Edith Gyömrői Ludowyk

Awdures Iddewig o Hwngari oedd Edith Gyömrői Ludowyk (8 Medi 1896 - 11 Chwefror 1987) sy'n cael ei hystyried yn nodigedig am ei gwaith fel bardd, seicdreiddydd ac ymgyrchydd gwleidyddol. Bu'n byw am rai blynyddoedd yn Sri Lanca.

Edith Gyömrői Ludowyk
Ganwyd	Gelb Edit  8 Medi 1896  Budapest
Bu farw	10 Chwefror 1987  Llundain
Man preswyl	Sri Lanca
Dinasyddiaeth	Hwngari
Galwedigaeth	bardd, seicdreiddydd, gweithredydd gwleidyddol, llenor
Plaid Wleidyddol	Plaid Gomiwnyddol yr Almaen, Lanka Sama Samaja Party
Priod	Ervin Rényi, László Újvári, E. F. C. Ludowyk, László Glück
Perthnasau	István Hollós

Fe'i ganed yn Budapest a bu farw yn Llundain yn 90 oed.

Bu'n briod i E. F. C. Ludowyk. Roedd yn gymarol wleidyddol ei natur, ac yn ystod ei hoes bu'n aelod o Blaid Gomiwnyddol yr Almaen a Plaid Lanka Sama Samaja.

Y dyddiau cynnar

Fe'i ganed i Ilona Pfeifer, a'i thad oedd Mark Gelb, a newidiodd ei enw yn 1899 i Gyömrői, a oedd yn saer. Roedd ganddi frawd iau, Boris, a chwaer a oedd ddwy flynedd yn hŷn o'r enw Márta.

Ar gais ei thad, dechreuodd astudio dylunio mewnol, ond yn ddiweddarach, aeth ni orffenodd y cwrs. Yn 1914, priododd y peiriannydd cemegol Ervin Renyi - a chawsantfab, Gabor, a fyddai'n marw'n ddiweddarach mewn gwersyll ffasgiaidd - yna ysgarodd yn 1918. Trwy ei ewythr István Hollós, dechreuodd ddysgu am seicdreiddiad a mynychodd 5ed Gyngres Ryngwladol Seico-ddadansoddol yn Budapest.

Comiwnyddiaeth

O 1918 ymlaen aeth i gynulliadau'r grŵp o ddeallusion, adain chwith o'r enw'r "Cylch Dydd Sul" a oedd yn cynnwys y seicoanalydd René Spitz. Yn 1919, bu'n gweithio i'r Weriniaeth Sofietaidd Hwngari ond yn dilyn ymosodiad gan Romania, syrthiodd y weriniaeth, a bu'n rhaid iddi weithio mewn ffatri gwneud parasiwtiaid yn Fienna.

Roedd hi'n adnabod yr awduron Hwngari Balázs Béla, y cyfansoddwr Hanns Eisler, yr awdur Tsiec Egon Kisch a Hermann Broch - a gyfieithodd ei barddoniaeth i'r Almaeneg. Wedi hynny bu am gyfnod byr yn Tsiecoslofacia a Rwmania. Ar ôl cael ei diarddel o Rwmania am ei chomiwnyddiaeth, ymsefydlodd yn Berlin yn 1923, gyda'i hail ŵr Laszlo Tology (Gluck). Dyluniodd wisgoedd ar gyfer ffilmiau Elisabeth Bergner yn Stiwdio Produktion Neumann a gweithiodd fel cyfieithydd ac fel ffotograffydd. Bu hefyd yn gweithio i'r papur newydd Rote Hilfe o Blaid Gomiwnyddol yr Almaen am gyfnod. Astudiodd seicdreiddiad o 1924 ymlaen. Ar ôl ymgymryd â hyfforddiant mewn dadansoddi (neu 'analeiddiwr seicolegol'; seicoanaleiddiwr) gydag Otto Fenichel, agorodd bractis.

Hi oedd seicoanalydd y bardd Hwngaraidd József Attila, a sgwennodd gerddi serch iddi.

Pan ddaeth Hitler i rym yn 1933, ymfudodd Gyömrői i Prag gan ei bod yn Iddew; roedd yn gwrthwynebu ideolegau Natsïaidd. Y flwyddyn ganlynol dychwelodd i Budapest, lle ymunodd gyda Chymdeithas Seicolegol Hwngari. Rhwng 1936 a 1938, cynhaliodd seminarau a nosweithiau trafod ar faterion addysgol ymarferol.

Sri Lanka

Yn 1938, pan basiwyd cyfraith ffasgiaidd gwrth-Iddewig ac ymfudodd i Sri Lanca gyda'i thrydydd gŵr, y newyddiadurwr Laszlo Ujvári, a fu farw ym 1940. Cyfarfu a phriododd EFC Ludowyk, Athro Saesneg ym Mhrifysgol, Colombo.

Aelodaeth

Bu'n aelod o Gymdeithas Seico-analytig Almaeneg, Cymdeithas Seico-analytig Hwngari a Chymdeithas Seico-analytig Lloegr am rai blynyddoedd.

Gweithiau llenyddol

• Rényi Edit versei, 1919
• Versohnung
• Gegen den Strom, 1941
• Miracle and Faith in Early Buddhism, 1944
• Pubertätsriten der Mädchen in einer in Umwandlung begriffenen Gesellschaft, 1955
• Megbékélés, 1979