Wicipedia

Grym meddal

Cysyniad o ddefnydd grym i ennill nodau heb (dim ond) defnyddio dulliau bygythiol a milwrol

Yng nghyd-destun theori ar ddefnydd grym mewn gwleidyddiaeth (ac yn enwedig mewn gwleidyddiaeth ryngwladol), grym meddal neu pŵer meddal yw'r gallu i gymhathu yn hytrach na gorfodi (mae hyn yn gwrthgyferbynu â'r defnydd o rym caled). Mae pŵer meddal yn golygu siapio dewisiadau eraill trwy apêl ac atyniad. Nodwedd ddiffiniol o bŵer meddal yw nad yw'n orfodol; mae arian parod pŵer meddal yn cynnwys diwylliant, gwerthoedd gwleidyddol, a pholisïau tramor. Yn 2012, esboniodd Joseph Nye o Brifysgol Harvard, gyda phŵer meddal, "nid propaganda yw'r propaganda gorau", gan esbonio ymhellach mai "hygrededd yw'r adnodd prinnaf" (credibility is the scarcest resource) yn ystod yr Oes Wybodaeth.[1]

Grym meddal
Enghraifft o'r canlynolcysyniad cymdeithasegol, cysyniad gwleidyddol Edit this on Wikidata
Mathgrym Edit this on Wikidata
LlyfrSoft Power, gan Joseph Nye (2004)

Poblogeiddiodd Nye y term yn ei lyfr ym 1990, Bound to Lead: The Changing Nature of American Power.[2]

Yn y llyfr hwn ysgrifennodd: “pan fydd un wlad yn cael gwledydd eraill i fod eisiau’r hyn y mae ei eisiau gellir ei alw’n bŵer cyfeddu neu bŵer meddal mewn cyferbyniad â’r pŵer caled neu orchymyn i eraill wneud yr hyn y mae ei eisiau”. Datblygodd y cysyniad ymhellach yn ei lyfr yn 2004, Soft Power: The Means to Success in World Politics.[3]

Hanes golygu

 
Mae ffilmiau poblogaidd byd-eang Hollywood yn arwydd o bŵer meddal yr UDA

Tra datblygwyd y cysyniad yn yr Unol Daleithiau tua 1990, ganed y syniad yn y 19g yn y Deyrnas Unedig.[4] Mae hyn, yn rhannol, trwy ddiwylliant Prydain, ei lenyddiaeth (Shakespeare, nofelau Sherlock Holmes, neu Lewis Carroll ac Alice in Wonderland) neu, trwy fabwysiadu llawer o wledydd, safonau megis syniadau o 'chwarae teg' ac amaturiaeth a hyrwyddwyd gan bobl megis Thomas Arnold, swyddog efrydiau yng Ysgol Rugby,[4] y gallodd y Deyrnas Unedig ddylanwad cryf arno yn y ganrif a'r 20g gynnar. Ond, dichon bod y strategaeth o hyrwyddo daliadau a strategaeth wleidyddol ryngwladol drwy 'bŵer meddal' cyn-hyned â'r strategaeth o hyrwyddo polisi tramor drwy ddulliau grym caled drwy filwra a thrais.

Diffiniad golygu

 
Aelodau yr United States Agency of International Development yn cyflenwi relîff i drigolion ynys Haiti yn dilyn Corwynt Matthew. Mae cefnogaeth dyngarol yn un wedd ar bŵer meddal.

Mae'r Oxford English Dictionary yn cofnodi'r ymadrodd "soft power" (sy'n golygu "grym (cenedl, gwladwriaeth, cynghrair, ac ati) sy'n deillio o ddylanwad economaidd a diwylliannol, yn hytrach na gorfodaeth neu gryfder milwrol") o 1985 ymlaen.[5] Poblogeiddiodd Joseph Nye y cysyniad o "bwer meddal" yn y 1980au hwyr.[6] I Nye, pŵer yw'r gallu i ddylanwadu ar ymddygiad eraill i gael y canlyniadau rydych chi eu heisiau. Mae sawl ffordd y gall rhywun gyflawni hyn: gall rhywun orfodi eraill â bygythiadau; gall un eu cymell gyda thaliadau; neu gall un eu denu a'u cyfethol i fod eisiau beth mae rhywun ei eisiau. Mae'r pŵer meddal hwn - cael eraill i fod eisiau'r canlyniadau y mae rhywun eu heisiau - yn cyfethol pobl yn hytrach na'u gorfodi.[2]

Mae pŵer meddal yn cyferbynnu â "pŵer caled" - y defnydd o orfodaeth a thalu. Gall grym meddal gael ei ddefnyddio nid yn unig gan wladwriaethau ond hefyd gan bob cyfranogwr mewn gwleidyddiaeth ryngwladol, megis cyrff anllywodraethol neu sefydliadau rhyngwladol.[3] Mae hefyd yn cael ei ystyried gan rai yn enghraifft o "ail wyneb pŵer"[7] sy'n caniatáu yn anuniongyrchol i un gael y canlyniadau y mae rhywun eu heisiau.[8][9] Mae pŵer meddal gwlad, yn ôl Nye, yn dibynnu ar dri adnodd: "ei diwylliant (mewn mannau lle mae'n ddeniadol i eraill), ei gwerthoedd gwleidyddol (pan mae'n byw iddyn nhw gartref a thramor), a'i pholisïau tramor (pryd mae eraill yn eu gweld yn gyfreithlon a bod ganddynt awdurdod moesol).[10]

Cyfyngiadau'r cysyniad golygu

Mae pŵer meddal wedi’i feirniadu am fod yn aneffeithiol gan awduron fel Niall Ferguson yn y rhagair i'w lyfr, Colossus. Mae awduron neorealaidd ac awduron rhesymoliaethol a neorationalaidd eraill (ac eithrio Stephen Walt) yn diystyru pŵer meddal wrth iddynt haeru mai dim ond dau fath o gymhelliant y mae actorion mewn cysylltiadau rhyngwladol yn ymateb iddynt: cymhellion economaidd a grym.

Mesur Grym Meddal golygu

Crëwyd a chyhoeddwyd yr ymgais gyntaf i fesur pŵer meddal trwy fynegai cyfansawdd gan yr Institute of Government (melin drafod Brydeinig) a'r cwmni cyfryngau, Monocle yn 2010.[11] Cyfunodd Mynegai Pŵer Meddal IfG-Monocle ystod o fetrigau ystadegol a sgoriau panel goddrychol i fesur adnoddau pŵer meddal 26 o wledydd. Trefnwyd y metrigau yn unol â fframwaith o bum is-fynegai gan gynnwys diwylliant, diplomyddiaeth, addysg, busnes/ arloesi, a llywodraeth. Dywedir bod y mynegai yn mesur adnoddau pŵer meddal gwledydd, ac nid yw'n trosi'n uniongyrchol i ddylanwad gallu. Mae Monocle wedi cyhoeddi Arolwg Pŵer Meddal blynyddol ers hynny. O 2016/17 ymlaen, cyfrifir y rhestr gan ddefnyddio tua 50 o ffactorau sy'n dynodi'r defnydd o bŵer meddal, gan gynnwys nifer y cenadaethau diwylliannol (ysgolion iaith yn bennaf), medalau Olympaidd, ansawdd pensaernïaeth gwlad a brandiau busnes.[12]

Ceisir mesur pŵer meddal fel y gellid mesur sgôr pêl-droed.

Monocle's
Soft Power Survey 2022[13][14] 		Portland's
The Soft Power 30 Report 2019[15]
Rank Country
1   Unol Daleithiau
2   Denmark
3   Ffrainc
4   De Corea
5   Swistir
6   Japan
7   Yr Almaen
8   Y Deyrnas Unedig
9   Yr Eidal
10   Wcráin
Rank Country
1   Ffrainc
2   Y Deyrnas Unedig
3   Yr Almaen
4   Sweden
5   Unol Daleithiau
6   Swistir
7   Canada
8   Japan
9   Awstralia
10   Yr Iseldiroedd

Grym Meddal Gymreig golygu

 
S4C logo 2014. Gellir dadlau bod llwyddiant ffilmiau S4C megis Hedd Wyn wedi bod yn elfen o 'rym meddal' Gymreig a diplomyddiaeth ddiwylliannol. Serch nad oes modd ei gyferbynnu â 'grym caled' i'w gefnogi petai angen

Heb fod yn genedl wladwriaeth sofran, does gan Cymru ddim modd gweithredu grym meddal a heb llysgenadaethau tramor nid yw'n gallu gwneud defnydd llawn o'r gallu i ddylanwadu na hyrwyddo ei hun i eraill. Serch hynny, mae'n gallu gwneud ymdrech ar ddiplomyddiaeth ddiwylliannol a gellid gweld egin bolisi neu ffurfiau ar ddiwylliant, economi, a chymdeithas Cymru sy'n cael eu defnyddio ac sy'n agored i'w hyrwyddo fel cerbyd ar gyfer diplomyddiaeth o'r fath. Yn eu mysg mae; tîm pêl-droed Cymru, rygbi Cymru, cynnyrch bwyd Cymreig, yr iaith Gymraeg (e.e. Memorandwm Dealltwriaeth Cymru a Llydaw sy'n cynnwys rhannu arfer da a chydweithio ar lefel iaith yn ogystal â masnach [16]) fel symbol o hirhoedledd ac pholisi iaith, llwyddiant cymharol polisïau ailgylchu Senedd Cymru.

Er nad oes gan Gymru lysgenadaethau, ceir Swyddfa Cymru yn Tŷ Gwydyr, Llundain, sy'n gweithredu fel rhyw fath o ganolfan Gymreig yn Llundain. Ceir hefyd presenoldeb swyddfa ar draws y byd. Maent yn cynnwys; ym Mrwsel ar gyfer yr Undeb Ewropeaidd; Canada (Montréal), China yn Beijing a sawl lleoliad arall.[17]

Sefydliadau hyrwyddo iaith a diwylliant ryngwladol golygu

O'i natur, mae llawer o natur a chryfder organig diplomyddiaeth ddiwylliannol yn bodoli yn y ffaith nad oes modd ei reoli'n llawn na'i weinyddu. Gellir meddwl am ffilmiau, cerddoriaeth, celf a llenyddiaeth yn hyn o beth, ac, i raddau datblygiadau ym maes technoleg, diwydiant ac economi. Ond mae rhai gwladwriaethau cyfoethog wedi sefydlu neu ddatblygu asiantaethau rhyngwladol er mwyn hyrwyddo diplomyddiaeth ddiwylliannol a grym meddal, bu sefydlu asiantaethau i hyrwyddo eu iaith a diwylliant dramor. Ymysg y rhain mae'r; Cyngor Prydeinig (Y Deyrnas Unedig) a'r Goethe-Institut (Yr Almaen).

Mae hyd yn oed cenedl ddi-wladwriaeth sofran, Catalaneg wedi creu sefydliad er hyrwyddo'u hiaith a'u diwylliant, yr Institut Ramon Llull a'r Basgiaid hefyd gydag Etxepare Euskal Institutua. Hyd yma, nid yw Cymru wedi gweld yn dda i sefydlu asiantaeth debyg.

Asiantaethau golygu

Gweler hefyd golygu

Dolenni allanol golygu

Cyfeiriadau golygu

  1. ↑ Nye, Joseph (8 May 2012). "China's Soft Power Deficit To catch up, its politics must unleash the many talents of its civil society". The Wall Street Journal. Cyrchwyd 6 December 2014.
  2. ↑ 2.0 2.1 Nye 1990.
  3. ↑ 3.0 3.1 Nye 2004a.
  4. ↑ 4.0 4.1 Zakaria 2009, t. 179-180.
  5. ↑ Nodyn:Oed - "S. Boonyapratuang Mil. Control in S.E. Asia iii. 72 Musjawarah (decision by discussion) and 'soft power' became the stances of his control."
  6. ↑ Nye, Joseph S. (16 March 2004). Soft Power: The Means To Success In World Politics. New York: PublicAffairs. t. ix, xi. ISBN 9781586482251. Cyrchwyd 16 March 2023. [...] I had coined the term 'soft power' a decade or so earlier. [...] I first developed the concept of 'soft power' in Bound to Lead, a book I published in 1990 [...].
  7. ↑ Parlak, Bekir, gol. (15 October 2022). The Handbook of Public Administration, Vol. 2. Livre de Lyon. t. 346. ISBN 9782382363003. Cyrchwyd 16 March 2023. The second face of power is soft power.
  8. ↑ Sobrinho, Blasco José (2001). Signs, Solidarities, and Sociology: Charles S. Peirce and the Pragmatics of Globalization. Lanham, Maryland: Rowman & Littlefield. t. 115. ISBN 9780847691791. Cyrchwyd 16 March 2023. [...] the notion of a 'second face of power'" — less 'obvious' to empirical observation — introduced in 1962 by Peter Bachrach and Morton Baratz in 'The Two Faces of Power.' The views of Bachrach and Baratz, presented comprehensively in their 1970 book Power and Poverty drew [...] upon post-empiricist (post-positivist) philosophy of science to argue that [...] social science should consider those aspects of political life that are covert and 'nonobvious.' [...] Bachrach and Baratz put forward the concept of the 'nondecision,' which they defined as 'a decision that results in suppression or thwarting of a latent or manifest challenge to the values or interests of the decision-maker.'
  9. ↑ Mattern, Mark (2006). Putting Ideas to Work: A Practical Introduction to Political Thought. Reference,Information and Interdisciplinary Subjects Series. Lanham, Maryland: Rowman & Littlefield. t. 372. ISBN 9780742548909. Cyrchwyd 16 March 2023. The exercise of the second face of power often occurs in the form of a nonaction or nonbehavior by the policy makers . Unlike the first face of power , in which A makes B do something that B would not otherwise do , in the second face of power A prevents B from doing something that B would like to do.
  10. ↑ Nye 2011, t. 84.
  11. ↑ McClory, Jonathan (2010-12-07). "The new persuaders: an international ranking of soft power". Institute for Government website. Institute for Government. t. 13. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2011-07-24. Cyrchwyd 2011-05-06.
  12. ↑ "Soft Power Survey 2018/19". Monocle. 2018. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2021-04-13. Cyrchwyd 2018-12-21.
  13. ↑ Self, Alexis. "Soft Power Survey: Part one". Monocle. Cyrchwyd 15 January 2023.
  14. ↑ Self, Alexis. "Soft Power Survey: Part two". Monocle. Cyrchwyd 15 January 2023.
  15. ↑ "The Soft Power 30 - Ranking". Portland. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2017-10-31. Cyrchwyd 2018-03-28.
  16. ↑ "alch i arwyddo Memorandwm Cyd-ddealltwriaeth gyda Llydaw @LoigCG, fydd yn cryfhau cysylliadau economaidd a diwylliannol rhwyng Cymru a'r rhanbarth". Twitter @PrifWeinidog. 11 Ionawr 2018. Cyrchwyd 16 Mawrth 2023.
  17. ↑ "Swyddfeydd rhyngwladol". Gwefan Llywodraeth Cymru. Cyrchwyd 16 Mawrth 2023.
  Eginyn erthygl sydd uchod am wleidyddiaeth. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Grym_meddal&oldid=11893317"