Abcasiaid

Cenedl a grŵp ethnig yng ngorllewin y Cawcasws yw'r Abcasiaid sydd yn frodorol i ardal Abchasia ar lannau'r Môr Du. Amcangyfrifwyd yn 2015 taw 200,000–600,000 o Abcasiaid sydd, a thrigasant 150,000–200,000 ohonynt yn eu mamwlad. Abchaseg yw'r iaith frodorol, ac mae nifer ohonynt hefyd yn siarad Georgeg, Rwseg, neu Dyrceg. O ran crefydd, Mwslimiaid Swnni (defod Hanafi) yw'r mwyafrif, a lleiafrifoedd yn arddel Cristnogaeth Uniongred Dwyreiniol (yr Eglwys Uniongred Abcasaidd) neu neo-baganiaeth ar sail crefydd yr hen Abcasiaid.

Abcasiaid

Gorymdaith o Abcasiaid yn chwifio'u baner genedlaethol.
Enghraifft o'r canlynol	pobl, grŵp ethnig
Mamiaith	Abchaseg
Label brodorol	аҧсуаа
Poblogaeth	185,000
Crefydd	Eglwysi uniongred, sunni, abkhaz neopaganism
Rhan o	ieithoedd Gogledd-orllewin y Cawcasws
Yn cynnwys	Apsua
Enw brodorol	аҧсуаа
Gwladwriaeth	Twrci, Moscfa, Crai Krasnodar, Oblast Rostov, St Petersburg, Adygea, Karachay-Cherkessia, Syria, De Osetia, Ajaria, Tbilisi, Samegrelo-Zemo Svaneti, Wcráin, Gwlad Iorddonen, Libanus, Yr Aifft, Unol Daleithiau America, Gweriniaeth Abchasia, Georgia, yr Almaen, Abchasia
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Gellir olrhain bodolaeth y genedl Abcasaidd yn ôl i'r Henfyd. Trodd y mwyafrif o Abcasiaid yn Gristnogion erbyn y 4g. Sefydlwyd gwladwriaeth annibynnol ganddynt yn 740. Daeth Abcasia dan reolaeth y Georgiaid yn 1008, ac yn brotectoriaeth i Ymerodraeth yr Otomaniaid yn 1578, ac wedi hynny trodd y mwyafrif o Abcasiaid yn Fwslimiaid. Daeth Abcasia dan reolaeth Ymerodraeth Rwsia yn 1810, ac yn rhan o Ymerodraeth Rwsia yn 1864 yn sgil trechiad Tywysog Abcasia yn Rhyfeloedd y Cawcasws. Yn y cyfnod rhwng gwrthryfel 1866 a 1878, ymfudodd mwy na 70,000 o Abcasiaid i Dwrci. Yn ystod Chwyldro Rwsia, datganwyd annibyniaeth yr Abcasiaid ond cafodd ei hymgorffori'n rhan o Georgia, a ymunodd yn ddiweddarach â'r Undeb Sofietaidd. Dan lywodraeth Joseff Stalin, cafodd sawl cenedl gyfan yn yr Undeb Sofietaidd ei chaethgludo i ran arall o'r wlad. Gwnaed cynllun o'r fath ar gyfer yr Abcasiaid, ond bu farw Stalin cyn iddo gael ei weithredu. Fel rhan o Weriniaeth Sofietaidd Sosialaidd Georgia, ymsefydlodd nifer o Georgiaid yn Abcasia ac erbyn 1950 bu'r Abcasiaid yn lleiafrif yn eu mamwlad. Bu rhyfela rhwng yr Abcasiaid a'r Georgiaid yn sgil cwymp yr Undeb Sofietaidd, a datganwyd annibyniaeth Gweriniaeth Abcasia yn 1992. Dim ond ychydig o wladwriaethau sydd yn cydnabod bodolaeth Gweriniaeth Abcasia, ac mae'r mwyafrif helaeth o wledydd a chyrff rhyngwladol yn ystyried Abcasia yn diriogaeth i Georgia.