Rhosyn gwyllt
| Rosa canina | |
|---|---|
| |
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Plantae |
| Ddim wedi'i restru: | Angiosbermau |
| Ddim wedi'i restru: | Ewdicotau |
| Ddim wedi'i restru: | Rosidau |
| Urdd: | Rosales |
| Teulu: | Rosaceae |
| Genws: | Rosa |
| Rhywogaeth: | R. canina |
| Enw deuenwol | |
| Rosa canina Carl Linnaeus | |
| Cyfystyron | |
|
See text | |
Planhigyn blodeuol sy'n frodorol o Hemisffer y Gogledd yw Rhosyn gwyllt sy'n enw gwrywaidd. Mae'n perthyn i'r teulu Rosaceae. Yr enw gwyddonol (Lladin) yw Rosa canina a'r enw Saesneg yw Dog-rose.[1] Ceir enwau Cymraeg eraill ar y planhigyn hwn gan gynnwys Rhosyn Coch Gwyllt, Breila, Breilw, Ciros, Egroes, Egroeswydd March y Mieri, Marchiaren, Merddrain, Mieri Ffrenig, Ogfaenllwyn, Rhos y Cŵn Coch, Rhosyn Gwyllt, Rhosyn y Cŵn.
Mae'r teulu Rosaceae yn perthyn i'r genws Rosa (rhosyn) fel ag y mae'r cotoneaster a'r eirinen. Prif nodwedd y teulu yw ei ffrwythau amrywiol a phwysig i economi gwledydd.[2] Ceir 5 sepal, 5 petal ac mae'r briger wedi'u gosod mewn sbeiral sy'n ffurfio llestr tebyg i gwpan o'r enw hypanthiwm.
Perthynas â phobl
golyguArferid casglu’r egroes, (mwcog, bochau cochion neu ffrwythau’r rhosyn gwyllt) yn ystod yr ail ryfel byd pan fyddai orenau (ffynhonnell amgen Fitamin C) yn brin.[3]
Cofnodwyd yn llyfr log ysgol gynradd Rhosneigr:
- 16 Medi 1942: 17lbs rose hips dispatched to Liverpool by passenger train
- 24 Medi 1942: 14lbs rose hips dispatched to Gwalchmai, as arranged by the WVS Organisation [Womens' Voluntary Service]
- 8 Hydref 1942: 26lbs of rose hips were dispatched to Liverpool by train
Ac yn llyfr log Ysgol Earle Webster Rd School, Llandegfan, Ynys Môn:
- 6 Hydref 1944: 40 lbs rose hips sent to Mrs Thornton-Jones
- 13 Hydref 1944: 84lbs rose hips sent to Mrs Thornton-Jones making a total for the month of 320lbs, £2.13.4 received for the rose hips
Gweler hefyd
golygu- Y Bywiadur Gwefan Llên Natur
Cyfeiriadau
golygu- ↑ Gerddi Kew; adalwyd 21 Ionawr 2015
- ↑ B.C. Bennett (undated). Economic Botany: Twenty-Five Economically Important Plant Families. [http: //www.eolss.net/Sample-Chapters/C09/E6-118-03.pdf Encyclopedia of Life Support Systems (EOLSS) e-book]
- ↑ testun Arddangosfa am Y Rhyfel ym Môn, Oriel Mon
