Akranes

Akranes
Math	dinas
Poblogaeth	7,997
Sefydlwyd	1604 ;
Cylchfa amser	UTC+00:00
Gefeilldref/i	Bwrdeistref Västervik, Närpes, Bamble
Daearyddiaeth
Sir	Akraneskaupstaður
Gwlad	Gwlad yr Iâ
Arwynebedd	9 km²
Uwch y môr	9 metr
Yn ffinio gyda	Hvalfjarðarsveit
Cyfesurynnau	64.3167°N 22.1°W
Cod post	300
	Ffeiliau perthnasol ar Comin
	[golygwch ar Wicidata]

Mae Akranes (IPA:ˈaːkraˌnɛːs) yn borthladd a bwrdeisdref ar arfordir orllewinnol Gwlad yr Iâ ac yn gorwedd oddeutu 20 km (12 mi) i'r gogledd o'r brifddinas, Reykjavík. Mae Akranes yn Rhanbarth Vesturland. Ar 1 Ionawr 2017 poblogaeth y dref oedd 7,051. Hi yw'r dref fwyaf yng ngorllewin Gwlad yr Iâ.

Ynghanu'r enw Akranes

Gwladychwyd Akranes yn y 9g ond bu'n rhaid aros nes 1942 cyn i'r dref dderbyn siarter bwrdeisdref.

Hanes

Sonia'r Landnámabók i Akranes gael ei gwladychu yn y 9g gan y brodyr Þormóður a Ketill, meibion Bresi. Daethont o'r Iwerddon. Dechreuodd y lle ymffurfio'n dref yng nghanol y 17g a hynny fel pentref bysgota. Yn 1942 fe roddwyd siarter iddi ac yn y blynyddoedd a ddilynodd cododd poblogaeth y dref yn sydyn iawn.

Ceir sawl diwydiant a chydlogwr yn y dref. Agorwyd ffatri sment yn yr 1950au a gorsaf mwyndoddi alwminiwm yn 1998.

Akranes Gyfoes

Mae'r diwydiant bysgota yn parhau i fod yn un o brif gyflogwyr y dref ond mae masnach hefyd yn gyflogwyr sylweddol arall wrth i Akranes weithredu fel canolfan wasanaethu ar gyfer ardal wledig y tu cefn iddi.

Disgwylir i'r dref i dyfu ymhellach yn sgil gwella trafnidiaeth gydag ardal Reykjavík Fawr yn dilyn adeiladu Twnnel Hvalfjörður sydd 5.57 km-long (3.46 mi) o hyd yn 1998. Dyma un o dwneli tan-ddŵr hiraf y byd.

Poblogaeth

Dyddiad	Poblogaeth
1. Rhag. 1981:	5.267
1. Rhag. 1997:	5.127
1. Rhag. 2003:	5.582
1. Rhag. 2004:	5.655
1. Rhag. 2005:	5.782
1. Rhag. 2006:	5.955
1. Rhag. 2007:	5.976
1. Rhag. 2008:	6.401
1. Dez. 2009:	6.609
1. Dez. 2010:	6.549

Chwaraeon

Mae'r dref yn gartref i glwb chwaraeon, Íþróttabandalag Akraness.

Mae gan Akranes draddodiad pêl-droed hir. Mae'r tîm lleol, ÍA Akranes, wedi bod ymysg timau gorau'r wlad ers blynyddoedd. Ganed cyn chwaraewr Sheffield Wednesday ac Arsenal, y chwaraewr canol cae, Siggi Jonsson yn Akranes a bu'n chwarae gydag ÍA ar dri cyfnod gwahanol.

Amgueddfa Werin

Lleolir Amgueddfa Werin Akranes yn y dref. Mae'r (Byggðasafnið í Görðum Akranesi) yn Garðar. Mae'n cynnwys arddangosfeydd ac arteffactau tu fewn a hefyd fel amgueddfa awyr agored yn debyg i Amgueddfa Werin Cymru. Sefydlwyd yr Amgueddfa yn 1953.^[1]