Utica, Tiwnisia
Hen ddinas yng Ngogledd Affrica oedd Utica. Saif i'r gogledd-ddwyrain o safle dinas Carthago, yn yr hyn sy'n awr yn Tiwnisia, ar wastadedd tua hanner ffordd rhwng Tiwnis a Bizerte, yng nghyffiniau tref Kalâat el-Andalous yn nhalaith Ariana yng ngogledd-orllewin y wlad. Arferai Utica fod ar arfordir y Môr Canoldir, ond erbyn hyn mae'n 8 km o'r môr. Bu'n brifddinas talaith Rufeinig Affrica o 146 CC hyd 25 O.C..
 | |
| Math | safle archaeolegol  |
|---|---|
| Sefydlwyd |
|
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Bizerte |
| Gwlad |  Tiwnisia |
| Cyfesurynnau | 37.0565°N 10.0623°E |
 | |
| Statws treftadaeth | listed monument of Tunisia |
| Manylion | |
Sefydlwyd y ddinas gan y Ffeniciaid tua 1101 CC yn ôl Plinius yr Hynaf. Datblygodd yn borthladd pwysig. Cymerodd ran yn y rhyfel yn erbyn dinasoedd Magna Graecia, ac o ganlyniad cipiwyd y ddinas gan Agathocles yn 308 CC. Cefnogodd Carthago yn ei brwydr yn erbyn Gweriniaeth Rhufain yn y Rhyfel Pwnig Cyntaf a'r Ail Ryfel Pwnig. Yn y Trydydd Rhyfel Pwnig, ildiodd i'r Rhufeiniaid yn syth, a chynorthwyodd y Rhufeiniaid yn erbyn Carthago. Fel gwobr, cafodd lawer o diroedd Carthago.
Yma y lladdodd Cato yr Ieuengaf ei hun wedi i'w blaid golli'r Rhyfel Cartref yn erbyn Iŵl Cesar yn 46 CC. Yn 439, cipiwyd y ddinas gan y Fandaliaid, ac yn 534 gan yr Ymerodraeth Fysantaidd. Dinistriwyd y ddinas gan yr Arabiaid yn niwedd y 7g.
| |||
|
Bulla Regia ·
Carthago ·
Chemtou ·
Cilium ·
Dougga ·
Amffitheatr El Jem ·
Gigthis ·
Haïdra ·
Kerkouane · |
