Y Grŵp Cymreig
Grŵp o artistiaid ar y cyd yw'r Grŵp Cymreig (Saesneg: The Welsh Group), sydd gyda'r bwriad o arddangos a "rhoi llais" i'r celfyddydau gweledol yng Nghymru.[1] Dywedodd un aelod o'r grŵp Ivor Davies, mai un o amcanion y grŵp yw: “ymladd yn erbyn y cliché o Gymry fel pobol sy’n canu drwy’r amser!”[2]
| Enghraifft o'r canlynol | sefydliad  |
|---|---|
| Dechrau/Sefydlu | 1948 |
| Gwladwriaeth | y Deyrnas Unedig |
| Rhanbarth | Cymru |
| Gwefan | http://www.thewelshgroup-art.com/ |
Dechreuadau
golyguDechreuodd y grŵp yn 1948 fel Y Grŵp De Cymru,[3][4][5][6] a oedd yn cynnwys artistiaid proffesiynol ac amatur.[1] Cenhadu cychwynnol y grŵp oedd ymateb i gynrychiolaeth gymharol wan de Cymru yn Yr Academi Frenhinol Gymreig ar y pryd. Yn y rhagair i gatalog arddangosfa gyntaf Grŵp De Cymru, ysgrifennodd David Bell (wedi cyfieithu) "Diben y Grŵp yw sefydlu cyswllt newydd rhwng artistiaid o dde Cymru a'u cyhoedd".[1] Yn ystod y 1960au dechreuodd y Grŵp De Cymru arddangos ymhellach i ffwrdd yng ngogledd a chanolbarth Cymru ac ychydig yn groes i'r disgybl cafwydd arddangofeydd preswyl ym Mryste a'r Amwythig. Dechreuodd y grŵp ddefnyddio ei teitl presennol o Y Grŵp Cymreig erbyn 1975,[1] ac erbyn hynny roedd hefyd wedi dod yn grŵp artistiaid gwbl broffesiynol ac, er bod ei duedd de-ddwyreiniol yn dal i fod yn fater o ryw cynnen, roedd y grŵp wedi ehangu ei aelodaeth tu hwnt i dde Cymru (gan gynnwys nifer sydd hefyd yn aelodau o'r Academi Frenhinol Gymreig a / neu'r grŵp o ymwahanwyr, a gychwynnwyd ym 1956 pan fethodd Grŵp De Cymru i ddod yn Academi deheuol i Grŵp 56 Cymru).[1]
21ain Ganrif
golyguRoedd arddangosfa curadu a ymchwiliwyd gan aelod o'r Grwp Cymreig Dr Ceri Thomas a'i ariannu gan Llyfrgell Genedlaethol Cymru, Cyngor Celfyddydau Cymru, Cymdeithas Gelfyddyd Gyfoes Cymru a'r Grwp Cymreig, ei lansio yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru, (Aberystwyth), cyn mynd ar daith i'r Academi Frenhinol Gymreig, (Conwy) ac Amgueddfa ac Oriel Gelf Casnewydd (Gwent). Mae'r arddangosfa, Mapio'r Grŵp Cymreig yn 60, yn cynnwys gwaith gan aelodau presennol ac yn y gorffennol, yn cwmpasu cyfnod o fuan ar ôl yr Ail Ryfel Byd i'r gwaith wedi cwblhau yn yr unfed ganrif ar hugain, newydd ar ôl datganoli yng Nghymru. Yn y lansiad arddangosfa, amlygodd y Weinidog Treftadaeth Llywodraeth Cymru ar y pryd Alun Ffred Jones, bwysigrwydd y grŵp: (wedi'i gyfieithu) "arddangosfa pen-blwydd 60 oed y Grŵp Cymreig yn ddigwyddiad pwysig ar gyfer y celfyddydau yng Nghymru, gan ddwyn ynghyd waith gan artistiaid Cymreig talentog hen a newydd".[1][7] Roedd llyfr darluniadol lliw llawn a gyhoeddwyd gan Diglot Books gyd-fynd â'r arddangosfa.[8] Heddiw, arddangosion y grŵp yng Nghymru ac yn rhyngwladol, gan gynnwys yr Unol Daleithiau.[9]
Aelodaeth
golyguMae aelodaeth lawn yn cynnwys 40 o artistiaid Cymreig neu lleoli yng Nghymru[5] gan gynnwys cadeirydd (Dilys Jackson), ysgrifennydd (David James) a thrysorydd (Heather Eastes).[6] Mae rhestr lawn o'r aelodau yw; Jacqueline Alkema, Eileen Allan, Jenny Allan, Lynne Bebb, Simone Bizzell-Browning, Paul Brewer, Glenys Cour, Ivor Davies, Ken Dukes, Wendy Earle, Heather Eastes, Lorna Edmiston, Paul Edwards, Ken Elias, Anthony Evans, Veronica Gibson, Chris Griffin, Robert Harding, Clive Hicks-Jenkins, Sue Hiley Harris, Mary Husted, Dilys Jackson, Jacqueline Jones, Angela Kingston, Dan Llywelyn Hall, Robert Macdonald, Sally Matthews, Philip Muirden, Tiff Oben, Michael Organ, Shirley Anne Owen, Gus Payne, Roy Powell, Susan Roberts, Alan Salisbury, Philippine Sowerby, Antonia Spowers, Ceri Thomas, Thomasin Toohie, Jean Walcot, Islwyn Watkins, Claudia Williams, Pip Woolf.[6] Ers 2002, gyda marwolaeth nifer o aelodau parhaol hir, aelodau newydd eu hethol, gan arwain at cydbwysedd rhwng y rhywiau mwy a chynnydd yn nifer yr aelodau o tu allan i Gaerdydd. O 2007 tan 2009 y grŵp hefyd yn cynnwys aelod graddedig ifanc[10] ac yn 2012 dechreuodd artist Tiff Oben, Gymrodoriaeth tair blynedd gyda'r grŵp.[11] Mae Mathew Prichard CBE yw llywydd y grŵp.[6]
Cyn-aelodau
golyguCyn-aelodau wedi cynnwys enwau mawr o faes o gelfyddyd Gymreig fodern, gan gynnwys Peter Bailey,[1] William Brown,[12] Brenda Chamberlain,[1] Mary Fogg,[13] Arthur Giardelli,[14] Tony Goble,[15] Bert Isaac,[16] John Petts,[1] David Tinker,[17] Laurie Williams[1] ac Ernest Zobole.[18]
Cyhoeddiadau
golygu- Peter Wakelin (Cyfieithiad gan Meinir Evans), Creu Cymuned o Arlunwyr - 50 mlynedd o'r Grwp Cymreig, Amgueddfa Genedlaethol Cymru (1999), ISBN 0-7200-0472-1 [19]
- Ceri Thomas (Cyfieithad gan Gwenllian Dafydd), Mapio'r Grŵp Cymreig yn 60, Diglot Books, Llantrisant (2009), ISBN 9780956086709 (0956086705) [20]
Cyfeiriadau
golygu- ↑ 1.00 1.01 1.02 1.03 1.04 1.05 1.06 1.07 1.08 1.09 http://books.google.co.uk/books?id=aXYySHER7x8C&pg=PA102&dq=50+mlynedd+o%27r+grwp+cymreig.+Peter+Wakelin&hl=en&sa=X&ei=iUf2UfPHHs-Thgef3ICAAg&ved=0CDMQ6AEwAA#v=onepage&q=50%20mlynedd%20o%27r%20grwp%20cymreig.%20Peter%20Wakelin&f=false
- ↑ "copi archif". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2016-03-05. Cyrchwyd 2013-07-29.
- ↑ http://www.walesonline.co.uk/news/local-news/art-group-marking-60-creative-2141243
- ↑ http://www.llgc.org.uk/index.php?id=1513&no_cache=1&L=1&tx_ttnews[tt_news]=1388&cHash=d5eb27e6bfac174ec381aee2996a07f9
- ↑ 5.0 5.1 "copi archif". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2013-01-05. Cyrchwyd 2013-07-29.
- ↑ 6.0 6.1 6.2 6.3 "copi archif". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2014-03-03. Cyrchwyd 2013-11-18.
- ↑ "copi archif". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2013-06-05. Cyrchwyd 2013-07-29.
- ↑ http://www.gwales.com/goto/biblio/cy/9780956086716/?session_timeout=1
- ↑ http://welshdrawings.creativemessage.com/Newsletter.aspx?s=00000000-0000-0000-0000-000000000000&l=2&n=1&i=8&c=0&a=44&o=0
- ↑ "copi archif" (PDF). Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 2014-01-03. Cyrchwyd 2013-07-29.
- ↑ http://elbowroomintercourse.blogspot.co.uk/p/project-artists.html
- ↑ http://www.independent.co.uk/news/obituaries/william-brown-painter-and-printmaker-877816.html
- ↑ http://www.guardian.co.uk/theguardian/2012/dec/28/mary-fogg-obituary
- ↑ http://www.guardian.co.uk/artanddesign/2009/nov/11/arthur-giardelli-obituary
- ↑ http://www.guardian.co.uk/news/2007/apr/27/guardianobituaries.artsobituaries
- ↑ http://www.independent.co.uk/news/obituaries/bert-isaac-473108.html[dolen farw]
- ↑ http://www.guardian.co.uk/news/2000/sep/04/guardianobituaries2
- ↑ "copi archif". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2012-11-06. Cyrchwyd 2013-07-29.
- ↑ http://www.amazon.co.uk/Creu-Cymuned-Arlunwyr-Creating-Community/dp/0720004721/ref=sr_1_1?ie=UTF8&qid=1375178875&sr=8-1&keywords=50+mlynedd+o%27r+Grwp+Cymreig
- ↑ http://www.amazon.co.uk/Mapior-Grwp-Cymreig-Yn-60/dp/0956086713