Thomas Newton
Clerigwr ac ysgolhaig Beiblaidd o Loegr oedd Thomas Newton (1 Ionawr 1704 – 14 Chwefror 1782) a fu'n Esgob Bryste am yr 20 mlynedd olaf o'i oes, ac yn Ddeon Sant Pawl am 13 ohonynt.
| Thomas Newton | |
|---|---|
 Portread o'r Esgob Thomas Newton gan arlunydd anhysbys. | |
| Ganwyd | 1 Ionawr 1704  Caerlwytgoed |
| Bu farw | 14 Chwefror 1782 Llundain |
| Dinasyddiaeth | Teyrnas Lloegr, Teyrnas Prydain Fawr |
| Alma mater | |
| Galwedigaeth | offeiriad Anglicanaidd |
| Swydd | Esgob Bryste |
Ganed ef yng Nghaerlwytgoed, Swydd Stafford. Mynychodd yr ysgol ramadeg yng Nghaerlwytgoed ac Ysgol Westminster yn Llundain cyn iddo gael ei dderbyn i Brifysgol Caergrawnt ym 1723. Enillodd ei radd baglor ym 1727 a'i radd meistr ym 1730, a fe'i etholwyd yn gymrawd yng Ngholeg y Drindod. Cafodd ei ordeinio'n ddeon yn niwedd 1729 ac yn offeiriad ym 1730 gan Edmund Gibson, Esgob Llundain.[1]
Nid oedd Newton yn nodedig am nerth naturiol ei alluoedd, nac am ei gyraeddiadau mewn dysg, ond yr oedd yn ddyn diargyhoedd, yn dra derbyniol a chymeradwy mewn cymdeithas, ac yn meddu gradd helaeth o wybodaeth gyffredinol a diwinyddol. Adwaenir ef yn bennaf fel awdur dau waith llenyddol, sef argraffiad o Paradise Lost gan John Milton gyda nodiadau, a gyhoeddwyd am y tro cyntaf ym 1749, ac hefyd Dissertations on the Prophecies, y gyfrol gyntaf o ba un a ymddangosodd ym 1755. Yr oedd y naill a'r llall o'r gweithiau hyn yn uchel eu cymeriad yn eu dydd, er mai nid llawer o graffter na dysg a ganfyddir ynddynt. Heb law y gweithiau hyn, cyhoeddodd rai pregethau yn achlysurol, a llawer o draethodau ar bynciau ysgrythurol.
Cyfeiriadau
golygu- ↑ (Saesneg) Nigel Aston, "Newton, Thomas (1704–1782), bishop of Bristol", Oxford Dictionary of National Biography (Oxford University Press). Adalwyd ar 16 Rhagfyr 2021.