Mosg El-Jazzar

(Ailgyfeiriad o Y Mosg Gwyn)

Mae'r Mosg el-Jazzar (Arabeg: مسجد الجزار‎ , Masjid al-Jazzar; Hebraeg: Misgad al-G'zar), a elwir hefyd yn Fosg Gwyn, wedi'i leoli ar Heol el-Jazzar y tu mewn i furiau hen ddinas Acre, yn edrych dros Fôr dwyreiniol Môr y Canoldir, ac fe'i henwir ar ôl y llywodraethwr Otomanaidd Ahmad Pasha el -Jazzar (llysenw: "y Cigydd") .

Mosg El-Jazzar
Mathmosg Edit this on Wikidata
Enwyd ar ôlJezzar Pasha Edit this on Wikidata
Agoriad swyddogol1782 Edit this on Wikidata
Sefydlwyd
  • 1781 Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
SirAcre Edit this on Wikidata
GwladBaner Palesteina Palesteina
Cyfesurynnau32.922706°N 35.070314°E Edit this on Wikidata
Map
Arddull pensaernïolpensaernïaeth Otomanaidd Edit this on Wikidata
 
Mosg o Pasha "El Jaazar" yn erbyn bae Haifa, Acre. Mawrth 1959

Prosiect dyn o'r un enw oedd y Mosg el-Jazzar, a alwyd ar ôl Ahmad Pasha el-Jazzar, llywodraethwr taleithiau Sidon a Damascus yn Acre, Palesteina, a oedd yn enwog am ei weithiau cyhoeddus trawiadol, ac am drechu Napoleon Bonaparte yng [[Gwrchae Acre]|Ngwarchae Acre]] yn 1799. Gorchmynnodd El-Jazzar godi mosg ym 1781 a gorffennwyd y gwaith o fewn blwyddyn. Er gwaethaf diffyg hyfforddiant pensaernïol, el-Jazzar oedd pensaer y mosg,[1][2] lluniwr y cynlluniau a'i ddyluniad,[1] ac ef hefyd a oruchwyliodd y gwaith adeiladu, o'r dechrau i'r diwedd.[1][2] Yn ogystal â'r mosg ei hun, roedd yr adeiladau ymylol yn cynnwys academi ddiwinyddol Islamaidd gyda llety i'r myfyrwyr, llys Islamaidd a llyfrgell gyhoeddus.[2] Adeiladwyd y mosg at ddibenion crefyddol, ond bwriad ei faint enfawr a'r swyddogaethau ychwanegol hyn, hefyd oedd cadarnhau el-Jazzar fel rheolwr Syria.[3] Fe fodelodd y mosg ar fosgiau Istanbul, prifddinas yr Otomaniaid.[2]

Yn symbolaidd iawn, Codwyd y Mosg el-Jazzar ar ben hen dai gweddi Mwslimaidd a Christnogol ac adeiladau a godwyd gan y Croesgadwyr. Cymerwyd deunyddiau adeiladu ar gyfer y mosg, yn enwedig ei gydrannau marmor a gwenithfaen, o adfeilion hynafol Cesarea, Atlit ac Acre ei hun. Comisiynodd El-Jazzar sawl saer maen Groegaidd i'w gynorthwyo i godi'r mosg.[4] Mae tughra neu fonogram ar ddisg farmor y tu mewn i'r giât, yn enwi'r Swltan, ei dad, ac yn dwyn y geiriau yn "buddugol-i'r-diwedd".

Ger y mosg ceir marwdy a mynwent fach sy'n cynnwys beddrodau Jazzar Pasha a'i fab mabwysiedig, a'i olynydd, Sulayman Pasha, a'u perthnasau.[5]

Pensaernïaeth

golygu

Mae'r mosg yn enghraifft wych o bensaernïaeth Otomanaidd, a oedd yn ymgorffori arddulliau Bysantaidd a Phersiaidd. Mae rhai o'i nodweddion cain yn cynnwys y gromen werdd a'r minarét, sabil cromennog gwyrdd wrth ymyl ei risiau (ciosg, a adeiladwyd gan Sultan Abdul Hamid II, ar gyfer dosbarthu dŵr yfed a diodydd wedi'u hoeri) a buarth enfawr.[5]

Yn wreiddiol, enwyd y mosg, sy'n dominyddu gorwel Acre, yn 'Masjid al-Anwar' ("Mosg Mawr y Goleuni") ac fe'i gelwir hefyd yn "Fosg Gwyn" oherwydd ei gromen arian-gwyn a oedd i'w gweld yn sgleinio o gryn bellter. Mae'r gromen bellach wedi'i phaentio'n wyrdd. Ceir 14 o risiau y tu mewn i'r minaret.[6]

Dyma'r mosg mwyaf yn Mhalesteina (ac Israel o ran hynny), y tu allan i Jerwsalem.

Sha'r an-Nabi

golygu

Mae'r mosg yn gartref i'r Sha'r an-Nabi, sef swp o flew o farf y Proffwyd Muhammad. Arferai’r Sha’r an-Nabi gael ei orymdeithio trwy Acre ar Eid al-Fitr, gan ddod ag ympryd Ramadan i ben, ond dim ond i’r gynulleidfa y mae bellach yn cael ei arddangos.[6] Mae'r crair yn cael ei gadw y tu mewn i'r mosg mewn cabinet gwydr wedi'i osod yn oriel llawr uchaf y menywod.[7][8]

Oriel luniau

golygu
golygu

Gweler hefyd

golygu

Cyfeiriadau

golygu
  1. 1.0 1.1 1.2 Philipp 2001, p. 58.
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 Sharon 1997, p. 47.
  3. Philipp 2001, p. 59.
  4. Sharon 1997, p. 50.
  5. 5.0 5.1 Mosque of Ahmed Jezzar Pasha Ullian, Robert. Wiley Publishing
  6. 6.0 6.1 Elian J. Finbert (1956) Israel Hachette, p 177
  7. http://www.jta.org/1981/05/22/archive/the-al-jazzar-mosque-in-acre-built-in-1781
  8. http://www.fodors.com/world/africa-and-middle-east/israel/haifa-and-the-northern-coast/things-to-do/sights/reviews/al-jazzar-mosque-460314