Y Cywyddwyr (Llyfrau'r Ford Gron)

Y Cywyddwyr yw'r 12fed llyfr yn y gyfres Llyfrau'r Ford Gron o dan olygyddiaeth John Tudor Jones (John Eilian). Fe'i cyhoeddwyd gan wasg Hughes a'i fab. Does dim dyddiad cyhoeddi ar y llyfr. Mae'r copi ohono sydd ar Internet Archive yn rhoi'r dyddiad cyhoeddi fel 1900, ond gan fod hynny yn dair blynedd cyn geni'r golygydd, mae'n sicr yn anghywir. Ceir hysbyseb am y llyfr yng nghylchgrawn y Ford Gron ym 1932, sydd yn awgrymu mae yn gynnar yn y flwyddyn honno cafodd ei chyhoeddi.

Y Cywyddwyr

Mae'n llyfr byr sy'n cynnwys 50 o dudalennau. Ceir ynddi esiamplau o waith gan naw o feirdd a fu'n canu rhwng y 14g a'r 16g. Llywelyn Goch Amheirig Hen, Iolo Goch, Siôn Cent, Dafydd Nanmor, Lewis Glyn Cothi, Dafydd ab Edmwnt, Tudur Aled, Gruffydd Hiraethog a Wiliam Llŷn.

Mae'r llyfr yn cynnwys rhagair lle mae John Eilian yn rhoi cyflwyniad byr i ganu a bywydau'r naw bardd ac yna daw esiamplau o'u gwaith:—

• Lleucu Llwyd, Llywelyn Goch Amheirig Hen
• Sycharth, Llys Owain Glyn Dwr, Iolo Goch
• Y Llafurwr, Iolo Goch
• Claddu Ithel ap Robert, Iolo Goch
• Byd a Bywyd, Siôn Cent
• Gwagedd y Byd, Siôn Cent
• I Wallt Llio, Dafydd Nanmor
• Marwnad Merch, Dafydd Nanmor
• Siôn y Glyn, Lewis Glyn Cothi
• Saeson Fflint, Lewis Glyn Cothi
• Merch, Dafydd ab Edmwnt
• I Sion Eos (a grogwyd yn y Waun), Dafydd ab Edmwnt
• I ofyn March, Tudur Aled
• Marwnad Merch, Tudur Aled
• Troell y Gwir, Tudur Aled
• Ceiliog Bronfraith, Gruffydd Hiraethog
• Marwnad Gruffydd Grug, Wiliam Llŷn

Ar ôl y cerddi mae geirfa fer o'r geiriau llai cyffredin sydd yn y gweithiau.

Mae copïau ar lein ar gael ar yr Internet Archive ac ar Wicidestun