Fforest Clud
Cramen garreg o ucheldir yn nwyrain canolbarth Cymru yw Fforest Clud (Saesneg: Radnor Forest). Gelwir yr ucheldir yn 'fforest' am ei fod yn dir agored a osodwyd o'r neilltu ar gyfer hela gan arglwyddi lleol yn yr Oesoedd Canol. Roedd yn ffurfio calon yr ardal ddaearyddol ganoloesol a adwaenid fel Rhwng Gwy a Hafren.
| Rhos Fawr Fforest Clud | |
|---|---|
| |
| Llun | Llethrau uchaf Rhos Fawr |
| Uchder | 660m / 2,165 troedfedd |
| Lleoliad | Canolbarth Cymru |
| Gwlad | Cymru |
Ar 22 Mehefin, 1402, cafodd Owain Glyndŵr fuddugoliaeth fawr ar y Saeson ym Brwydr Bryn Glas, ar odre ogleddol Fforest Clud.
Pwyntiau uchaf Fforest Clud yw'r Rhos Fawr, llwyfandir eang o laswellt a grug sy'n cyrraedd uchder o 660 m, a llwyfandir cyffelyb i'r dwyrain, Y Domen Ddu (Black Mixen yn Saesneg), bron ar y ffin â Swydd Henffordd yn Lloegr. Ceir mast darlledu ar ben y copa olaf.
Yn ôl traddodiad llên gwerin lleol, bu draig yn byw yn y Fforest ers talwm. Am ei bod yn aflonyddu cymaint ar y trogolion, codasant cylch o bedair eglwys i'w hamgylchynnu. Cysegrwyd y pedair eglwys hynny, sef eglwysi Llanfihangel Cefn-llys, Llanfihangel Rhydieithon, Llanfihangel Nant Melan a Llanfihangel Casgob, i'r archangel Sant Mihangel, sy'n gorchfygu'r ddraig yn y Beibl. Credid y byddai'r ddraig yn deffro eto pe dinistrid unrhyw un o'r pedair eglwys.[1]
Cyfeiriadau
golygu- ↑ "St Michael and the Dragon of Radnor Forest" Archifwyd 2007-04-30 yn y Peiriant Wayback ar wefan yr Eglwys yng Nghymru (Esgobaeth Abertawe ac Aberhonddu)