Eirwen Davies

Darlledwraig o Gymraes

Eirwen Davies (192612 Mawrth 2014) oedd y cyflwynydd newyddion benywaidd cynta yng Nghymru a gweithiai drwy gyfrwng y Gymraeg ar doriad gwawr darlledu Cymraeg.

Eirwen Davies
Ganwyd1926 Edit this on Wikidata
Pum Heol Edit this on Wikidata
Bu farw12 Mawrth 2014 Edit this on Wikidata
Caerdydd Edit this on Wikidata
DinasyddiaethBaner Cymru Cymru
Galwedigaethcyflwynydd teledu, cyflwynydd newyddion Edit this on Wikidata
Cyflogwr

Bywyd cynnar ac addysg

golygu

Fe'i magwyd yng Nghwm Gwendraeth a roedd yn byw Pum Heol ger Llanelli. Cychwynnodd adrodd tua 7 neu 8 mlwydd oed a chafodd wersi gan Tommy Williams. Cafodd gyngor i wrando ar y radio i ddysgu sut i adrodd a bu'n cystadlu mewn eisteddfodau lleol. Cystadlodd yn y gystadleuaeth adrodd am y tro cyntaf Eisteddfod Genedlaethol Rhosllannerchrugog 1945 ac enillodd yn adrodd y darn "Seimon, mab Jona". Cyfarfu I. D. Hooson, awdur y darn, yn y rhagbrawf.[1] Mynychodd Ysgol Ramadeg Llanelli a perfformiodd mewn dramau yn ystod y cyfnod yma. Roedd ei bryd ar fod yn actores a gwnaeth gais i astudio yn RADA, Llundain. Cafodd ei derbyn gan y coleg drama ond gwrthododd ei thad iddi fynd gan ddweud fod angen swydd mwy sicr arni.

Penderfynodd geisio am swydd gyda'r BBC yng Nghaerdydd a gwnaeth ei chlyweliad yn swyddfa'r BBC yn Plas y Parc. Y drefn oedd ei bod yn eistedd o flaen meicroffôn mewn stafell wag ac adrodd darn o stori, gan weld neb ond clywed llais anhysbys o'r uchelseinydd. Cafodd wybod o fewn pythefnos ei fod yn llwyddiannus.

Ar y pryd roedd yn gweithio yn llawn amser fel ysgrifenyddes gyda'r Bwrdd Glo ac roedd yn cael amser i fynd i weithio ar y cyfryngau.

Cychwynnodd weithio ar y radio, yn gyntaf ar raglenni i ysgolion ac yna drama radio Teulu'r Mans ar ddiwedd y 1950au. Cychwynodd weithio yn achlysurol i TWW yn 1958 gan adrodd storïau i blant amser tê, unwaith yr wythnos. Wedyn daeth y cyfle i adrodd y newyddion ar deledu TWW yn 1958. Un diwrnod nid oedd y darllenwyr newyddion eraill ar gael a chafodd wahoddiad i ddod fewn, ac ar ddiwedd y darllediad gofynnodd y cynhyrchydd Wyn Roberts iddi ddod nôl eto yr wythnos ganlynol. Wedi sawl ymddangosiad cafodd gynnig swydd llawn amser gan Wyn Roberts a gadawodd ei swydd yn y Bwrdd Glo.[1]

Cyflwynodd y rhaglen Gymraeg O Ddydd i Dydd am y tro cyntaf ar 1 Mehefin 1960 ac am rai blynyddoedd wedyn ar TWW. Wedyn daeth yn adnabyddus fel un o gyflwynwyr y rhaglen newyddion ddyddiol Y Dydd.[2] Yn ystod ei chyfnod cafodd gyhoeddi'r newyddion am ddyn yn glanio ar y lleuad. Yn ôl rhai, hi oedd y cyflwynwraig benywaidd cyntaf yng ngwledydd Prydain.[3]

Yn 1966 cafodd ei chydnabod fel Personoliaeth y Flwyddyn.

Marwolaeth

golygu

Bu farw ar y 12 Fawrth 2014 yn Ysbyty Athrofaol, Caerdydd.[2] Dywedodd Gwilym Owen a fu’n bennaeth Newyddion yn HTV "ei chryfder mawr oedd ei thrylwyredd ac mi fyddai’n talu i rai o ddarlledwyr heddiw edrych ar hen dapiau ohoni...Roedd hi'n gwbl, gwbl broffesiynol."[4]

Dolenni allanol

golygu

Cyfeiriadau

golygu
  1. 1.0 1.1  Beti a'i Phobol - Eirwen Davies (19 Mai 2005).
  2. 2.0 2.1  Obituary - Eirwen Davies. Media Wales. Adalwyd ar 24 Ebrill 2016.
  3. VIP's trip back in time (en) , Llanelli Star, 26 Mehefin 2013. Cyrchwyd ar 10 Ebrill 2014.
  4. Arloeswraig ‘gwbl broffesiynol’ , Golwg360, 13 Mawrth 2014. Cyrchwyd ar 10 Ebrill 2014.