Basgiaid
Pobl sy'n gysylltiedig a Gwlad y Basg, yng ngogledd Sbaen a de-orllewin Ffrainc yw'r Basgiaid (Basgeg: Euskaldunak).
| Cyfanswm poblogaeth | |
|---|---|
| Tua 18 miliwn trwy'r byd | |
| Ardaloedd gyda niferoedd sylweddol | |
| Gwlad y Basg, Sbaen, Ffrainc, Ariannin, Mecsico, Unol Daleithiau | |
| Ieithoedd | |
| Basgeg, Sbaeneg | |
| Crefydd | |
| Cristnogaeth (Catholig), arall, dim |
Daw'r enw "Basg" yn wreiddiol o enw llwyth y Vascones, oedd yn ôl yr hanesydd Groegaidd Strabo yn byw yn rhan orllewinol y Pyreneau ac i'r gogledd o Afon Ebro. Mae'r ardal hanesyddol a adwaenir fel Gwlad y Basg (Euskal Herria), yn awr wedi ei rhannu rhwng Cymuned Ymreolaethol Gwlad y Basg a chymuned ymreolaethol Nafarroa, y ddau yn Sbaen, ac Iparralde, y diriogaeth Fasgaidd yn Ffrainc, sy'n ffurfio rhan o departement Pyrénées-Atlantiques.
Amcangyfrifir fod poblogaeth Gwlad y Basg i gyd tua 3 miliwn. Ceir nifer fawr o bobl o dras Fasgaidd mewn gwledydd megis yr Ariannin, Mecsico a'r Unol Daleithiau oherwydd ymfudo.
Basgiaid enwog
golygu- Prif: Rhestr Basgiaid
- Gabriel Aresti (1933-1975)
- Bernardo Atxaga (1951-)
- Ainhoa Arteta (1964-)
- Joxe Azurmendi (1941-)
- Pio Baroja (1872-1956)
- Juan Sebastian Elkano (1480-1526)
- Katalina Erauso (1592-1650)
- Gotzon Garate (1934-2008)
- Inazio Loiolakoa (Ignatius o Loyola) (1491-1556)
- Jorge Oteiza (1908-2003)
- Frantzisko Xabierkoa (1506-1552)
- Joseba Sarrionandia (1958-)
- Txillardegi (1929-2012)
- Miguel de Unamuno (1864-1936)
- Miguel Indurain (1964- )
- Patxi Xabier Lezama Perier (1967- )