Bwrdeistref Merthyr Tudful (etholaeth seneddol)

Roedd Bwrdeistref Merthyr Tudful yn gyn etholaeth seneddol wedi ei selio ar dref Merthyr Tudful; cafodd yr etholaeth ei greu ym 1832. O 1832 i 1868 dychwelodd un Aelod Seneddol i Dŷ'r Cyffredin Senedd y Deyrnas Unedig, ym 1868 cafodd nifer y cynrychiolwyr ei gynyddu i ddau aelod. Cafodd yr etholaeth ei diddymu ar gyfer etholiad cyffredinol 1918 a'i olynu gan etholaethau Merthyr ac Aberdâr

Bwrdeistref Merthyr Tudful
Enghraifft o'r canlynolEtholaeth Senedd y Deyrnas Unedig Edit this on Wikidata
Daeth i ben25 Tachwedd 1918 Edit this on Wikidata
Dechrau/Sefydlu17 Tachwedd 1868 Edit this on Wikidata
RhagflaenyddMerthyr Tydfil Edit this on Wikidata
Gwladwriaethy Deyrnas Unedig Edit this on Wikidata
RhanbarthCymru Edit this on Wikidata

Aelodau Seneddol

golygu

Aelodau seneddol 1832-1868

golygu
Blwyddyn Aelod Plaid
1832 Syr John Josiah Guest Rhyddfrydol
1852 Henry Austin Bruce Rhyddfrydol
1868 cynyddu nifer yr aelodau i ddau

Aelodau Seneddol 1868–1918

golygu
Blwyddyn Aelod 1af Plaid 1af Ail Aelod Ail Blaid
1868 Henry Richard Rhyddfrydol Richard Fothergill Rhyddfrydol
1880 Charles Herbert James Rhyddfrydol
1888 David Alfred Thomas Rhyddfrydol
1888 William Pritchard Morgan Rhyddfrydol
1900 James Keir Hardie Llafur
Ion 1910 Edgar Rees Jones Rhyddfrydol
1915 Charles Butt Stanton Llafur Annibynnol
1918 diddymu'r etholaeth]

Canlyniad Etholiadau

golygu

Etholiadau Un Aelod

golygu

Y diwydiannwr a pherchennog gwaith haearn John Joshia Guest oedd Aelod Seneddol cyntaf yr etholaeth ar ran y Blaid Ryddfrydol o 1832 hyd ei farwolaeth ym 1852. Safodd etholiad cystadleuol unwaith yn ei yrfa seneddol yn etholiad cyffredinol 1837.

 
John Josiah Guest
 
HenryAustinBruce
Etholiad cyffredinol 1837: Merthyr Tudfil Etholfraint 582
Plaid Ymgeisydd Pleidleisiau % ±%
Rhyddfrydol John Josiah Guest 309 69.6
Rhyddfrydol John Bruce 135 30.4
Mwyafrif 174
Y nifer a bleidleisiodd 76.3
Rhyddfrydol yn cadw Gogwydd

Olynwyd Guest gan Henry Austin Bruce (Arglwydd Aberdâr wedyn) ar ran y Rhyddfrydwyr. Dim ond unwaith bu iddo yntau sefyll etholiad cystadleuol hefyd sef etholiad Cyffredinol 1859.

Etholiad cyffredinol 1859 Bwrdeistref Merthyr Tudful

Etholfraint 1,349

Plaid Ymgeisydd Pleidleisiau % ±%
Rhyddfrydol Henry Austin Bruce 800 88.3
Rhyddfrydol C M Elderton 106 11.7
Mwyafrif 694
Y nifer a bleidleisiodd 67.2
Rhyddfrydol yn cadw Gogwydd

Etholiadau Dau Aelod

golygu
  • Nodyn. Etholwyd yr ymgeiswyr sydd a'u henwau mewn llythrennau bowld

Etholiadau yn y 1860au a'r 1870au

golygu
 
Cerflun Henry Richard yn Nhregaron
 
Richard Fothergill
Etholiad cyffredinol 1868 Bwrdeistref Merthyr Tudful

Etholfraint 14,577

Plaid Ymgeisydd Pleidleisiau % ±%
Rhyddfrydol Henry Richard 11,683 46.9
Rhyddfrydol Richard Fothergill 7,439 29.9
Rhyddfrydol Henry Austin Bruce 5,776 23.2
Mwyafrif 4,244
Mwyafrif 1,663
Etholiad cyffredinol 1874 Bwrdeistref Merthyr Tudful

Etholfraint 15,429

Plaid Ymgeisydd Pleidleisiau % ±%
Rhyddfrydol Henry Richard 7,606 39.2
Rhyddfrydol Richard Fothergill 6,908 35.6
Rhyddfrydwr Llafur Thomas Haliday 4,912 25.2
Mwyafrif 698
Mwyafrif 1,996
Rhyddfrydol yn cadw Gogwydd
Rhyddfrydol yn cadw Gogwydd

Etholiadau yn y 1880au

golygu
 
Charles Herbert James
 
William Pritchard Morgan
Etholiad cyffredinol 1880 Bwrdeistref Merthyr Tudful

Etholfraint 14,259

Plaid Ymgeisydd Pleidleisiau % ±%
Rhyddfrydol Henry Richard 8,033 40.2
Rhyddfrydol Charles Herbert James 7,526 37.6
Ceidwadwyr W T Lewis 4,445 22.2
Mwyafrif 507
Mwyafrif 3,081
Rhyddfrydol yn cadw Gogwydd
Rhyddfrydol yn cadw Gogwydd

Cafodd Henry Richard a Charles Herbert James eu hail ethol yn ddiwrthwynebiad yn etholiadau 1885 a 1886

Ymddiswyddodd James o'r Senedd ym 1888 a bu isetholiad ar 14 Mawrth a chafodd David Alfred Thomas ei ethol yn ddiwrthwynebiad ar ran y Rhyddfrydwyr Gladstonaidd i'w olynu.

Bu Henry Richard marw ym mis Awst 1888 a chafwyd isetholiad ar 26 Hydref 1888.

Isetholiad 26 Hydref,1888 Bwrdeistref Merthyr Tudful

Etholfraint 15,411

Plaid Ymgeisydd Pleidleisiau % ±%
style="background-color: Nodyn:Rhyddfrydwr Annibynnol/meta/lliw; width: 5px;" | [[Rhyddfrydwr Annibynnol|Nodyn:Rhyddfrydwr Annibynnol/meta/enwbyr]] William Pritchard Morgan 7,159 59.1
Rhyddfrydol R Ffoulkes Griffiths 4,956 40.9
Mwyafrif 2,193
style="background-color: Nodyn:Rhyddfrydwr Annibynnol/meta/lliw" | [[Rhyddfrydwr Annibynnol|Nodyn:Rhyddfrydwr Annibynnol/meta/enwbyr]] yn disodli Rhyddfrydol Gogwydd

Etholiadau yn y 1890au

golygu
 
David Alfred Thomas
Etholiad cyffredinol 1892 Bwrdeistref Merthyr Tudful

Etholfraint 17,271

Plaid Ymgeisydd Pleidleisiau % ±%
Rhyddfrydol David Alfred Thomas 11,948 45.9
Rhyddfrydol William Pritchard Morgan 11,756 45.2
Ceidwadwyr B F Williams 2,304 8.9
Mwyafrif 192
Mwyafrif 9,452
Rhyddfrydol yn disodli [[Rhyddfrydwr Annibynnol|Nodyn:Rhyddfrydwr Annibynnol/meta/enwbyr]] Gogwydd
Rhyddfrydol yn cadw Gogwydd
Etholiad cyffredinol 1895 Bwrdeistref Merthyr Tudful

Etholfraint 17,024

Plaid Ymgeisydd Pleidleisiau % ±%
Rhyddfrydol David Alfred Thomas 9,250 37.1
Rhyddfrydol William Pritchard Morgan 2,029 34.2
Ceidwadwyr H C Lewis 6,525 26.1
Rhyddfrydwr Llafur Annibynnol A Upward 659 2.6
Mwyafrif 696
Mwyafrif 2,029
Rhyddfrydol yn cadw Gogwydd
Rhyddfrydol yn cadw Gogwydd

Etholiadau yn y 1900au

golygu
 
Keir Hardie
Etholiad cyffredinol 1900 Bwrdeistref Merthyr Tudful

Etholfraint 15,400

Plaid Ymgeisydd Pleidleisiau % ±%
Rhyddfrydol David Alfred Thomas 8598 46.9
Llafur James Keir Hardie 5,745 45.2
Rhyddfrydol William Pritchard Morgan 4,004 21.8
Mwyafrif 2,853
Mwyafrif 1,741
Rhyddfrydol yn cadw Gogwydd
Llafur yn disodli Rhyddfrydol Gogwydd
Etholiad cyffredinol 1906 Bwrdeistref Merthyr Tudful

Etholfraint 21,438

Plaid Ymgeisydd Pleidleisiau % ±%
Rhyddfrydol David Alfred Thomas 13,971 43.7
Llafur James Keir Hardie 10,187 31.9
Rhyddfrydol H Radclife 7,776 24.4
Mwyafrif 3,784
Mwyafrif 2,411
Rhyddfrydol yn cadw Gogwydd
Llafur yn cadw Gogwydd

Etholiadau yn y 1910au

golygu
 
Edgar Rees Jones
Etholiad cyffredinol Ionawr 1910 Bwrdeistref Merthyr Tudful

Etholfraint 23,219

Plaid Ymgeisydd Pleidleisiau % ±%
Rhyddfrydol Edgar Rees Jones 15,448 41
Llafur James Keir Hardie 13,847 36.8
Ceidwadwyr A C Fox Davies 4,756 12.6
style="background-color: Nodyn:Rhyddfrydwr Annibynnol/meta/lliw; width: 5px;" | [[Rhyddfrydwr Annibynnol|Nodyn:Rhyddfrydwr Annibynnol/meta/enwbyr]] William Pritchard Morgan 3,639 9.6
Mwyafrif 1,067
Mwyafrif 9,085
Rhyddfrydol yn cadw Gogwydd
Llafur yn cadw Gogwydd
Etholiad cyffredinol Rhagfyr 1910 Bwrdeistref Merthyr Tudful

Etholfraint 23,219

Plaid Ymgeisydd Pleidleisiau % ±%
Rhyddfrydol Edgar Rees Jones 12,258 42.2
Llafur James Keir Hardie 11,507 39.6
Unoliaethol Ryddfrydol J H watts 5,277 18.2
Mwyafrif 1,067
Mwyafrif 9,085
Rhyddfrydol yn cadw Gogwydd
Llafur yn cadw Gogwydd

Bu farw Keir Hardy ym 1915 a chynhaliwyd isetholiad ar 29 Tachwedd,1915.

 
Charles Butt Stanton
Isetholiad Bwrdeistref Merthyr Tudful 1915

Etholfraint 24,192

Plaid Ymgeisydd Pleidleisiau % ±%
Llafur Annibynnol Charles Butt Stanton 10,286 62.8
Llafur James Winstone 6,080 37.2
Mwyafrif 4,206
Annibynnol yn disodli Llafur Gogwydd

Etholiad cyffredinol 1918 Diddymu'r Etholaeth

Gweler hefyd

golygu