Wicipedia

Amddiffynwyr y cefnforoedd

amddiffynwyr hawliau dynol

Mae amddiffynwyr y cefnforoedd yn weithredwyr hawliau dynol ac amgylcheddol sy'n canolbwyntio ar amddiffyn cefnforoedd y Ddaear.

Amddiffynwyr y cefnforoedd
Enghraifft o'r canlynolerthygl wyddonol Edit this on Wikidata
Mathamddiffynnwr yr amgylchedd Edit this on Wikidata
Dyddiad cyhoeddi1 Mehefin 2023 Edit this on Wikidata

Mae amcanion cyffredinol yn cynnwys diogelu hawliau bodau dynol yn ogystal ag amddiffyn ecosystemau dyfrol rhag llygredd.[1] Yn gyffredinol, maent yn gwrthwynebu echdynnu mwynau o'r Ddaear, gorbysgota, pysgota heb ei drwydded (potsian ar raddfa fawr), a cham-drin hawliau dynol y rhai sy'n byw ar yr arfordiroedd neu mewn economïau sy'n dibynnu ar y cefnforoedd.[1]

Glanhau malurion ar draeth yn Papahānaumokuākea, Hawaii.

Yn 2000, sefydlodd y ffotograffydd tanddwr Kurt Lieber yr Ocean Defenders Alliance i "helpu'r ecosystem i oroesi ymosodiad marwol a llygredd dyn." Daeth yn sefydliad dielw 501(c)(3) yn 2002.[2]

Yn 2011, ffurfiodd Gigi Brisson grŵp <i>Ocean Elders</i>, grŵp byd-eang o weithredwyr gan gynnwys Sylvia Earle, Richard Branson, Jackson Browne, James Cameron, Rita R. Colwell, Jean-Michel Cousteau, Wade Davis, Jane Goodall, Gerry Lopez, Catherine A Novelli, Frederik Paulsen Jr, Bertrand Piccard, Thomas Remengesau Jr, David E. Shaw, Nainoa Thompson, Ted Turner, Don Walsh, Bob Weir, Sheila Watt-Cloutier, Neil Young, a José María Figueres.[3][4]

Tua 2013, cyhoeddodd Greenpeace ffotograffau o'i 'Daith Amddiffyn y Cefnforoedd', gan ddogfennu "methodoleg pysgota anghyfreithlon a dinistriol yng Ngwlff Gwlad Thai.[5][6] Y flwyddyn ganlynol, cyhoeddodd Greenpeace De-ddwyrain Asia restr o 10 tasg bob dydd y gall dinasyddion eu gwneud i helpu amddiffynwyr cefnforoedd.[7]

Yn 2020, cyhoeddodd Fforwm Pobl Pysgotwyr y Byd (sy'n cynrychioli 10 miliwn o bysgotwyr ar raddfa fach o 54 o wledydd) ddatganiad yn cadarnhau'r angen i amddiffynwyr cefnforoedd barhau i warchod hawliau dynol i rhai sy'n dibynnu ar gefnforoedd er budd economaidd.[8][9]

Yn 2022, cymeradwyodd actifydd amgylcheddol Nigeria Nnimmo Bassey becyn cymorth ar gyfer "Amddiffynwyr Cefnforoedd a Hawliau Dynol," yn manylu ar ddulliau undod ac eiriolaeth.[1]

Yn 2022, nododd Frontiers in Marine Science fod amddiffynwyr cefnfor yn wynebu risg ychwanegol oherwydd eu bod “yn aml yn dod o grwpiau sy'n cael eu cadw ar yr ymylon, ac yn cael eu heithrio rhag gwneud penderfyniadau o bwys. Mae hyn yn cynnwys pysgotwyr ar raddfa fach, pobl gynhenid, brodorol, pobl dduon, menywod a phobl ifanc."[10]

Yn 2023, rhannodd Prifysgol British Columbia ddogfen o dan y teitl "Rhaid gwneud mwy i amddiffyn amddiffynwyr y cefnfor."[11] Yr un flwyddyn, cyhoeddodd Time for Kids gyfweliad gyda Sylvia Earle o'r enw "Ocean Defender." Nododd Earle mai'r broblem gyfredol fwyaf i amddiffynwyr cefnfor yw mwyngloddio môr dwfn i greu batris ar gyfer cerbydau electronig, sy'n niweidio ecosystemau môr dwfn. Mynnodd na ddylid bwyta pysgod, gan nodi, “rhaid dod dros y syniad hwn bod angen bywyd gwyllt y cefnfor. Rydym bellach yn dechrau deall y gost uchel [i’r amgylchedd] o fwyta pysgod.”[12]

Gweler hefyd

golygu
  

Cyfeiriadau

golygu
  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 Toolkit for Oceans and Human Rights Defenders (PDF). Benin City, Nigeria: HOMEF. 2022.[dolen farw]
  2. ↑ "Our History". Ocean Defenders Alliance (yn Saesneg). Cyrchwyd 2023-04-14.
  3. ↑ "The Ocean Elders".
  4. ↑ "About Us".
  5. ↑ "Destructive Fishing Methods in the Gulf of Thailand". Greenpeace USA (yn Saesneg). Cyrchwyd 2023-04-14.
  6. ↑ "Greenpeace - Destructive Fishing Methods in the Gulf of Thailand". media.greenpeace.org. Cyrchwyd 2023-04-14.
  7. ↑ "Be An Ocean Defender: Things You Can Do". Greenpeace Southeast Asia (yn Saesneg). Cyrchwyd 2023-04-14.
  8. ↑ Principal (2020-11-19). "We live, We celebrate, We protect: Fishers, Oceans, Mother Earth". WORLD FORUM OF FISHER PEOPLES (yn Saesneg). Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2023-04-14. Cyrchwyd 2023-04-14.
  9. ↑ Bennett, Nathan J.; Le Billon, Philippe; Belhabib, Dyhia; Satizábal, Paula (2022-08-10). "Local marine stewardship and ocean defenders" (yn en). npj Ocean Sustainability 1 (1): 1–5. doi:10.1038/s44183-022-00002-6. ISSN 2731-426X. https://www.nature.com/articles/s44183-022-00002-6.
  10. ↑ Bennett, Nathan J.; López de la Lama, Rocío; Le Billon, Philippe; Ertör, Irmak; Morgera, Elisa (2023). "Ocean defenders and human rights". Frontiers in Marine Science 9. doi:10.3389/fmars.2022.1089049/full. ISSN 2296-7745. https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fmars.2022.1089049.
  11. ↑ "New publication: More must be done to protect ocean defenders". Department of Geography (yn Saesneg). Cyrchwyd 2023-04-14.
  12. ↑ "Ocean Defender". Time for Kids (yn Saesneg). 2023-03-30. Cyrchwyd 2023-04-14.
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Amddiffynwyr_y_cefnforoedd&oldid=12995430"