Henri Perri

ieithydd

Clerigwr, ysgolhaig Cymreig ac awdur o gyfnod y Dadeni Dysg oedd Henri Perri (1560/1 – 1617), a adnabyddir hefyd fel Henry Parry.

Henri Perri
Ganwyd1560 Edit this on Wikidata
Bu farw1617 Edit this on Wikidata
DinasyddiaethBaner Cymru Cymru
Alma mater
Galwedigaethieithydd Edit this on Wikidata

Bywgraffiad golygu

Ganed Perri yn y Maes-glas, Sir y Fflint, yn 1560 neu 1561. Crwydrodd lawer yn ei ieuenctid cyn cael swydd fel caplan i Syr Rhisiart Bwclai (Bulkeley), un o dirfeddianwyr mawr Ynys Môn. Treuliodd dros ddegawd o'i oes ym Môn gan wasanaethu fel offeiriad ym mhlwyfi Rhoscolyn (1601), Trefdraeth (1606) a Llanfachreth (1613). Yn 1612 fe etholwyd yn ganon Eglwys Gadeiriol Bangor, swydd a ddaliodd hyd ei farwolaeth yn 1617.

Dim ond un llyfr a gyhoeddodd, sef Eglvryn Phraethineb, sebh Dosparth ar Retoreg ('Egluryn Ffraethineb, sef Dosbarth ar Retoreg'), ond mae'n cael ei gyfrif yn un o glasuron ysgolheictod Cymraeg. Llyfr sy'n nodweddiadol o ysbryd y Dadeni ydyw. Ei bwnc yw rhethreg mewn llenyddiaeth. Er ei fod yn seiliedig ar lyfr cynharaf gan William Salesbury a llyfrau cyffelyb ar rethreg mewn ieithoedd eraill, mae llyfr Perri yn frith â dyfyniadau o waith y beirdd Cymraeg yn lle awduron Groeg a Lladin. Roedd hyn yn cydfynd ag awydd y Dyneiddwyr Cymreig i ddyrchafu a chyfoethogi'r iaith ac rhoi iddi urddas fel iaith dysg. Yn ogystal â rhoi blas Cymraeg i'r gyfrol, mae'r dyfyniadau yn rhoi darlun o ddarllen a diwylliant Cymro dysgedig yn y cyfnod hwnnw.

Daeth yr Egluryn yn llyfr poblogaidd a chafwyd sawl argraffiad ohoni dros y canrifoedd, yn cynnwys rhai yn y 19g. Cyhoeddwyd testun safonol gyda nodiadau gan G. J. Williams yn 1930.

Llyfryddiaeth golygu