Siracusa
Dinas a chymuned (comune) ar ynys Sisili yn yr Eidal yw Siracusa (Sisilieg Sarausa, Groeg Συρακοῦσαι, Lladin Syracusae, Ffrangeg a Saesneg Syracuse), sy'n brifddinas talaith Siracusa. Saif ar arfordir dwyreiniol yr ynys.
 | |
 | |
| Math | cymuned, dinas, dinas fawr, cyrchfan i dwristiaid, polis  |
|---|---|
| Prifddinas | Siracusa |
| Poblogaeth | 116,244 |
| Sefydlwyd |
|
| Pennaeth llywodraeth | Francesco Italia |
| Cylchfa amser | UTC+01:00, UTC+2 |
| Gefeilldref/i | |
| Nawddsant | Lleucu |
| Iaith/Ieithoedd swyddogol | Eidaleg |
| Daearyddiaeth | |
| Rhan o'r canlynol | Syracuse and the Rocky Necropolis of Pantalica, Free Municipal Consortium of Syracuse |
| Sir | Free Municipal Consortium of Syracuse |
| Gwlad |  Yr Eidal |
| Arwynebedd | 207.78 km², 898 ha |
| Uwch y môr | 17 ±1 metr |
| Yn ffinio gyda | Avola, Melilli, Noto, Priolo Gargallo, Solarino, Canicattini Bagni, Floridia, Palazzolo Acreide |
| Cyfesurynnau | 37.0692°N 15.2875°E |
| Cod post | 96100 |
| Pennaeth y Llywodraeth | Francesco Italia |
 | |
Roedd y boblogaeth yn 118,385 yng nghyfrifiad 2011.[1]
Sefydlwyd Siracusa yn 734 neu 733 CC gan Roegiaid o ddinasoedd Corinth a Tenea, dan arweiniad yr oecist (gwladychwr) Archias, a'i galwodd yn Sirako, gan gyfeirio at gors gyfagos. Tyfodd y ddinas i fod yn un o'r dinasoedd Groegaidd mwyaf grymus yn unman o gwmpas Môr y Canoldir.
Daeth y ddinas yn gyfoethog iawn mewn cynghrair a Gweriniaeth Rhufain yn ystod teyrnasiad Hiero II o 275 CC ymlaen. Wedi marwolaeth Hiero yn 215 CC, trodd ei olynydd Hieronymus yn erbyn Rhufain, a chipiwyd y ddinas gan y Rhufeiniaid dan Marcus Claudius Marcellus yn 212 CC. Lladdwyd dinesydd enwocaf Siracusa, y gwyddonydd a mathemategydd Archimedes, pan gipiwyd y ddinas.
Siracusa oedd prifddinas yr ynys yn y cyfnod Rhufeinig. Bu dan reolaeth y Fandaliaid am gyfnod, cyn i'r cadfridog Belisarius ei chipio i'r Ymerodraeth Fysantaidd ar 31 Rhagfyr 535). O 663 hyd 668 roedd yr ymerawdwr Constans II yn teyrnasu o Siracusa. Cipiwyd y ddinas gan y Mwslimiaid yn 878, ac yn y cyfnod dilynol daeth Palermo yn brifddinas yr ynys yn lle Siracusa.
Yn 2005 daeth hen ganol y ddinas yn Safle Treftadaeth y Byd.
Cyfeiriadau
golygu- ↑ City Population; adalwyd 8 Mai 2018