Rhydlys Stabler

rhywogaeth o fyd planhigion: un o lysiau’r afu
Rhydlys Stabler
Marsupella stableri
Statws cadwraeth
Dosbarthiad gwyddonol
Teyrnas: Plantae
Rhaniad: Marchantiophyta
Dosbarth: Jungermanniopsida
Urdd: Jungermanniales
Teulu: Gymnomitriaceae
Genws: Marsupella
Rhywogaeth: M. stableri
Enw deuenwol
Marsupella stableri

Math o blanhigyn, di-flodau, ac un o lysiau'r afu yw Rhydlys Stabler (enw gwyddonol: Marsupella stableri; enw Saesneg: Stabler's rustwort). O ran tacson, mae'n perthyn i urdd y Jungermanniales, o fewn y dosbarth Jungermanniopsida.

Mae’r rhywogaeth hon i’w chanfod mewn dau leoliad ar arfordir Gwynedd a nifer o lefydd yn yr Alban ac Ardal y Llynnoedd.

Fel arfer, mae'r llysiau'r afu hyn yn tyfu fel matiau coch llorweddol, tebyg i edau, sy'n binc eu lliw, ond gall rhai planhigion fod yn goch tywyllach neu bron yn ddu, neu'n wyrdd yn y cysgod. Eu cynefin yw llethrau llaith y mynyddoedd.

Gall yr egin fod hyd at 15 mm o hyd, ond fel arfer maent yn llawer byrrach, ac yn gul iawn.[1]

Llysiau'r afu

golygu

Planhigion anflodeuol bach o'r rhaniad Marchantiophyta yw llysiau'r afu. Defnyddir y term "lysiau'r afu" am un planhigyn, neu lawer. Erbyn 2019 roedd tua 6,000 o rywogaethau wedi cael eu hadnabod gan naturiaethwyr.[2] Fe'u ceir ledled y byd, mewn lleoedd llaith gan amlaf. Mae gan lawer ohonynt goesyn a dail ac maent yn debyg i fwsoglau o ran golwg.

Mae rhai rhywogaethau i'w cael yng Nghymru; gweler y categori yma.

  Safonwyd yr enw Rhydlys Stabler gan un o brosiectau  . Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.

Cyfeiriadau

golygu
  1. rbg-web2.rbge.org.uk; adalwyd 25 Hydref 2019.
  2. Raven, Peter H.; Ray F. Evert & Susan E. Eichhorn (1999) Biology of Plants, W. H. Freeman, Efrog Newydd.