Eos (asiantaeth hawliau darlledu)
Corff sy'n cynrychioli rhai cannoedd o gyfansoddwyr cerdd Cymraeg yw Eos. Ffurfiwyd gan fod yr aelodau'n anhapus â'r taliadau a gant drwy asiantaeth freindaliadau PRS for Music (Performing Rights Society).[1]
| Enghraifft o: | sefydliad  |
|---|---|
| Dechrau/Sefydlu | 27 Tachwedd 2012 |
| Ffurf gyfreithiol | cwmni preifat sy'n gyfyngedig drwy warant |
| Pencadlys | Cymru |
| Gwefan | https://www.eos.cymru/ |
Yn 2007 torrwyd ar y ffioedd i 15% yr oedd gan y PRS, sef oddeutu £110,000. Yn Ionawr 2007 cytunodd y BBC i godi'r ffi i dair gwaith y swm presennol ond gwrthododd Eos gan fynnu eu bont yn talu ffi "blanced".[2] Golyga hyn y byddai taliadau'r BBC yn nes at un filiwn o bunnoedd. Yn 2013 a chynt roedd cerddorion Cymraeg a Chymreig yn derbyn 42c y funud.
Yn ôl Eos mae'r BBC yn rhoi taliad flanced o tua £50 miliwn i PRS. Dywedodd llefarydd hefyd fod y £110,000 a gafodd cerddorion Cymraeg yn llai nag 1% o holl gyllideb Radio Cymru er bod cyfanswm yr amser y chwaraeir cerddoriaeth ar y sianel yn 40%.
Yn 2019 cyhoeddwyd i'r BBC ac Eos arwyddo cytundeb newydd ar gyfer telerau cytundeb ‘blanced’ ar gyfer hawlfreintiau darlledu cerddoriaeth. Roedd y cytundeb i bara am bum mlynedd.[3]
Aelodau Bwrdd cyntaf Eos yn 2012
golygu_WOMEX_13_Opening_(10456899325).jpg)
Sefydlwyd Eos yn ffurfiol ar 27 Tachwedd 2012 mewn cyfarfod cyffredinol yn Llanidloes. Yno etholwyd bwrdd Eos:[4]
- Ruth Myfanwy – Cadeirydd, Cwmni cyhoeddi Curiad a dylunydd
- Huw Chiswell, Canwr-cyfansoddwr
- Bryn Fôn, Canwr-cyfansoddwr ac actor
- Gwenan Gibbard, Telynores a chantores
- Mei Gwynedd, Canwr-cyfansoddwr efo Recordiau Jigcal
- Rhys Harris, Cyfrifydd a Chyn-gerddor
- Jim O'Rourke gynt o Jim O'Rourke a'r Hoelion Wyth, Cerddor ac ymgynghorydd
- Emyr Rhys, Cerddor a Cynhyrchydd
- Dafydd Meirion Roberts, Cynhyrchydd ac Ymgynghorydd Hawlfreintiau
- Ynyr Roberts, Cerddor a dylunydd
- Neil Rosser, Canwr-cyfansoddwr
- Tomos I. Jones, Gweinyddwr Eos
Taliadau
golyguYn 2014 dosbarthodd Eos £163,994 mewn breindaliadau i'r haelodau. Cynyddodd hynny i £223,854 yn 2022.[5]
Cronfa Eos
golyguSefydlodd Eos – Yr Asiantaeth Hawliau Darlledu, elusen o’r enw Cronfa Nawdd Eos fydd yn cynnig nawdd er budd y diwydiant cerddoriaeth Gymraeg.
Mae Cronfa Nawdd Eos yn gwahodd cynigion ar gyfer cynlluniau eithriadol fydd yn cyfrannu i lwyddiant y diwydiant cerdd yng Nghymru. Mae Cronfa Nawdd Eos yn cefnogi cynlluniau cyffrous fydd yn ysbrydoli cerddorion, cyfansoddwyr, artistiaid, hyrwyddwyr, trefnwyr a chynhyrchwyr o bob rhan o Gymru i gyfrannu i’r diwydiant cerdd.
Mae’r alwad ar agor i geisiadau am hyd at £1,000 (hyd at 70% o gyfanswm y costau) i gefnogi gweithgaredd yn ystod y 12 mis yn cychwyn o ddyddiad cadarnhau llwyddiant y cais. Mae’r arian sy’n cael ei gynnig yn arian preifat, ac nid yn rhan o unrhyw gynllun neu gronfeydd y Llywodraeth na’r Loteri. Gall yr arian felly gael ei ddefnyddio fel arian cyfatebol (match funding) ar gyfer unrhyw gais arall.[6]
Ym mis Mawrth 2024 cyhoeddodd Eos bod y Gronfa, sy'n gwerth £10,000 ar agor ac yn gwahodd ceisiadau rhwng £100 a £1,000 yr un. Yn y gorffennol, mae’r Gronfa wedi rhoi cyfraniad i Sŵnami gynhyrchu albwm, i Gai Toms gael nawdd i brynu offer stiwdio newydd, ac i Bwncath fynd ar daith i hyrwyddo’u halbwm diwethaf.
“Y bwriad yw ceisio cynorthwyo’r diwydiant cerddorol Gymraeg drwy gynnig nawdd mewn ffordd syml a didrafferth, a heb y rhwystrau arferol,” dywedodd Dafydd Roberts ar ran Bwrdd Eos.[7]
Cyfeiriadau
golygu- ↑ Eos. Cynghrair Cyhoeddwyr a Chyfansoddwyr Cerddoriaeth Cymru. Adalwyd ar 14 Ionawr 2013.
- ↑ Golwg, 25:17 (10 Ionawr 2013)
- ↑ "CYTUNDEB NEWYDD RHWNG EOS A'R BBC". Gwefan Eos. 19 Mai 2019.
- ↑ "aelodau". Gwefan Eos. Cyrchwyd 26 Mawrth 2024.
- ↑ "Cyfrifon". Gwefan Eos. Cyrchwyd 6 Mawrth 2024.
- ↑ "Cronfa". Gwefan Eos. Cyrchwyd 6 Mawrth 2024.
- ↑ "Agor Cronfa Nawdd Eos i helpu'r diwydiant cerddoriaeth". Golwg360. 3 Ebrill 2024.
