The Myvyrian Archaiology of Wales

The Myvyrian Archaiology of Wales (3 cyfrol, 1801 - 1807) yw'r teitl ar gasgliad o destunau Cymraeg Canol a olygwyd gan Owain Myfyr gyda chymorth a chyfraniadau gan Iolo Morganwg a William Owen Pughe. Enwyd y gyfrol ar ôl Owain Myfyr, yn erbyn ei ewyllys, am ei fod mor hael yn achos y gwaith hwn a hefyd fel noddwr llenorion ac ysgolheigion Cymraeg yn gyffredinol. Cafodd ei gyhoeddi ar ran Gymdeithas y Gwyneddigion yn Llundain. Ei enw poblogaidd oedd 'Y Myfyrian'.

The Myvyrian Archaiology of Wales
Enghraifft o'r canlynolgwaith llenyddol, casgliad Edit this on Wikidata
AwdurOwen Jones Edit this on Wikidata
Dyddiad cyhoeddi1801 Edit this on Wikidata
Dechreuwyd1801 Edit this on Wikidata
Daeth i ben1907 Edit this on Wikidata

Hanes a chynnwys

golygu

Mae'r ddwy gyfrol gyntaf yn gerrig milltir pwysig yn hanes llenyddiaeth Gymraeg. Yn y gyfrol gyntaf ceir detholiad o waith y Cynfeirdd a'r Gogynfeirdd. Yn yr ail ceir detholiad da o destunau rhyddiaith Cymraeg Canol yn cynnwys Trioedd Ynys Prydain a thrioedd eraill, Bucheddau'r Saint a'r brutiau. Yn anffodus mae cynnwys y drydedd gyfrol yn ffrwyth dychymyg Iolo Morganwg ei hun. Y bwlch amlwg yn y casgliad yw'r chwedlau a'r Rhamantau. Y bwriad oedd eu cyhoeddi fel pedwaredd gyfrol ond redodd arian Myfyr allan.

Er bod nifer o walliau yn y testunau yn ôl safonau ysgolheictod heddiw, gwnaeth Myfyr a Pughe ymdrech lew i gasglu detholiad cynrychiolol o lenyddiaeth gynnar Cymru. Eu ffynonellau oedd llawysgrifau gwerthfawr yr hynafiaethydd Paul Panton (Plas Gwyn, Ynys Môn) a Thomas Jones, Aelod Seneddol Sir Aberteifi.

Cymhelliad y Gwyneddigion wrth gyhoeddi'r Myvyrian oedd ceisio dangos cyfoeth llenyddiaeth Cymru i'r byd, yn ogystal â hybu astudiaethau o lenyddiaeth Gymraeg yng Nghymru ei hun. Dyna pam y dewiswyd teitl a rhagymadrodd Saesneg. Roedd Cymry diwylliedig fel Owain Myfyr yn ymwydodol iawn o ddylanwad y mudiadau hynafiaethol yn Lloegr ac ar gyfandir Ewrop - gwaith pobl fel Thomas Percy, golygydd Reliques of Ancient English Poetry (1765), er enghraifft - a cheisiant sicrhau i lenyddiaeth Gymraeg ei lle ar yr un llwyfan.

Llyfryddiaeth

golygu

Testun

golygu

Cafwyd dau argraffiad o'r Myvyrian:

  • The Myvyrian Archaiology of Wales: Collected out of Ancient Manuscripts, 3 cyfrol (cyfrol 1 a 2: Llundain, 1801, cyfrol 3: Llundain, 1807)
  • The Myvyrian Archaiology of Wales... (Thomas Gee, Dinbych, 1870). Argraffiad un gyfrol sy'n rhedeg i dros 1500 tudalen.

Darllen pellach

golygu
  • Prys Morgan, The Eighteenth Century Renaissance (Abertawe, 1981). Da am y cefndir.

Dolenni allanol

golygu