Tegyll brau bwytadwy
Tegyll brau bwytadwy Russula vesca | |
---|---|
Dosbarthiad gwyddonol | |
Teyrnas: | Fungi |
Dosbarth: | |
Urdd: | Russulales |
Teulu: | Russulaceae |
Genws: | Russula[*] |
Rhywogaeth: | Russula vesca |
Enw deuenwol | |
Russula vesca Fr. |
Math a rhywogaeth o ffwng yn nheulu'r Russulaceae yw'r Tegyll brau bwytadwy (Lladin: Russula vesca; Saesneg: The Flirt).[1] 'Y Tegyll Brau' yw'r enw ar lafar ar y grwp mae'r ffwng yma'n perthyn iddo, ond nid yw'n derm gwyddonol. Lluosog 'tagell' yw 'tegyll', a 'gwan' neu 'fregys' yw brau. Mae'r teulu Russulaceae yn gorwedd o fewn urdd y Russulales.
Disgrifiwyd ac enwyd Russula vesca am y tro cyntaf gan y mycolegydd nodedig o Sweden, Elias Magnus Fries (1794-1878). Mae'r ansoddair Lladin vescus yn golygu "bwytadwy". Yn wir, dfnyddir y ffwng hwn wedi'i goginio mewn bwydydd a gellir ei fwyta'n amrwd.
Mae'r rhywogaeth hon o ffwng i'w chael yn Ewrop a Gogledd America.
Lliw sborau'r fadarchen hon yw gwyn. O ran siâp, disgrifir y capan, neu gap y fadarchen fel un amgrwm. Gelwir y rhan oddi tan y capan yn hadbilen (neu'n 'hymeniwm') a cheir sawl math: arwyneb llyfn, tegyll, chwarennau (tyllau bychan), rhychau ayb; mae gan y fadarchen hon yr hyn a elwir yn: tegyll. O ran y broses o gymeryd maeth, fe'i disgrifir fel mycorhisa.
Ffyngau golygu
Credir fod rhwng 2.2 a 3.8 miliwn o wahanol rywogaethau o ffwng, a'u bod yn perthyn yn nes at grwp yr anifeiliaid nag at blanhigion.[2] Gelwir yr astudiaeth o ffwng yn "feicoleg", sy'n dod o'r Groeg μύκης (mykes) sef 'madarchen'. Mae tua 120,000 o'r rhain wedi'u disgrifio gan naturiaethwyr megis Carolus Linnaeus, Christiaan Hendrik Persoon ac Elias Magnus Fries. Oherwydd mai prin iawn yw gwybodaeth gwyddonwyr am y pwnc hwn, mae tacson y ffyngau'n newid o ddydd i ddydd.[3] Credir bod oddeutu 20,000 o rywogaethau o ffyngau yng ngwledydd Prydain.
Aelodau eraill o deulu'r Russulaceae golygu
Mae gan Tegyll brau bwytadwy ambell aelod arall yn y teulu hwn, gan gynnwys y canlynol:
Rhestr Wicidata:
rhywogaeth | enw tacson | delwedd |
---|---|---|
Cap llaeth llarwydd | Lactarius porninsis | |
Cap llaeth saffrwm ffug | Lactarius deterrimus | |
Lactarius salmonicolor | Lactarius salmonicolor | |
Lactarius sanguifluus | Lactarius sanguifluus | |
Lactarius semisanguifluus | Lactarius semisanguifluus | |
Russula amoena | Russula amoena | |
Russula atrorubens | Russula atrorubens | |
Russula firmula | Russula firmula | |
Russula innocua | Russula innocua | |
Russula persicina | Russula persicina |
Gweler hefyd golygu
Cyfeiriadau golygu
- ↑ Gwefan y Bywiadur; CELl, lle ceir enwau safonol Cymraeg. Adalwyd 21 Chwefror 2020.
- ↑ Erthygl Fungal Diversity Revisited: 2.2 to 3.8 Million Species gan Hawksworth DL ac Lücking R yn y dyddlyfr Microbiology Spectrum, cyfrol 5, rhif 4, tud. 79–95. Cyhoeddwyd Gorffennaf 2017; Microbiology Spectrum; isbn=978-1-55581-957-6
- ↑ Gwefan palaeos.com; adalwyd 21 Chwefror 2020.
Gofal! |
Er bod rhai madarch yn fwytadwy, mae eraill yn fwytadwy gan rai pobl ond yn wenwyn i eraill! |