Bwrdeistref Maesyfed (etholaeth seneddol)

**Bwrdeistref Maesyfed**
Bwrdeistref Maesyfed; Etholaeth Bwrdeistref
Creu:	1545
Diddymwyd:	1885
Math:	Tŷ'r Cyffredin
Aelodau:	Un

Roedd Bwrdeistref Maesyfed yn gyn etholaeth Gymreig rhwng 1542 a 1885 a oedd yn ethol un Aelod Seneddol (AS) i Dŷ'r Cyffredin. O dan Ddeddf Ailddosbarthu Seddi 1885 cafodd yr etholaeth ei chyfuno ag etholaeth Sir Faesyfed.

Ffiniau

Yn ystod y cyfnod cynnar roedd yr etholaeth yn cynnwys bwrdeiswyr Tref Maesyfed, Cefnllys, Trefyclo, Cnwclas, Norton, Castell-paen, Llanandras a Rhaeadr Gwy.

Yn niwedd y 17g bu anghydfod parthed y ffiniau a chafwyd dadleuon yn Nhŷ'r Cyffredin ar ôl i'r pwyllgor deisebau canfod yn erbyn canlyniad etholiadau 1689 a 1690. Gwaharddodd y pwyllgor y pleidleisiau o Lanandras a Chastell-paen (a Norton, mewn egwyddor, er bod neb wedi pleidleisio yno), wedi hynny dim ond bwrdeiswyr Faesyfed, Cefnllys, Trefyclo, Cnwclas a Rhaeadr Gwy oedd yn cael bwrw pleidlais. Ym 1832 cafodd Llanandras ei ail osod yn yr etholaeth.

Aelodau Seneddol

Aelodau Seneddol 1545 - 1832

Arglwydd Harley, AS 1711-1715

Is-Iarll Malden, AS 1794-1799

Thomas Frankland Lewis, AS 1847-1855

Blwyddyn	Aelod
1545	Thomas Lewis
1547	Thomas Lewis
1553 (Maw)	anhysbys
1553 (Hyd)	Rhys Lewis
1554 (Ebr)	Robert Vaughan
1554 (Tach)	Robert Vaughan
1555	Richard Blike
1558	Rhys Lewis
1559	Robert Vaughan
1562/3	Morgan Price
1571	Rhys Lewis II
1572	Watkin Vaughan
1584	Hugh Davies
1586	Hugh Davies
1588	James Walter
1593	Thomas Crompton
1597	Edward Lewis
1601	Stephen Price
1604–1611	Syr Robert Harley
1614	Rowland Meyrick
1621–1629	Charles Price
1629–1640	dim senedd
Ebr 1640	Richard Jones
Tach 1640	Philip Warwick
Chwef 1644	gwag
1647	Robert Harley
Rhag 1648	gwag
1653	dim cynrychiolaeth
Ion 1659	Robert Weaver
Mai 1659	dim cynrychiolaeth
Ebr 1660	Robert Harley
1661	Edward Harley
1679	Griffith Jones
1681	Syr John Morgan
1685	Owen Wynne
1689	Richard Williams
Maw 1690	Syr Rowland Gwynne
Tach 1690	Robert Harley
1711	Arglwydd Harley
1715	Thomas Lewis
1761	Edward Lewis
1768	John Lewis
1769	Edward Lewis
1774	John Lewis
1775	Edward Lewis
1790	David Murray
1794	Is-iarll Malden
1799 - 1831	Richard Price

Aelodau Seneddol 1832 - 1885

George Cornewall Lewis

Etholiad		Aelod	Plaid
1832		Richard Price	Ceidwadol
1847		Syr Thomas Frankland Lewis	Rhyddfrydol
1855		Syr George Cornewall Lewis	Rhyddfrydol
1863		Syr Richard Green-Price	Rhyddfrydol
1869		Ardalydd Hartington	Rhyddfrydol
1880		Samuel Charles Evan Williams	Rhyddfrydol
1884		Charles Coltman Coltman Rogers	Rhyddfrydol
1885	dileu'r etholaeth

Etholiadau

Ar ôl y Ddeddf Diwygio Mawr (1832), cafwyd dau isetholiad ac un etholiad cyffredinol lle fu cystadlu am y sedd. Bu pob etholiad arall yn ddiwrthwynebiad.

Spencer Cavendish, Ardalydd Hartington

Isetholiad Bwrdeistref Maesyfed 1869
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Rhyddfrydol	Ardalydd Hartington	546	75.7
	Ceidwadwyr	G H Phillips	175	24.3
Mwyafrif			371
Y nifer a bleidleisiodd				85.7
	Rhyddfrydol yn cadw		Gogwydd

Etholiad cyffredinol 1874: Bwrdeistref Maesyfed
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Rhyddfrydol	Ardalydd Hartington	612	79.1
	Ceidwadwyr	G W Cockburn	162	20.9
Mwyafrif			450
Y nifer a bleidleisiodd				79.9
	Rhyddfrydol yn cadw		Gogwydd

Isetholiad Bwrdeistref Maesyfed 1880
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Rhyddfrydol	Samuel Charles Evan Williams	458	68
	Ceidwadwyr	C E T Ottway	390	46
Mwyafrif			68
Y nifer a bleidleisiodd				89.7
	Rhyddfrydol yn cadw		Gogwydd

Cyfeiriadau

Nicholas, Thomas Annals and antiquities of the counties and county families of Wales; Llundain 1872; Cyf II t 919 [1] adalwyd 21 Chwefror 2015
Craig, F.W.S. British Parliamentary Election Results 1918-1949 (Glasgow; Political Reference Publications, 1969)
James, Arnold J a Thomas, John E. Wales at Westminster - A History of the Parliamentry Representation of Wales 1800-1979 (Gwasg Gomer 1981) ISBN 0 85088 684 8