Mytholeg Gymreig

Y deunydd mytholegol y gwelir ei olion yn llenyddiaeth gynnar a chanoloesol Cymru a hefyd, i ryw raddau, yn ei chwedlau gwerin yw mytholeg Gymreig. Mae'n rhan o draddodiad hynafol Cymru ond mae'n perthyn hefyd i fyd ehangach mytholeg Geltaidd a mytholeg ryngwladol.

Ceir y deunydd hwn mewn sawl ffynhonnell, yn gerddi cynnar (yn Llyfr Taliesin, er enghraifft), yn chwedlau Cymraeg cynhenid yr Oesoedd Canol (yn enwedig yn Culhwch ac Olwen a Pedair Cainc y Mabinogi), mewn cyfeiriadau yng ngwaith Beirdd y Tywysogion a Beirdd yr Uchelwyr, yn y casgliad o ddeunydd mnemonig a elwir Trioedd Ynys Prydain, ac mewn chwedlau gwerin, diweddar yn eu ffurf bresennol ond sydd o darddiad hynafol.

Y Chwedlau

Pedair Cainc Y Mabinogi

• Pwyll Pendefig Dyfed
• Branwen ferch Llŷr
• Manawydan fab Llŷr
• Math fab Mathonwy

Y Chwedlau Brodorol

• Breuddwyd Macsen Wledig
• Lludd a Llefelys
• Hanes Taliesin

Y Chwedlau Arthuraidd

• Culhwch ac Olwen
• Iarlles y Ffynnon (neu Owain)
• Peredur fab Efrawg
• Geraint fab Erbin
• Preiddeu Annwfn

Gweler hefyd

• Cymeriadau chwedlonol Cymreig (rhestr)
• Llên gwerin Cymru
• Mabinogi
• Mytholeg Geltaidd

Llyfryddiaeth ddethol

• W. J. Gruffydd, Folklore and Myth in the Mabinogion (Caerdydd, 1958)
• W. J. Gruffydd, Rhiannon (Caerdydd, 1953)
• Alwyn D. Rees a Brinley Rees, Celtic Heritage (Llundain, 1961). Da am y cefndir mytholegol rhyngwladol.
• Anne Ross, Pagan Celtic Britain (Llundain, 1967; sawl adargraffiad ers hynny).

Eginyn erthygl sydd uchod am fytholeg. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato