Uwch Gynghrair Andorra
| Er bod gwybodaeth werthfawr yn yr erthygl hon, rhaid ymestyn ar y wybodaeth er mwyn iddi gyrraedd safon arferol, derbyniol Wicipedia. Os na chaiff yr erthygl ei gwella'n ddigonol ymhen wythnos neu ddwy wedi 4 Tachwedd 2024, fe all gael ei dileu. Os caiff yr erthygl ei gwella'n sylweddol, wedyn mae croeso i chi dynnu'r neges hon oddi ar y dudalen. Ceir rhestr o erthyglau sydd angen eu gwella yma. Sut mae ei gwella? Dyma restr o hanfodion pob erthygl; beth am dreulio ychydig o amser yn mynd drwy'r cyngor hwn? Gweler hefyd ein canllawiau Arddull ac Amlygrwydd. |
Uwch Gynghrair Andorra (Catalaneg: Primera Divisió d'Andorra; Cymraeg: 'Adran Gyntaf Andorra'), a elwir yn Lliga Multisegur Assegurances am resymau nawdd,[1] yw categori dynion gorau system cynghrair Andorra a phrif gystadleuaeth lefel clwb y wlad. Fe'i trefnir gan Ffederasiwn Pêl-droed Andorra (FAF) a dechreuodd gael ei chwarae yn nhymor 1995-96. Mae'r bencampwriaeth wedi dilyn twrnamaint gron a system esgyn a disgyn rhwng adrannau ers 1999.
 | |
| Gwlad | Andorra |
|---|---|
| Cydffederasiwn | UEFA |
| Sefydlwyd | 1995 |
| Nifer o dimau | 10 |
| Lefel ar byramid | 1 |
| Disgyn i | Segona Divisió |
| Cwpanau | Copa Constitució Supercopa Andorrana |
| Cwpanau rhyngwladol | UEFA Champions League UEFA Europa Conference League |
| Pencampwyr Presennol | UE Santa Coloma (1st title) (2023–24) |
| Mwyaf o bencampwriaethau | FC Santa Coloma (13 titles) |
| Gwefan | faf.ad |
 2023–24 | |
Nid yw FC Andorra, un o brif glybiau’r wlad sydd wedi’i leoli yn y brifddinas, Andorra la Vella, erioed wedi chwarae yn y gynghrair hon. Maent yn chwarae yn system cynghrair Sbaen, ac wedi'u cofrestru gyda Ffederasiwn Frenhinol Pêl-droed Sbaen.
Hanes
golyguMae gwreiddiau cynghrair Andorra yn dyddio'n ôl i sefydlu Ffederasiwn Pêl-droed Andorra (FAF) ym 1994. Roedd gan y wlad glwb pêl-droed yn system cynghrair Sbaen ers 1942, sef, Fútbol Club Andorra. Yn 1970, bu i nifer o bobl a chlybiau lleol greu cynghrair amatur heb sêl ystyriaeth swyddogol.[2] Erbyn yr 1990au daeth newid ar fyd gan bod creu'r gynghrair genedlaethol yn amod angenrheidiol i Andorra gael ei dderbyn yn aelod gweithgar o UEFA, a ddaeth yn swyddogol ym 1996.[3] Daeth amod debyg ar i Gymru gael tîm genedlaethol ar i Gymdeithas Bêl-droed Cymru sefydlu Cynghrair Genedlaethol Cymru tua'r un adeg.[4]
Cynhyrchodd tymor cyntaf 1995-96 Futbol Club Encamp fel y pencampwr cyntaf. Enillydd y tymor nesaf, Club Esportiu Principat, oedd y tîm Andorra cyntaf i gystadlu mewn cystadleuaeth Ewropeaidd.[5] Gan ddechrau ym 1999, sefydlwyd system o esgyn a disgyn a twrnamaint gron gyda chreu'r Ail Adran, a ostyngodd nifer y clybiau yn yr elît i'r wyth presennol.[6]
System cynghrair
golyguMae’r wyth clwb sy’n chwarae yn y gynghrair yn chwarae ei gilydd deirgwaith yn yr un lleoliad. Ar ôl y 21 rownd gyntaf, mae'r gynghrair yn rhannu yn hanner, yn bedwar uchaf a'r pedwar isaf. Yna maen nhw'n chwarae'r tri thîm arall yn eu hadran ddwywaith yn fwy i roi cyfanswm o 27 gêm. Mae safle olaf y rownd diraddio yn cael ei ddiswyddo i'r Segona Divisió, yr ail gynghrair bêl-droed uchaf yn Andorra, tra bod y dosbarth olaf ond un yn chwarae ail gêm ail-raddiad dwy goes yn erbyn Segona Divisió. Mae nifer y timau o Primera Divisió wedi newid trwy gydol hanes y gynghrair:
- 1995-96: 10 clwb
- 1996-97: 12 clwb
- 1997-98: 11 clwb
- 1998-99: 12 clwb
- 1999-00: 7 clwb
- 2000-02: 8 clwb
- 2002-03: 9 clwb
- 2003-23: 8 clwb
- 2023 -presennol: 10 clwb
Cymhwyster ar gyfer cystadlaethau Ewropeaidd
golyguMae enillydd y gynghrair yn ennill lle yn rownd gymwysterau Cynghrair y Pencampwyr UEFA, tra bod enillwyr y gynghrair ac enillydd Copa Constitució yn ennill lle yn Cynghrair Europa UEFA rownd cymwysterau.
Enillwyr fesul Clwb
golygu| Clwb | Nifer | Blynyddoedd |
|---|---|---|
| FC Santa Coloma | 13 | 1995, 2001, 2003, 2004, 2008, 2010, 2011, 2014, 2015, 2016, 2017, 2018, 2019 |
| Inter Club d'Escaldes | 3 | 2020, 2021, 2022 |
| CE Principat | 3 | 1996, 1997, 1998 |
| FC Encamp | 2 | 1996, 2002 |
| FC Lusitanos | 2 | 2012, 2013 |
| FC Rànger's | 2 | 2006, 2007 |
| UE Sant Julià | 2 | 2005, 2009 |
| Constel·lació Esportiva | 1 | 2000 |
| Atlètic Club d'Escaldes | 1 | 2023 |
Dolenni allanol
golygu- Official website
- Andorra ar safle FIFA
- Andorra ar wefan UEFA
Cyfeiriadau
golygu- ↑ "La Primera Divisió passa a dir-se Lliga Multisegur Assegurances". elperiodic.ad.
- ↑ "MACE1.JPG (image)". bp3.blogger.com.
- ↑ "Andorra se codea con la élite". El País. 5 Hydref 1996. Cyrchwyd 24 Medi 2012.
- ↑ "The League of Wales". The Red Wales, sianel Youtube Cymdeithas Bêl-droed Cymru. 2024. Cyrchwyd 23 Mai 2024.
- ↑ "'HAIR WE GO, HAIR WE GO..' United will face barber-ians; CE PRINCIPAT v DUNDEE UTD. – Free Online Library". thefreelibrary.com.
- ↑ "Andorra - List of Champions". www.rsssf.com. Cyrchwyd 2020-11-12.
