Yr Holocost
Yr Holocost (o'r Groeg holókauston, o holon "yn llwyr" a kauston "llosg"), hefyd Ha-Shoah (Hebraeg: השואה), yw'r term a ddefnyddir am ladd tua chwe miliwn o Iddewon Ewropeaidd yn ystod yr Ail Ryfel Byd, fel rhan o raglen fwriadol o hil-laddiad gan y Natsïaid.
_1b.jpg) | |
| Enghraifft o'r canlynol | hil-laddiad, trais ethnig, trosedd yn erbyn dynoliaeth, trosedd casineb, state crime, key event  |
|---|---|
| Math | hil-laddiad, persecution of Jews |
| Lladdwyd | 6,000,000 |
| Rhan o | persecution of Jews, gwrth-Semitiaeth |
| Dechreuwyd | 1933 |
| Daeth i ben | 1945 |
| Lleoliad | German-occupied Europe, yr Almaen Natsïaidd, Italian Libya, Italian Ethiopia, Protectoriaeth Ffrengig ym Moroco, Brenhiniaeth Rwmania, Kingdom of Hungary, Teyrnas yr Eidal, Algeria Ffrengig, Shanghai |
| Yn cynnwys | Holocaust in the Netherlands, The Holocaust in France, The Holocaust in Poland, The Holocaust in Lithuania, The Holocaust in Latvia, the Holocaust in Germany, The Holocaust in Belgium, The Holocaust in Russia, The Holocaust in Luxembourg, the Holocaust in Hungary, The Holocaust in Albania, The Holocaust in Belarus, The Holocaust in Bulgaria, The Holocaust in Bohemia and Moravia, The Holocaust in Czechoslovakia, The Holocaust in Estonia, The Holocaust in East Upper Silesia, The Holocaust in Greece, The Holocaust in Italy, The Holocaust in Norway, the Holocaust in Serbia, The Holocaust in Slovakia, The Holocaust in the Independent State of Croatia, The Holocaust in the Sudetenland, The Holocaust in the Lublin District, The Holocaust in Ukraine, The Holocaust in Austria, The Holocaust in Yugoslavia, Jews outside Europe under Axis occupation |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Lladdwyd nifer fawr o bobloedd a grwpiau eraill gan y Natsiaid hefyd, yn cynnwys y Roma, carcharorion rhyfel o'r Undeb Sofietaidd, pobl hoyw, pobl anabl, Tystion Jehovah ac eraill. Mae rhywfaint o anghytundeb ymysg ysgolheigion a ddylid cynnwys y rhain yn y term "Holocost", neu a ddylid ei ddefnyddio am yr Iddewon yn unig.
Dechreuodd yr erlid ar yr Iddewon yn raddol wedi i'r Natsiaid ddod i rym. Ar y dechrau, cyfyngwyd ar hawliau Iddewon gan ddeddfau megis Deddfau Nuremberg, yna gorfodwyd Iddewon i symud i getoau ac yn ddiweddarach i wersylloedd. Erbyn y 1940au roedd gwersylloedd difa megis Auschwitz a Treblinka wedi eu sefydlu, lle lladdwyd miliynau trwy ddefnyddio nwy a dulliau eraill. Credir i 1.4 miliwn o bobl gael eu lladd yn Auschwitz yn unig, a thuag 800,000 yn Treblinka. Cysylltir y rhaglen yma yn arbennig â Heinrich Himmler a'r SS.
Er bod y nifer o 6 miliwn o Iddewon a laddwyd yn yr Holocost yn cael ei dderbyn gan bron bob ysgolhaig, ceir dadlau chwyrn ar adegau pan fo rhywrai un ai'n gwadu fod yr Holocost wedi digwydd neu'n hawlio fod y nifer a laddwyd yn llawer llai na'r ffigwr yma. Enghreifftiau adnabyddus o hyn yn y blynyddoedd diwethaf yw'r awdur o Sais, David Irving a Mahmoud Ahmadinejad, arlywydd Iran.