Helen Griffin
Roedd Helen Griffin (1958 – 29 Mehefin 2018)[1][2] yn actor, dramodydd a sgriptiwr o Gymru. Ymddangosodd yn rheolaidd mewn cynyrchiadau Cymreig yn y theatr ac ar y teledu. Ysgrifennodd a serennodd yn y ffilm Little White Lies (2005). Yn 2006 ymddangosodd mewn dwy bennod o'r gyfres Doctor Who, penodau "Rise of the Cybermen" a "The Age of Steel".
| Helen Griffin | |
|---|---|
| Ganwyd | 1958  Abertawe |
| Bu farw | 29 Mehefin 2018 |
| Dinasyddiaeth |  Cymru |
| Galwedigaeth | actor, dramodydd, sgriptiwr |
Bywyd cynnar
golyguFe'i ganwyd yn Abertawe a'i magwyd yn Nhreboeth a mynychodd Ysgol Bishop Vaughan.[3] Bu Griffin yn hyfforddi i fod yn nyrs ar yr un cwrs a'r digrifwr Jo Brand a bu'n gweithio fel nyrs seiciatryddol hyd at 1986, pan ddaeth yn actores.[4] Roedd hi'n byw yn Abertawe.
Gyrfa fel actor
golyguRoedd Griffin wedi ymddangos mewn nifer o ddramâu, rhaglenni teledu a ffilmiau. Ar y teledu, mae hi wedi ymddangos yn y comedi cwlt Satellite City, A Mind to Kill, Life Force, Holby City, Doctor Who, Gavin & Stacey, Coronation Street a Getting On. Roedd gwaith ffilm Griffin yn cynnwys Twin Town, Solomon a Gaenor, Human Traffic, The Machine, Camelion a'r ffilmiau cefn wrth gefn Dan y Wenallt / Under Milkwood (2015).
Yn 2003, bu Griffin yn perfformio sioe un-fenyw o'r enw Caitlin, yn seiliedig ar fywyd Caitlin Macnamara, gwraig Dylan Thomas; roedd y Western Mail yn canmol ei "pherfformiad craff a deallusol". Atgyfododd y sioe yn 2014 i nodi canmlwyddiant geni Dylan Thomas.[5]
Yn 2012 - 2013 bu Helen yn serennu mewn sioe un fenyw Who's afraid of Rachel Roberts a oedd yn cynnwys perfformiad yn Gŵyl Caeredin 2013.
Yn 2005, enillodd Griffin clod am ei rôl fel Karen yn Little White Lies. Roedd y sgript yn seiliedig ar y ddrama Flesh and Blood a ysgrifennwyd gan Griffin. Enillodd y wobr am Actores Orau BAFTA Cymru 2005.[6][7] Bu Griffin yn gysylltiedig â'r gyfres Dr Who gan gael ei ddefnyddio fel eilydd yn ystod darlleniadau sgript ar gyfer actorion nad oedd ar gael ar y diwrnod.[8] Bu hyn yn arwain at gynnig rhan iddi yn y penodau 'Rise y Cybermen' a 'The Age of Steel'. Yn y bennod olaf o'r ail gyfres o Gavin & Stacey, bu Griffin yn ymddangos fel Rita, menyw tollau. Bu hi hefyd yn ymddangos fel gweithiwr cymdeithasol mewn pum pennod o Coronation Street. Ymddangosodd ym mhob un o'r tair cyfres o'r comedi arobryn Getting On. Yn 2016, bu hi'n serennu mewn atodiad i Getting On - Going Forward ond gan chwarae rhan cymeriad gwahanol.
Gyrfa fel awdur
golyguYsgrifennodd Griffin ei drama fer cyntaf Killjoy, ar gyfer y Theatr Gorllewin Morgannwg (a ailenwyd wedyn yn Theatr na n'Og). Cafodd ei berfformio am y tro cyntaf ym 1993.[9] Cafodd dwy o'u dramau byrion eraill, The Change a A Generation Arises, eu perfformio ym 1994. Ym 1997 bu Griffin yn cydweithio gyda Jo Brand ar y ddrama fer, Mental, a oedd yn seiliedig ar brofiadau'r ddwy fel nyrsiaid seiciatrig. Bu'r ddwy yn perfformio fersiwn a diweddarwyd yn 2003 yng Ngŵyl Ymylol Caeredin.[10] Drama hir cyntaf Griffin oedd Flesh and Blood, sy'n delio gyda hiliaeth yn y gymdeithas Gymreig. Cafodd ei berfformio gyntaf yn Theatr y Sherman Caerdydd yn 2000, ac yn ddiweddarach symudodd i'r Hampstead Theatr Llundain.[11] Yn 2002 perfformiodd Theatr y Byd Casnewydd ei drama I Love You Superstar am y tro cyntaf.
Addasodd Griffin ei sgript drama Flesh and Blood yn sgript ffilm o'r enw Little White Lies,[12] a gafodd ei ffilmio ar leoliad yng Nghaerdydd ac Abertawe, ac â dangoswyd am y tro cyntaf yn y Deyrnas Unedig ar 10 Ionawr 2006.
Gweithredu gwleidyddol
golyguBu Griffin yn weithredol mewn ymgyrchoedd gwrth-ryfel, gwrth-hiliaeth a ffeministaidd. Yn ystod cyfnod cynhyrchu Flesh and Blood, meddai, "Ni allwn fforddio cael diffiniad cul o'r hyn mae'n golygu i fod yn Gymreig. Os ydym am symud ymlaen dylem fod yn falch o amlddiwylliant Cymru." Yn 2003 bu Griffin yn protestio yn erbyn Rhyfel Irac yn Abertawe, a fu yn llefarydd ar ran Clymblaid Abertawe yn Erbyn y Rhyfel.[13] Yn 2004, safodd fel ymgeisydd ar gyfer Senedd Ewrop ar lechen y Glymblaid PARCH .[14] ni fu'n llwyddiannus.[15] Yn 2006 cafodd Griffin ei arestio am baentio slogan mewn paent coch ar furiau'r Amgueddfa Genedlaethol fel rhan o brotest yn erbyn Cam weithredu Israel yn Libanus.[16] Cafodd ei ddal gan yr heddlu am ddeng awr cyn cael ei ryddhau gyda rhybudd.[17]
Derbyniodd Doethuriaeth er Anrhydedd gan y Brifysgol Agored yng Nghymru fel cydnabyddiaeth am ei ymgyrchu cymdeithasol [18]
Cyfeiriadau
golygu- ↑ "Swansea-born Twin Town actress Helen Griffin dies, aged 59" (yn Saesneg). BBC News. 30 Mehefin 2018. Cyrchwyd 30 Mehefin 2018.
- ↑ "Swansea: The latest news, sport, what's on and business from Swansea and Gower". M.southwales-eveningpost.co.uk (yn Saesneg). Cyrchwyd 30 Mehefin 2018.
- ↑ (Saesneg) Helen Griffin. Swansea's Grand. Adalwyd ar 1 Gorffennaf 2018.
- ↑ Walters, Darren (10 Chwefror 2000). "Exposing the hostility in the hillside". Western Mail. Archifwyd o'r gwreiddiol (Reprint) ar 2005-10-28. Cyrchwyd 23 Awst 2006.
- ↑ Jones, Hannah (26 Rhagfyr 2003). "The WACAS Awards". Western Mail (yn Saesneg). Cyrchwyd 23 Awst 2006.
- ↑ Price, Karen (29 Mawrth 2006). "Doctor Who dominates Welsh Baftas". Western Mail (yn Saesneg). Cyrchwyd 23 Awst 2006.
- ↑ "BAFTA Cymru Awards archive" (yn Saesneg). BAFTA Cymru. 24 Ebrill 2006. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2007-09-28. Cyrchwyd 23 Awst 2006.
- ↑ Pixley, Andrew (9 Tachwedd 2006). "Rise of the Cybermen / The Age of Steel" (yn en). Doctor Who Magazine Special Edition (Panini Comics) (14): 52–61.
- ↑ "Details of Helen Griffin's plays and performances from the archive of the Theatre in Wales website". Theatre in Wales (yn Saesneg). Cyrchwyd 23 Awst 2006.
- ↑ Thomas, Rebecca (5 Awst 2003). "Jo Brand's Fringe return". BBC News (yn Saesneg). Cyrchwyd 23 Awst 2006.
- ↑ Watts, Robert (1 Tachwedd 2000). "Details of Flesh and Blood from the archive of the Theatre in Wales website". Theatre in Wales (yn Saesneg). Cyrchwyd 23 Awst 2006.
- ↑ "A sharp but gritty snapshot". Western Mail (yn Saesneg). 16 Ionawr 2006. Cyrchwyd 23 Awst 2006.
- ↑ "Anti-war protesters rally today". Western Mail (yn Saesneg). 1 Chwefror 2003. Cyrchwyd 23 Awst 2006.
- ↑ Shipton, Martin (20 Mai 2004). "Rebel MP's party launches Euro-campaign". Western Mail. Cyrchwyd 23 Awst 2006.
- ↑ "2004 European parliamentary election results" (free registration required). The Guardian (yn Saesneg). Cyrchwyd 23 Awst 2006.
- ↑ Turner, Robin (10 Awst 2006). "Actress arrested for 'red handed' protest". Western Mail (yn Saesneg). Cyrchwyd 23 Awst 2006.
- ↑ Turner, Robin (11 Awst 2006). "War protesters cautioned". Western Mail (yn Saesneg). Cyrchwyd 23 Awst 2006.
- ↑ University honours for actress Helen Griffin and campaigner Shahien Taj adalwyd 1 Gorffennaf 2018
Dolenni allanol
golygu- Helen Griffin ar wefan Internet Movie Database