Gruffudd Hiraethog

Bardd a herodr oedd Gruffudd Hiraethog (m. 1564). Cafodd ei eni yn Llangollen tua throad yr 16g (nid oes sicrwydd o'r dyddiad). Mae'n bosibl iddo gael y llysenw 'Hiraethog' oherwydd ei gysylltiadau cryf â Phlas Iolyn, cartref Dr Elis Prys (Y Doctor Coch), a leolir ger Mynydd Hiraethog (Sir Ddinbych).

Gruffudd Hiraethog
Ganwyd	Llangollen
Bu farw	1564, 1564
Dinasyddiaeth	Cymru
Galwedigaeth	bardd

Gwaith llenyddol

Ei athro barddol oedd Lewys Morgannwg, ac ymhlith ei ddisgyblion roedd Wiliam Llŷn a Wiliam Cynwal. Roedd yn gyfaill i William Salesbury a gyhoeddodd gasgliad o ddiarhebion a loffiwyd o'r llawysgrifau gan Gruffudd, dan y teitl Oll synnwyr pen Kembero ygyd.

Mae 10 awdl, dros 120 cywydd a sawl englyn gan y bardd ar glawr, ynghyd â geiriadur Cymraeg a thestunau herodrol yn ei law ei hun..

Llyfryddiaeth

Testunau

Y golygiad safonol o waith y bardd yw:

• D. J. Bowen (gol.), Gwaith Gruffudd Hiraethog (Gwasg Prifysgol Cymru, Caerdydd, 1990)

Gwaith Gruffudd yw sail llyfr Salesbury:

• Oll synnwyr pen Kembero ygyd (adargraffiad J. Gwenogvryn Evans, 1902)

Astudiaethau

• D. J. Bowen, Gruffudd Hiraethog a'i Oes (Gwasg Prifysgol Cymru, Caerdydd, 1958)
• D. J. Bowen, 'Cywyddau dychan Gruffudd Hiraethog', Studia Celtica (cyf. XII/XIII, 1977-78)

Cyfeiriadau

Beirdd yr Uchelwyr

Bedo Hafesb  · Bleddyn Ddu · Cadwaladr Cesail · Casnodyn · Rhisiart Cynwal · Wiliam Cynwal · Dafydd ab Edmwnd · Dafydd Alaw · Dafydd ap Gwilym · Dafydd ap Siencyn · Dafydd Benwyn · Dafydd Ddu o Hiraddug · Dafydd Gorlech · Dafydd Llwyd o Fathafarn · Dafydd Nanmor · Dafydd y Coed · Edward Dafydd · Deio ab Ieuan Du · Lewys Dwnn · Edward Maelor · Edward Sirc · Edward Urien · Einion Offeiriad · Gronw Ddu · Gronw Gyriog · Gruffudd ab Adda ap Dafydd · Gruffudd ab Ieuan ap Llywelyn Fychan · Gruffudd ap Dafydd ap Tudur · Gruffudd ap Llywelyn Lwyd · Gruffudd ap Maredudd ap Dafydd · Gruffudd ap Tudur Goch · Gruffudd Fychan ap Gruffudd ab Ednyfed · Gruffudd Gryg · Gruffudd Hiraethog · Gruffudd Llwyd · Gruffudd Llwyd ap Llywelyn Gaplan · Guto'r Glyn · Gutun Owain · Gwerful Fychan · Gwerful Mechain · Gwilym Ddu o Arfon · Gwilym Tew · Hillyn · Huw Cae Llwyd · Huw Ceiriog · Huw Cornwy · Huw Llŷn · Huw Pennant (I) · Huw Pennant (II) · Hywel ab Einion Lygliw · Hywel ap Mathew · Hywel Cilan · Hywel Ystorm · Ieuan ap Huw Cae Llwyd · Ieuan ap Hywel Swrdwal · Ieuan Brydydd Hir · Ieuan Du'r Bilwg · Ieuan Dyfi · Ieuan Gethin · Ieuan Llwyd ab y Gargam · Ieuan Tew Ieuanc · Iocyn Ddu ab Ithel Grach · Iolo Goch · Iorwerth ab y Cyriog · Iorwerth Beli · Iorwerth Fynglwyd · Ithel Ddu · Lewis ab Edward · Lewys Daron · Lewys Glyn Cothi · Lewys Môn · Lewys Morgannwg · Llywarch Bentwrch · Llywelyn ab y Moel · Llywelyn ap Gwilym Lygliw · Llywelyn Brydydd Hoddnant · Llywelyn Ddu ab y Pastard · Llywelyn Fychan ap Llywelyn Foelrhon · Llywelyn Fychan ap Llywelyn Goch · Llywelyn Goch ap Meurig Hen · Llywelyn Goch y Dant · Llywelyn Siôn · Mab Clochyddyn · Madog Benfras · Maredudd ap Rhys · Meurig ab Iorwerth · Morus Dwyfech · Owain Gwynedd · Owain Waed Da · Prydydd Breuan · Tomos Prys · Gruffudd Phylip · Phylip Siôn Phylip · Rhisiart Phylip · Rhys Cain · Rhys Nanmor · Siôn Phylip · Siôn Tudur · Raff ap Robert · Robert ab Ifan · Robin Ddu ap Siencyn · Rhisierdyn · Rhisiart ap Rhys · Rhys ap Dafydd ab Einion · Rhys ap Dafydd Llwyd · Rhys ap Tudur · Rhys Brydydd · Rhys Goch Eryri · Sefnyn · Simwnt Fychan · Siôn ap Hywel ap Llywelyn Fychan · Siôn ap Hywel Gwyn · Siôn Brwynog · Siôn Cent · Siôn Ceri · Sypyn Cyfeiliog · Trahaearn Brydydd Mawr · Tudur Aled · Tudur ap Gwyn Hagr · Tudur Ddall · Wiliam Llŷn · Y Mab Cryg · Y Proll · Yr Ustus Llwyd

Eginyn erthygl sydd uchod am lenor neu awdur o Gymru. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.