Hanes cyfansoddiadol Cymru
Agwedd o hanes cyfreithiol Cymru yw hanes cyfansoddiadol Cymru sy'n ymwneud â statws cyfansoddiadol y wlad. Heddiw mae Cymru yn rhan o'r Deyrnas Unedig ac felly heb gyfansoddiad ysgrifenedig cyfundrefnol, ond cyfansoddiad sydd yn gymysgedd o ddeddfau, cytundebau, cyfraith gyffredin, a thraddodiadau. Mae gan Gymru gynulliad deddfwriaethol a llywodraeth ddatganoledig, ond nid yw'r rhain yn llwyr annibynnol ar lywodraeth y Deyrnas Unedig.
Yr Oesoedd Canol golygu
Teyrnas Lloegr golygu
Wedi marwolaeth Llywelyn ap Gruffudd ym 1282, daeth Cymru dan reolaeth Brenin Lloegr, er nad oedd yn rhan o Deyrnas Lloegr. Ymgorfforwyd Cymru yn rhan gyfreithiol o Deyrnas Lloegr gan Y Deddfau Uno 1536 a 1543. Yn ôl Deddf Cymru a Berwick 1746, byddai unrhyw ddeddfau fyddai'n cael eu pasio ar gyfer Lloegr o hynny ymlaen hefyd yn weithredol yng Nghymru a Berwick-upon-Tweed. Ebai William Ewart Gladstone, Prif Weinidog y Deyrnas Unedig yn y 19g, "The distinction between England and Wales is totally unknown to our constitution.".[1]
Datblygiadau yn yr 20g golygu
Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu at yr adran hon.
Datganoli golygu
Cyfeiriadau golygu
- ↑ (Saesneg) "Wales’s constitutional position within the UK[dolen marw]", Sefydliad Materion Cymreig. Adalwyd ar 12 Mai 2018.