r Gymraeg fel Alan a'r tri brenin gan Zonia Bowen (1984)
- ‘’Mari Vorgan’’, Al Liamm, 1962; cyfieithwyd i Gymraeg fel Morforwyn gan Rita Williams. Canolfan Astudiaethau Hanesyddol, Gwasg Prifysgol Cymru, 1995.