Mae Deddf Cymru 2014 [1] yn Ddeddf ddatganoli Cymreig gan Senedd y Deyrnas Unedig .

Cyflwynwyd y mesur i Dŷ’r Cyffredin ar 20 Mawrth 2014 [2] gan Brif Ysgrifennydd y Trysorlys, Danny Alexander ac Ysgrifennydd Gwladol Cymru, David Jones . [3] Pwrpas y mesur oedd gweithredu rhai o argymhellion Comisiwn Silk gyda’r nod o ddatganoli pwerau pellach o’r Deyrnas Unedig i Gymru .

Llwyddodd i basio’r rhwystrau olaf yn San Steffan a chafodd gydsyniad Brenhinol ar 17 Rhagfyr 2014, gan ddod yn gyfraith. [4]

Darpariaethau golygu

Mae darpariaethau’r Ddeddf yn cynnwys y canlynol: [1]

  • Datganoli’r dreth stamp, ardrethi busnes a’r dreth dirlenwi i Gymru a galluogi’r Cynulliad Cenedlaethol i godi trethi newydd sy’n benodol i Gymru yn eu lle. [5] Gellir datganoli trethi pellach hefyd, gyda chytundeb Senedd y DU a Chynulliad Cymru.
  • Darparu ar gyfer refferendwm yng Nghymru ynghylch a ddylai elfen o dreth incwm gael ei datganoli. Os bydd pleidlais o blaid yna bydd y Cynulliad Cenedlaethol yn gallu gosod cyfradd treth incwm Cymreig. Bydd amrywiadau mewn refeniw yn cael eu rheoli gan bwerau benthyca newydd i Weinidogion Cymru.
  • Ymestyn tymhorau Cynulliad Cymru yn barhaol o bedair i bum mlynedd er mwyn lleihau’r siawns y bydd etholiadau’r Cynulliad yn gwrthdaro ag etholiadau cyffredinol i Senedd San Steffan o ganlyniad i Ddeddf Seneddau Cyfnod Penodol 2011 .
  • Cael gwared ar y gwaharddiad ar ymgeiswyr yn etholiadau Cynulliad Cymru rhag sefyll mewn etholaeth a hefyd bod ar y rhestr ranbarthol.
  • Gwahardd Aelodau Cynulliad Cymru rhag bod yn ASau hefyd (gweler mandad deuol ).
  • Newid enw Llywodraeth Cynulliad Cymru yn ffurfiol i Lywodraeth Cymru .
  • Egluro sefyllfa'r Prif Weinidog rhwng diddymu'r Cynulliad ac etholiad Cynulliad.
  • Caniatáu i Weinidogion Cymru osod terfyn ar faint o ddyled tai y gall awdurdodau tai lleol unigol yng Nghymru ei dal. Bydd Trysorlys y DU yn cyfyngu ar gyfanswm dyled tai Cymru.
  • Ei gwneud yn ofynnol i Gomisiwn y Gyfraith roi cyngor a gwybodaeth i Weinidogion Cymru ar y materion diwygio’r gyfraith y gwnaethant eu cyfeirio at y Comisiwn.[1]

Gweler hefyd golygu

Dolenni allanol golygu

Cyfeiriadau golygu

  1. 1.0 1.1 1.2 legislation.gov.uk Wales Act 2014
  2. "Press release: David Jones and Danny Alexander introduce Wales Bill in Parliament". Gov.UK. 20 March 2014.
  3. "Wales Bill". UK Parliament. Cyrchwyd 12 April 2014.
  4. Parliament Wales Act 2014
  5. "Welsh taxes to be in place by 2018 under Wales Bill timetable unveiled by the UK Government". Wales Online. 20 March 2014.