Hanes cyfansoddiadol Cymru

Agwedd o hanes cyfreithiol Cymru yw hanes cyfansoddiadol Cymru sy'n ymwneud â statws cyfansoddiadol y wlad. Heddiw mae Cymru yn rhan o'r Deyrnas Unedig ac felly heb gyfansoddiad ysgrifenedig cyfundrefnol, ond cyfansoddiad sydd yn gymysgedd o ddeddfau, cytundebau, cyfraith gyffredin, a thraddodiadau. Mae gan Gymru gynulliad deddfwriaethol a llywodraeth ddatganoledig, ond nid yw'r rhain yn llwyr annibynnol ar lywodraeth y Deyrnas Unedig.

Yr Oesoedd Canol

• Teyrnasoedd Cymru
• Tywysogaeth Cymru
• Statud Rhuddlan

Teyrnas Lloegr

Wedi marwolaeth Llywelyn ap Gruffudd ym 1282, daeth Cymru dan reolaeth Brenin Lloegr, er nad oedd yn rhan o Deyrnas Lloegr. Ymgorfforwyd Cymru yn rhan gyfreithiol o Deyrnas Lloegr gan Y Deddfau Uno 1536 a 1543. Yn ôl Deddf Cymru a Berwick 1746, byddai unrhyw ddeddfau fyddai'n cael eu pasio ar gyfer Lloegr o hynny ymlaen hefyd yn weithredol yng Nghymru a Berwick-upon-Tweed. Ebai William Ewart Gladstone, Prif Weinidog y Deyrnas Unedig yn y 19g, "The distinction between England and Wales is totally unknown to our constitution.".

Datblygiadau yn yr 20g

   Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu at yr adran hon.

Datganoli

• Deddf Llywodraeth Cymru 1998
• Deddf Llywodraeth Cymru 2006