Rhestr o ddigwyddiadau economaidd Cymru

Dyma restr o gerrig milltir yn hanes economi Cymru.

Hanes

Cyn Oes y Rhufeiniaid yng Nghymru roedd llawer o fwyngloddio gan gynnwys copr, aur a haearn
Roedd arian yn cael eu bathu led led y gwledydd Celtaidd am o leaif mil o flynyddoedd.
1300au Melinau gwlân Dyffryn Ceiriog yn peri i ogledd-ddwyrain Cymru fod y rhanbarth mwyaf datblygedig yng Nghymru o ran economi - am ganrif o leiaf.
1570 Ffowndri "bras and wire" yn cael ei sefydlu yn Tintern
1580au Datblygwyd diwydiant efydd de Cymru gan Almaenwyr a phobl o'r Iseldiroedd.
1666 Gwnaed mewnforio gwartheg o Iwerddon yn anghyfreithlon, er mwyn ysgogi'r diwydiant porthmona.
1704 Sefydlwyd ffwrnais i doddi plwm ac arian (elfen) yn Gadlys, Bagillt, gogledd-ddwyrain Cymru.
1717 Datblygiad pwysig yn y broses o weithio tun.
1750 Erbyn hyn roedd 50% o gopr gwledydd Prydain yn dod o ardal Abertawe.
1757 Gwaith haearn cyntaf y Cymoedd.
1831 Trethi llechi'n cael ei ddiddymu gan y llywodraeth; hyn yn cael effaith gadarnhaol ar economi Cymru.
1834 Diddymu treth ar y glo.
1855 Y tren cyntaf yn cyrraedd o'r Rhondda i Ddociau Caerdydd.
1859 Mwyngloddio efydd ar ei anterth.
1861 Dull newydd o greu dur drwy "open hearth" yn cael ei ffurfio gan William Seamens.
1862 Mwyngloddio plwm yn ei anterth.
1869 Mwyngloddio arian yn ei anterth.
1883 Y diwydiant zinc yn ei anterth.
1885 Gwaith dur Brymbo yn agor.
1896 Streic Mawr y Penrhyn.
1898 Y diwydiant llechi yn ei anterth.
1902 Y gwaith trin nicel mwya'n y byd yn agor yng Nghlydach gan Ludwig Mond.
1904 Y diwydiant aur ar ei anterth.
1908 Ffatri Almaenig i greu silc artiffisial yn agor yn Greenfield, Sir Fflint.
1913 Y diwydiant glo yn ei anterth.
1921 Purfa olew Llandarcy yn agor. Fe'i dewisiwyd y lleoliad hwn oherwydd ei agosatrwydd at Borthladd Abertawe.
1932 Mwy nag erioed o bobl yn ddi-waith yng Nghymru.
1933 Cynllun Marchnata Llaeth yn cael ei lansio; hyn yn gwarantu pris teg i'r ffermwr.
1936 Y stad ddiwydiannol cyntaf yn agor: yn Nhrefforest.
1938 Gwaith dur Glyn Ebwy yn agor; y cyntaf o'i bath i gynnig cynhyrchu "un llinell".
1939 Ffatri awyrennau'n agor ym Mrychdyn, Sir Fflint. Cwmni De Havilland.
1948 Ffatri Hoover yn agor ym Merthyr Tydfil.
1955 Undeb Ffermwyr Cymru'n cael ei sefydlu.
1960 Purfa olew cyntaf Aberdaugleddau'n agor gan gwmni Esso.
1962 Agor drysau Gwaith Dur Llanwern.
1964 Y glo olaf yn cael ei allforio o Fae Caerdydd.
1967 Dros 20,000 o dai'n cael eu codi: record.
1968 Atomfa Trawsfynydd yn dechrau gweithio.
1971 Gwaith Rio Tino Zinc yn cael ei ddatblygu ymhellach.
1972 Atomfa Wylfa yn dechrau ar ei waith o greu trydan.
1973 Japan yn buddsoddi am y tro cyntaf mewn gwaith gwneud teledai Sony, ym Mhen-y-bont ar Ogwr.
1973 TUC Cymru'n cael ei sefydlu.
1980 Gwaith dur Shotton yn cau.