Ysgol-lys cyffredin

rhywogaeth o fyd planhigion: un o lysiau’r afu
Ysgol-lys cyffredin
Nardia scalaris

Statws cadwraeth
Dosbarthiad gwyddonol
Teyrnas: Plantae
Rhaniad: Marchantiophyta
Dosbarth: Jungermanniopsida
Urdd: Jungermanniales
Teulu: Jungermanniaceae
Genws: Nardia
Rhywogaeth: N. scalaris
Enw deuenwol
Nardia scalaris

Math o blanhigyn, di-flodau, ac un o lysiau'r afu yw Ysgol-lys cyffredin (enw gwyddonol: Nardia scalaris; enw Saesneg: ladder flapwort). O ran tacson, mae'n perthyn i urdd y Jungermanniales, o fewn y dosbarth Jungermanniopsida.

Mae’r rhywogaeth hon i’w chanfod yng Nghymru, yr Alban, Iwerddon a Lloegr.

Gellir gweld y rhywogaeth hon wedi ffurfio matiau neu dywarchenau lloweddol gyda'r coesynnau yn amrywio o wyrdd gwelw i arlliwiau o borffor coch a phorffor twyll. Mae'r coesynnau hyd at 1.5 mm o led, fel arfer 1–2 cm o hyd.

Fel arfer fe'i gwelir yn tyfu ar bridd llaith, asidig, lle gall ffurfio matiau tenau ond helaeth. Fe'i ceir fel arfer ar ffiniau llwybrau graean, mewn chwareli a manau clir ger ffyrdd coedwig, ar sgri mân ac yn ffurfio clustogau trwchus mewn ardaloedd o eira hwyr.

Llysiau'r afu

golygu
 
Ysgol-lys cyffredin

Planhigion anflodeuol bach o'r rhaniad Marchantiophyta yw llysiau'r afu. Defnyddir y term "lysiau'r afu" am un planhigyn, neu lawer. Erbyn 2019 roedd tua 6,000 o rywogaethau wedi cael eu hadnabod gan naturiaethwyr.[1] Fe'u ceir ledled y byd, mewn lleoedd llaith gan amlaf. Mae gan lawer ohonynt goesyn a dail ac maent yn debyg i fwsoglau o ran golwg.

Mae rhai rhywogaethau i'w cael yng Nghymru; gweler y categori yma.

  Safonwyd yr enw Ysgol-lys cyffredin gan un o brosiectau  . Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.

Cyfeiriadau

golygu
  1. Raven, Peter H.; Ray F. Evert & Susan E. Eichhorn (1999) Biology of Plants, W. H. Freeman, Efrog Newydd.