Castell Goetre

bryngaer yng Ngheredigion
(Ailgyfeiriad o Castell Goetre (bryngaer))

Bryngaer Geltaidd sy'n perthyn i Oes yr Haearn, wedi'i lleoli ger Llanfair Clydogau, Ceredigion, Cymru, yw Castell Goetre.

Castell Goetre
Mathcaer lefal Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
SirCeredigion Edit this on Wikidata
GwladBaner Cymru Cymru
Cyfesurynnau52.1392°N 4.0426°W Edit this on Wikidata
Cod OSSN60325095 Edit this on Wikidata
Map
Statws treftadaethheneb gofrestredig, Henebion Cenedlaethol Cymru Edit this on Wikidata
Manylion
Dynodwr CadwCD107 Edit this on Wikidata

Disgrifiad

golygu

Saif y gaer hon ar y cefn o dir sy'n gorwedd rhwng dyffrynoedd afon Teifi ac afon Dulas; ceir hen lwybr, cynhanesyddol efallai, ar hyd y cefn o dir. Mae'r gaer ar ffurf gorlan hirgron wedi'i hamgylchynu gan gloddiau a ffosydd gyda chlawdd arall yn rhedeg trwy ei chanol gan ei rhannu'n ddau; mae hynny'n awgrymu o leiaf dau gyfnod o adeiladu.[1]

Cefndir

golygu

Cofrestrwyd y fryngaer hon gan Cadw a chaiff ei hadnabod gyda'r rhif SAM unigryw: CD107.[2] Ceir tua 300 o fryngaerau ar restr CADW o henebion, er bod archaeolegwyr yn nodi bod oddeutu 570 ohonyn nhw i gyd yng Nghymru.

Fel arfer, fel mae'r gair yn ei awgrymu, ar fryn y codwyd y caerau hyn, er mwyn i'r amddiffynwyr gael mantais milwrol. Un o'r bryngaerau mwyaf trawiadol yng Nghymru ydy Tre'r Ceiri, a hon yw'r fryngaer Oes Haearn fwyaf yng ngogledd-orllewin Ewrop.[3] Mae ei harwynebedd oddeutu 2.5ha.[4] Y mwyaf o ran maint (arwynebedd), fodd bynnag ydy Bryngaer Llanymynech sydd ag arwynebedd o 57 hectar.[5]

Lloches i gartrefi a gwersyllfeydd milwrol oedd eu pwrpas felly, cyn y goresgyniad Rhufeinig; a chafodd cryn lawer ohonynh nhw eu hatgyfnerthu a'u defnyddio, yng nghyfnod y Rhufeiniaid; er enghraifft Dinorben yng ngogledd Cymru. Oes aur bryngaerau gwledydd Prydain oedd rhwng 200 CC ac OC 43.

Gweler hefyd

golygu

Cyfeiriadau

golygu
  1. Gwybodaeth (pdf) Archifwyd 2011-11-22 yn y Peiriant Wayback ar wefan cambria.org.
  2. Cofrestr Cadw.
  3. References Wales gan John May; Gwasg Prifysgol Cymru.
  4. "Gwefan y BBC". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2011-04-11. Cyrchwyd 2012-03-04.
  5. "Gwefan CPAT". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2014-01-07. Cyrchwyd 2012-03-04.