Y Tair Rhamant
chwedlau Arthuraidd Cymraeg canol o'r oesau canol
Mae'r tair stori a adnabyddir wrth yr enw Y Tair Rhamant yn chwedlau Arthuraidd Cymraeg Canol o'r Oesau Canol. Maent i'w cael yn rhannol neu yn gyfan yn Llyfr Gwyn Rhydderch a Llyfr Coch Hergest. Ceir chwedlau sy'n cyfateb iddynt yng ngwaith yr awdwr Ffrangeg Chrétien de Troyes o ail hanner y 12g yn ogystal. Erbyn hyn cred ysgolheigion fod y ddau gylch o chwedlau yn annibynnol ar ei gilydd ond bod elfennau ynddynt yn seiliedig ar waith hŷn. Mae iaith ac arddull y rhamantau hyn yn bur debyg i iaith ac arddull Pedair Cainc y Mabinogi.
Y Tair Rhamant yw:
- Iarlles y Ffynnon (neu Owain)
- Peredur fab Efrawg
- Geraint ac Enid (neu Geraint fab Erbin)
Mae Iarlles y Ffynnon yn cyfateb i Yvain ou le Chevalier au lion gan Chrétien, Peredur fab Efrawg i Perceval ou le Conte du Graal a Gereint ac Enid i Érec et Énide.
Llyfryddiaeth
golygu- Y tair rhamant- y testun wedi'i ddiweddaru gan Bobi Jones. Cymdeithas Lyfrau Ceredigion, 1960
- Stephens, Meic (gol.) Cydymaith i Lenyddiaeth Cymru Gwasg Prifysgol Cymru, 1986. ISBN 0-7083-0915-1