Cydbwysedd grym (cysylltiadau rhyngwladol)

Dosbarthiad grym sefydlog rhwng gweithredyddion rhyngwladol, gan amlaf gwladwriaethau, yw cydbwysedd grym. Mae'r cydbwysedd grym yn agwedd bwysig o fewn yr ysgol realaidd yn namcaniaeth cysylltiadau rhyngwladol.

Gall cydbwysedd grym cymryd sawl ffurf. Mae'n bosib i bwerau imperialaidd greu cydbwysedd naill ai drwy dra-arglwyddiaeth un uwchbwer – megis y Pax Romana neu'r Pax Britannica – neu rhwng sawl ymerodraeth neu bŵer mawr, megis Cytgord Ewrop yn y 19g. Mae'n bosib i wladwriaethau ffurfio cyfundrefnau megis cynghreiriau milwrol, blociau masnach, a sefydliadau rhyngwladol i wella'r cysylltiadau rhyngddynt ac i gadw'r cydbwysedd grym. Gall y drefn ryngwladol bwysleisio'r posibilrwydd o ryfel er mwyn annog y wladwriaethau i beidio ag ansefydlogi'r cydbwysedd grym: gelwir y fath sefyllfa yn gydbwysedd braw neu gydbwysedd bygythiad.

Nid yw sefydlogrwydd y cydbwysedd grym yn amlwg bob tro. Yn ystod y Rhyfel Oer, cafodd Ewrop ei rhannu yn feysydd dylanwad y ddau uwchbwer: gwledydd cyfalafol y gorllewin, aelodau NATO, dan ddylanwad Unol Daleithiau America; a gwledydd comiwnyddol y dwyrain, aelodau Cytundeb Warsaw, dan ddylanwad yr Undeb Sofietaidd. Nodai'r sefyllfa ddeubegwn hon gan ras arfau niwclear rhwng y ddwy ochr. Cafodd y syniadaeth y tu ôl i'r strategaeth hon ei galw'n "Cyd-ddinistr Sicr": yn ôl ei chefnogwyr, buasai ataliaeth niwclear yn atal y ddwy ochr rhag mynd i ryfel yn erbyn ei gilydd. Yn ôl ei gwrthwynebwyr, system hynod o danllyd oedd hyn a oedd yn agos iawn at achosi rhyfel niwclear a dinistr ar raddfa eang. Ni frwydrodd yr Unol Daleithiau a'r Undeb Sofietaidd yn uniongyrchol yn erbyn ei gilydd, er iddynt gefnogi ochrau gwrthwynebol mewn "rhyfeloedd trwy ddirprwy" a rhyfeloedd cyfyngedig megis Rhyfel Fietnam. Yn y diwedd, cwympodd yr Undeb Sofietaidd heb i'r un ochr ollwng bom atomig ar yr ochr arall.

Gweler hefyd golygu

Cyfeiriadau golygu

  Eginyn erthygl sydd uchod am wleidyddiaeth. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.