Mosg cynulleidfaol a madrasa a adeiladwyd ym 1455 yn Ninas Gaza, Palestina yw Mosg Mahkamah (a elwir hefyd yn Fosg Birdibak neu Madrasa o Amir Bardabak). Gellir trawslythrenu'r enw Arabeg 'Mahkamah' i Jāmi 'al-Mahkamah al-Birdibakiyyah mewn orgraff Ladin.

Mosg Mahkamah
Enghraifft o'r canlynolmosg Edit this on Wikidata
GwladBaner Palesteina Palesteina
Dechrau/Sefydlu1455 Edit this on Wikidata
Map
GwladwriaethGwladwriaeth Palesteina Edit this on Wikidata
RhanbarthDinas Gaza Edit this on Wikidata

Dinistriwyd y mosg yn llwyr gan fomiau byddin Israel yn ystod yr ymosodiad ar Gaza yn 2014.[1] Roedd y mosg wedi'i leoli ar hyd Baghdad Street ger prif fynedfa orllewinol ardal Shuja'iyya yn Ninas Gaza.

Adeiladwyd y mosg ym 1455 ar orchmynion Sayf al-Din Birdibak al-Ashrafi, dawadar (neu gynrychiolydd) y swltan Mamluk Sayf al-Din Inal . Roedd Birdibak yn grefyddol iawn a chynullodd gynhadledd flynyddol i drafod Hadith (canllawiau ynglŷn â bywyd personol pob Mwslim) yr ysgolhaig Mwslimaidd o'r 9g Muhammad al-Bukhari. Cyrhaeddodd Sayf al-Din Birdibak al-Ashrafi swyddi uchel yn nhalaith Mamluk ac adeiladodd ddau 'fosg dydd Gwener' arall yn Damascus a Cairo. Yn wreiddiol roedd Mosg Mahkamah yn rhan o madrasa ("ysgol grefyddol"), ac addysg oedd prif swyddogaeth yr adeilad. Roedd gweddïau hefyd yn cael eu cynnal yn rheolaidd bob dydd Gwener.[2]

Yn ystod rheolaeth yr Otomaniaid rhwng yr 16g a dechrau'r 20g, roedd yr ysgol yn gweithredu fel llys ar gyfer qadis y ddinas ("barnwyr"), a dyna pam ei henw arferol, Arabeg al-Mahkamah ("y Llys.")[2] Yn niwedd y 19g daeth yr ysgolhaig Swistiraidd Max van Berchem o hyd i arysgrif Kufic wedi'i osod dros mihrab (neu "bulpud") y mosg a oedd yn perthyn i garreg fedd Muhammad ibn al-Abbas al-Hashimi,[3] aelod o deulu Hashemite a fu farw yn Gaza ddiwedd y 9g.[4] Ar ben mynedfa'r mosg mae'r arysgrif sylfaen sy'n coffau Birdibak am adeiladu'r mosg ac anrhydeddu Swltan Inal.[5]

Yn ystod y cyfnod Mandad Prydeinig yn dilyn y Rhyfel Byd Cyntaf gwasanaethodd fel ysgol grefyddol y bechgyn dan yr enw Madrasa al-Shuja'iyya al-Amiriyya. Chwalwyd y mosg yn llwyr gan lu awyr Israel yn Operation "Protective Edge".

Pensaernïaeth

golygu

Adeiladwyd y mosg yn null Burji Mamluk.[6] Mae'n enghraifft unigryw o bensaernïaeth Mamluk, ar ôl cael ei dylanwadu'n fawr gan fosg-madrasas Ayyubid cynharach. Yn benodol, mae cilfachau ffasâd y gogledd yn debyg iawn i elfennau pensaernïol Ayyubidaidd yn yr Aifft a Syria.[7] Mae'r cyfadeilad yn cynnwys sahn canolog ("cwrt") wedi'i leoli 1.2 metr yn is na lefel y stryd.

Cyfeiriadau

golygu
  1. "Long-neglected Gaza heritage wilts in war". Ma'an News Agency. 2014-08-14. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2014-09-24. Cyrchwyd 2014-09-17.
  2. 2.0 2.1 Sharon, 2009, p. 166
  3. Sharon, 2009, p. 41
  4. Sharon, 2009, p. 44
  5. Sharon, 2009, p. 167
  6. Shahin, 2005, p. 437.
  7. Sadeq, 2007, p. 208.

Darllen pellach

golygu

Dolenni allanol

golygu