Salamanca
Dinas yng nghymuned ymreolaethol Castilla y León yn Sbaen a phrifddinas talaith Salamanca yw Salamanca. Saif ar Afon Tormes, ac roedd y boblogaeth yn 2006 yn 190,025. Mae'n enwog fel safle un o brifygolion hynaf ac enwocaf Sbaen ac am y nifer fawr o adeiladau hanesyddol o ddiddordeb pensaernïol.
![]() | |
![]() | |
Math |
bwrdeistref Sbaen, dinas, dinas fawr ![]() |
---|---|
| |
Poblogaeth |
144,825 ![]() |
Pennaeth llywodraeth |
Carlos Manuel García Carbayo ![]() |
Cylchfa amser |
UTC+01:00 ![]() |
Gefeilldref/i | |
Daearyddiaeth | |
Sir |
Talaith Salamanca ![]() |
Gwlad |
![]() |
Arwynebedd |
29.8 km² ![]() |
Uwch y môr |
802 ±1 metr ![]() |
Gerllaw |
Afon Tormes ![]() |
Yn ffinio gyda |
Santa Marta de Tormes, Carbajosa de la Sagrada, Arapiles, Castile and León, Aldeatejada, Carrascal de Barregas, Doñinos de Salamanca, Villamayor, Villares de la Reina, Cabrerizos ![]() |
Cyfesurynnau |
40.9667°N 5.6639°W ![]() |
Cod post |
37001–37008 ![]() |
Swydd pennaeth y Llywodraeth |
mayor of Salamanca ![]() |
Pennaeth y Llywodraeth |
Carlos Manuel García Carbayo ![]() |
![]() | |
Sefydlwyd Salamaca fel Salmantica gan lwyth Celtaidd y Vaceo. Yn ddiweddarach cipiwyd y safle gan y cadfridog Carthaginaidd Hannibal, a chafodd yr enw Helmantica. Yn y cyfnod Rhufeinig daeth yn ddinas bwysig. Yn ddiweddarach daeth yn eiddo i'r Fisigothiaid ac yn 712 cipiwyd hi gan fyddin Islamaidd. Diboblogwyd hi bron yn llwyr yn y canrifoedd nesaf, a dim ond yn y 12g y bu cynnydd eto. Sefydlwyd y brifysgol yn 1218. Ymhlith y myfyrwyr yma bu Hernán Cortés, Miguel de Cervantes, Ignatius Loyola, Sant Ioan y Groes, Miguel de Unamuno, Mateo Aleman a'r Cymro Sant John Roberts. Ysgolheigion prifysgol Salamanca, yng Nghyngor Burgos yn 1512 a ddatganodd hawl trigolion brodorol cyfandir America i fywyd a rhyddid, efallai y datganiad rhyngwladol cynharaf o hawliau dynol.
Yn 1985 cyhoeddwyd hen ddinas Salamanca yn Safle Treftadaeth y Byd gan UNESCO. Yn 2002 roedd Salamanca yn Brifddinas Diwylliant Ewrop.