Afon yng ngogledd Cymru sy'n aberu yn Afon Clwyd yw Afon Elwy. Mae'n gorwedd ym mwrdeistref sirol Conwy yn bennaf.

Afon Elwy
Mathafon Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
SirConwy Edit this on Wikidata
GwladBaner Cymru Cymru
Cyfesurynnau53.2833°N 3.45°W Edit this on Wikidata
AberAfon Clwyd Edit this on Wikidata
Map

Dywedir yn aml fod tarddiad Afon Elwy ar lethrau Moel Seisog, i'r de-ddwyrain o dref Llanrwst. Fodd bynnag dim ond o bentref Llangernyw ymlaen y defnyddir yr enw Afon Elwy. Yn ymyl Llangernyw mae tair afonig, Afon Cledwen, Afon Collen ac Afon Gallen, yn ymuno i ffurfio'r Elwy. Mae'r afon wedyn yn llifo tua'r dwyrain trwy bentref Llanfair Talhaiarn ac ychydig filltiroedd islaw'r pentref yma mae Afon Aled, sy'n tarddu o Lyn Aled yn ymuno â hi, ac wedyn Afon y Meirchion, sydd yn tarddu ar Foel Tywysog ac yn llifo trwy Henllan.

Wedi llifo trwy Bont-newydd, mae'r afon yn troi tua'r gogledd ac yn llifo trwy Lanelwy. Mae'n ymuno ag Afon Clwyd tua hanner ffordd rhwng Llanelwy a Rhuddlan, ac yn aml gellir gweld dyfroedd y ddwy afon yn llifo ochr yn ochr heb gymysgu am rai milltiroedd.

Afon Elwy yn llifo dan bont Llanfair Talhaearn.
Afon Elwy yn llifo dan yr hen bont yn Llangernyw

Mae nifer o ogofeydd yn rhan isaf dyffryn Elwy o ddiddordeb archaeolegol mawr, gan eu bod yn cynnwys olion o'r Palaeolithig a chyfnodau mwy diweddar. Ystyrir y rhain yn un o'r grwpiau o ogofeydd pwysicaf ym Mhrydain. Darganfuwyd olion dyn Neanderthal mewn ogof ym Mhont-newydd.

Yr afon yn ymyl ogofau Cefn

Gweler hefyd

golygu