Stephen Bayly

Cyfarwyddwr ffilm o'r Unol Daleithiau yw Stephen Bayly (ganwyd 7 Gorffennaf 1942). Ganed Bayly yn Baltimore UDA.

Stephen Bayly
Ganwyd	7 Gorffennaf 1942  Baltimore
Dinasyddiaeth	Cymru
Alma mater	Coleg Prifysgol Llundain
Galwedigaeth	cyfarwyddwr ffilm, cynhyrchydd ffilm
Adnabyddus am	Aderyn Papur, Joni Jones, Rhosyn a Rhith

Coleg

Yn y Brifysgol astudiodd drama a llenyddiaeth, yn ogystal â phensaernïaeth a chynllunio trefol (M.C.P. Prifysgol Pennsylvania) cyn ennill ysgoloriaeth i astudio fel Cymrawd Thouron yn Lloegr yn 1967. Wrth weithio ar ei draethawd doethur yng Ngholeg Prifysgol Llundain (UCL), dechreuodd ysgrifennu sgriptiau ffilm. Arweiniodd hyn at gysylltiad â chyfarwyddwr ifanc o'r enw Tony Scott, ac at drobwynt gyrfaol sylweddol. Cynhyrchodd Bayly ffilm gyntaf Tony, Loving Memory, a ddewiswyd ar gyfer y Critics' Week yng Ngŵyl Ffilm Cannes. Roedd yn fedydd tân i gynhyrchydd ifanc, ond yn ddechrau addawol dros ben iddo.

Sefydlodd Scott Free Enterprises gyda Tony a'i frawd Ridley Scott, ac fe gynhyrchodd Bayly nifer o ffilmiau teledu safonol gan gynnwys The Author of Beltraffio, a gyfarwyddwyd gan Tony. Roedd y ffilm yn un mewn cyfres ac yn gyd gynhyrchiad Ewropeaidd arloesol oedd yn cynnwys nifer o gyfarwyddwyr adnabyddus megis Claude Chabrol a Volker Schloendorf. Chwaraeodd rôl allweddol yn natblygiad y ffilm The Duellist, sef ffilm nodwedd gyntaf Ridley Scott.

Y cam nesaf iddo oedd cofrestru ar gwrs cyfarwyddo yn yr Ysgol Ffilm Genedlaethol (NFTS heddiw).

Gwaith

Ar ôl graddio yn yr 1980au cynnar, dechreuodd gyfarwyddo hysbysebion i Sid Robertson Production, cyn cynhyrchu ffilmiau ar gyfer y sianel Gymraeg newydd, S4C. Sefydlodd Red Rooster Film and Television gyda'r cynhyrchydd Linda James. Eu cynhyrchiad gyntaf oedd Joni Jones, a ddaeth yn rhan annatod a phwysig o arlwy S4C. Fe'i gwerthwyd ar draws y byd ac i gwmnïau mawrion megis Miramax a Disney. Dilynwyd hynny gan gyfres o ddramâu teledu llwyddiannus, gan gynnwys Aderyn Papur (1984) Rhosyn a Rhith (1986) a ddangoswyd yng Ngŵyl Ffilm Cannes yn 1986.

Yn 1988 fe gyfarwyddodd y comedi teuluol Just Ask for Diamond, addasiad o nofel Anthony Horowitz lle'r oedd y cast yn cynnwys Susannah York, Bill Paterson a Roy Kinnear. Rhyddhawyd y ffilm gan HBO/Kings Road yn yr UDA a 20th Century Fox yn y DU. Cafodd ei chynnwys yn rhan o ôl-olwg o waith Bayly yng Ngŵyl Ffilm Houston yn 1989.

Y 1990au

Treuliodd yr 1990au yn ehangu Red Rooster a chynhyrchwyd nifer o ffilmiau teledu megis In Patagonia gyda'r cyfarwyddwr Marc Evans. Prynwyd Red Rooster gan y Chrysalis Group, a sefydlodd Stephen yr adran adain ffilmiau nodwedd, Red Rooster Pictures.

Yng nghanol yr 1990au fe gynhyrchodd ffilmiau megis Richard III, a enwebwyd am ddwy wobr Academi ac enillodd Golden Bear ym Merlin, yn ogystal â nifer o wobrwyon BAFTA a gwobr ffilm gorau'r Evening Standard yn y DU. Yn 1996 cynhyrchodd Mrs Dalloway, oedd wedi selio ar nofel Virginia Woolf.

Yn 1997 gwahoddwyd Stephen i fod yn Gyfarwyddwyr a Phrif Weithredwr y National Film and Television School, lle treuliodd pum mlynedd lwyddiannus.

Y 2010 i'r presennol

Ar ôl gadael yr NFTS yn 2003 fe sefydlodd Sly Fox Films gyda Linda James, ei bartner gwreiddiol yn Red Rooster, er mwyn ail-afael mewn creu adloniant perthnasol, crefftus. Mae gan Sly Fox nifer o ffilmiau maent yn datblygu gan gynnwys The Icarus Girl gan Helen Oyeyemi. Addasodd y nofel gyda chefnogaeth y Gronfa Gyfryngau Ewropeaidd. Mae Stephen a Linda hefyd yn darparu gwasanaeth ymgynghori i'r Diwydiannu Creadigol.

Fel ymgynghorydd, mae Stephen wedi helpu sefydlu'r Actors' Temple uchel ei barch yn Llundain sy'n fan hyfforddi i actorion sy'n arbenigo yn nhechnegau perfformio Sanford Meisner. Yn ogystal, mae'n ymgymryd â gwaith dysgu ac asesu i nifer o sefydliadau addysgol yn y DU. Ym Mawrth 2007 roedd yn ddarlithydd gwadd yn Ysgol Ffilm Ryngwladol Ciwba, ac yn Ebrill roedd yn ddarlithydd gwadd ym Mhrifysgol Harvard, Boston.

Cyfeiriadau

• Porth Esboniadur, Coleg Cymraeg Cenedlaethol