Pentref a chymuned ym mwrdeistref sirol Casnewydd yw Llanfaches (Saesneg: Llanvaches), nid nepell o Gas-gwent.

Llanfaches
Mathpentref, cymuned Edit this on Wikidata
Enwyd ar ôlMaches Edit this on Wikidata
Poblogaeth377 Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
SirCasnewydd Edit this on Wikidata
GwladBaner Cymru Cymru
Cyfesurynnau51.6167°N 2.8167°W Edit this on Wikidata
Cod SYGW04000820 Edit this on Wikidata
Map
Eglwys Sant Dyfrig, Llanfaches

Ceir yr enghraifft gynharaf o'r enw 'Llanfaches' mewn dogfen o 1566; cyn hynny caed yr enw 'Merthyr Maches' ym 1254. Merch Gwynllyw oedd Maches; enwir cantref Gwynllŵg yng Ngwent ar ei hôl hefyd (gweler hefyd Llanfachraeth ym Môn).[1]

Rhoddodd William Wroth (1576- 1641) y gorau i'w reithoriaeth yn Llanfaches yn 1638 ac yna yn 1639 daeth yn weinidog Annibynwyr cyntaf Cymru.[2]


Cyfrifiad 2011

golygu

Yng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:[3][4][5][6]

Cyfrifiad 2011
Poblogaeth cymuned Llanfaches (pob oed) (402)
  
100%
Y nifer dros 3 oed sy'n siarad Cymraeg (Llanfaches) (29)
  
7.4%
:Y ganran drwy Gymru
  
19%
Y nifer sydd wedi'u geni yng Nghymru (Llanfaches) (240)
  
59.7%
:Y ganran drwy Gymru
  
73%
Y nifer mewn gwaith rhwng 16 a 74 oed(Llanfaches) (52)
  
31.5%
:Y ganran drwy Gymru
  
67.1%

Cyfeiriadau

golygu
  1. Hywel Wyn Owen a Richard Morgan, Dictionary of the Place-Names of Wales (Gwasg Gomer, 2008)
  2. Gwyddoniadur Cymru. Cyd-olygyddion:John Davies, Menna Baines, Nigel Jenkins a Peredur Lynch. Gwasg Prifysgol Cymru. 2008. tud 531; R. Geraint Gruffydd, Y Gair a'r Ysbryd: Ysgrifau ar Biwritaniaeth a Methodistiaeth, gol. E. Wyn James (2019)
  3. "Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru". Swyddfa Ystadegau Gwladol. Cyrchwyd 2012-12-12.. Poblogaeth: ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.
  4. Canran y diwaith drwy Gymru; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013
  5. Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.
  6. Gwefan Llywodraeth Cymru; Ystadegau Economaidd Allweddol, Tachwedd 2010; Mae'r gyfradd gyflogaeth ymhlith pobl 16 – 64 oed yng Nghymru yn 67.1 y cant.; adalwyd 31 Mai 2013[dolen farw]