Ras seiclo sy'n cynnwys sawl cymal yw'r Giro d'Italia (Taith yr Eidal), a adnabyddir yn fyr fel Y Giro. Mae'r ras, sydd ar gyfer seiclwyr proffesiynol, yn para tair wythnos, ac yn cael ei chynnal yn flynyddol ar ddiwedd Mai a dechrau Mehefin o amgylch yr Eidal. Mae'r Giro yn un o'r tri Grand Tour, ac yn rhan o galendr Rheng y Byd UCI. Yr enillydd diweddaraf (yn 2012) oedd Ryder Hesjedal.

Giro d'Italia
Enghraifft o'r canlynolGrand Tours Edit this on Wikidata
Math2.PT, 2.UWT Edit this on Wikidata
Rhan oUCI World Tour Edit this on Wikidata
Dechrau/Sefydlu1909 Edit this on Wikidata
Yn cynnwys1909 Giro d'Italia, 1910 Giro d'Italia, 1912 Giro d'Italia, 1919 Giro d'Italia, 1920 Giro d'Italia, 1921 Giro d'Italia, 1923 Giro d'Italia, 1924 Giro d'Italia, 1925 Giro d'Italia, 1926 Giro d'Italia, 1927 Giro d'Italia, 1928 Giro d'Italia, 1929 Giro d'Italia, 1930 Giro d'Italia, 1931 Giro d'Italia, 1932 Giro d'Italia, 1933 Giro d'Italia, 1934 Giro d'Italia, 1935 Giro d'Italia, 1936 Giro d'Italia, 1937 Giro d'Italia, 1938 Giro d'Italia, 1939 Giro d'Italia, 1940 Giro d'Italia, 1946 Giro d'Italia, 1947 Giro d'Italia, 1948 Giro d'Italia, 1949 Giro d'Italia, 1950 Giro d'Italia, 1951 Giro d'Italia, 1952 Giro d'Italia, 1953 Giro d'Italia, 1954 Giro d'Italia, 1955 Giro d'Italia, 1957 Giro d'Italia, 1958 Giro d'Italia, 1959 Giro d'Italia, 1960 Giro d'Italia, 1961 Giro d'Italia, 1962 Giro d'Italia, 1963 Giro d'Italia, 1964 Giro d'Italia, 1965 Giro d'Italia, 1966 Giro d'Italia, 1967 Giro d'Italia, 1968 Giro d'Italia, 1969 Giro d'Italia, 1970 Giro d'Italia, 1971 Giro d'Italia, 1972 Giro d'Italia, 1973 Giro d'Italia, 1974 Giro d'Italia, 1976 Giro d'Italia, 1977 Giro d'Italia, 1978 Giro d'Italia, 1979 Giro d'Italia, 1980 Giro d'Italia, 1981 Giro d'Italia, 1982 Giro d'Italia, 1984 Giro d'Italia, 1985 Giro d'Italia, 1986 Giro d'Italia, 1987 Giro d'Italia, 1988 Giro d'Italia, 1989 Giro d'Italia, 1990 Giro d'Italia, 1991 Giro d'Italia, 1992 Giro d'Italia, 1993 Giro d'Italia, 1994 Giro d'Italia, 1995 Giro d'Italia, 1996 Giro d'Italia, 1997 Giro d'Italia, 1998 Giro d'Italia, 1999 Giro d'Italia, 2000 Giro d'Italia, 2001 Giro d'Italia, 2002 Giro d'Italia, 2003 Giro d'Italia, 2004 Giro d'Italia, 2005 Giro d'Italia, 2006 Giro d'Italia, 2007 Giro d'Italia, 2008 Giro d'Italia, 2009 Giro d'Italia, 2010 Giro d'Italia, 2011 Giro d'Italia, 2012 Giro d'Italia, 2013 Giro d'Italia, 2014 Giro d'Italia, 2015 Giro d'Italia, 2016 Giro d'Italia, 1956 Giro d'Italia, 2017 Giro d'Italia, 2018 Giro d'Italia, 1975 Giro d'Italia, 2019 Giro d'Italia, 1983 Giro d'Italia, 2020 Giro d'Italia, 2021 Giro d'Italia, 1911 Giro d'Italia, 1913 Giro d'Italia, 1914 Giro d'Italia, 1922 Giro d'Italia, 2022 Giro d'Italia, 2023 Giro d'Italia, 2024 Giro d'Italia Edit this on Wikidata
DosbarthyddGoogle Play Edit this on Wikidata
Gwefanhttps://www.giroditalia.it/ Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia
Ryder Hesjedal, enillydd Giro d'Italia 2012, yn gwisgo'r maglia rosa ac yn dal y cwpan yn Milan.

Ysbrydolwyd y Giro gan y Tour de France ac, yn yr un modd a ddyfeisiwyd y ras Ffrengig i hybu gwerthiant L'Auto, bwriadodd Emilio Camillo Costamagna, golygydd La Gazzetta dello Sport, i gynyddu cylchrediad ei bapur ef. Dechreuodd y Giro d'Italia cyntaf ar 13 Mai 1909 ym Milan, gydag wyth cymal a chyfanswm o 2,448 cilometr (1,521 milltir). Luigi Ganna oedd enillydd y ras cyntaf.

Crysau

golygu

Mae arweinydd cyffredinol y Giro wedi gwisgo crys pinc y maglia rosa ers 1931, gan gyd-fynd â'r papur pinc a argraffwyd y La Gazzetta dello Sport arni ar y pryd. Mae Brenin y Mynyddoedd yn gwisgo'r maglia verde (crys gwyrdd). Mae arweinydd y dosbarthiad pwyntiau yn gwisgo'r maglia ciclamino (crys piwswyn), a'r reidiwr ifanc gorau yn gwisgo'r maglia bianca (crys gwyn).

 
Maglia rosa yr 88fed rhifyn yn 2005

Yr Eidalwr Felice Gimondi sy'n dal y record am y nifer o weithiau iddo orffen ar y podiwm, gyda chyfanswm o naw: tair buddugoliaeth, dau ail safle a pedwar trydydd safle.

Maglia rosa

golygu

Gwisgir y maglia rosa pob dydd gan y reidiwr sydd â'r cyfanswm lleiaf o'r amser a gymerwyd i gyflawni'r cymalau hyd hynny. Gall y reidiwr sy'n gwisgo'r crys newid pob dydd wrth i'r ras fynd yn ei flaen, ond mae'r timau yn tueddi i wneud eu gorau i gadw eu reidwyr yn y crys oherwydd ceir ymddangosiad mwy yn y wasg i'r noddwyr a gwobrau ariannol. Mae pob tîm yn dod a chrysau pinc eu hunain i'r ras, gyda logos eu noddwyr arni rhag ofn bydd un o'u reidwyr hwy yn arwain y ras ar unrhyw adeg. Y reidiwr sydd â'r cyfanswm lleiaf o amser ar ddiwedd y ras yw enillydd cyffredinol y Giro a'r maglia rosa, yn yr un modd ag enillir y Maillot Jaune yn y Tour de France.

Maglia verde

golygu

Yn ystod cymalau mynyddig y ras, gwobrwyir pwyntiau i'r reidiwr cyntaf i gyrraedd copa pob esgyniad sylweddol. Bydd sawl o'r reidwyr canlynol dros y copa yn derbyn llai o bwyntiau yn dibynnu ar eu safle a caletwch yr esgyniad. Caiff yr elltydd eu dosbarthu mewn gwahanol gategorïau, caiff y categori ei benderfynu ar sail faint mor serth a hir yw'r allt. Gwisgir y maglia verde (crys gwyrdd) gan arweinydd y gystadleuaeth, sef y reidiwr sydd gyda'r cyfanswm mwyaf o bwyntiau dringo ar ddechrau'r cymal. Os yw reidiwr yn dal y maglia rosa a'r verde, gwisgir y maglia verde gan y reidiwr sydd yn ail yn y gystadleuaeth hwnnw. Enillydd maglia verde y Giro pob blwyddyn yw'r reidiwr sydd gyda'r nifer fwyaf o bwyntiau dringo ar ddiwedd y ras. Mae nifer o reidwyr yn anelu yn arbennig i geisio ennill y gystadleuaeth hon, yn arbennig y rhai sydd ddim yn sbrintwyr na'r dreialwyr-amser cryf. Mae'r un peth yn wir gyda'r Crys Dot Polca yn y Tour de France. Enillydd maglia verde 2012 oedd Matteo Rabottini.

Pwyntiau:

  • Hors catégorie (HC): 20, 18, 16, 14, 12, 10, 8, 7, 6 a 5.
  • Categori 1: 15, 13, 11, 9, 8, 7, 6 a 5.
  • Categori 2: 10, 9, 8, 7, 6, a 5.
  • Categori 3: 4, 3, 2 a 1.
  • Categori 4: 3, 2 a 1.

Caiff y pwyntiau ar gael eu dyblu ar gyfer yr esgyniad olaf yn y cymal (categori HC, 1 a 2 yn unig).

Maglia ciclamino

golygu

Gwobrwyir pwyntiau tuag at cystadleuaeth y sbrintwyr i'r reidwyr cyntaf i groesi'r llinell mewn cymalau gwastad, ac mewn sbrintiau canolraddol ar bwyntiau dynodedig yn ystod cymal. Mae'r nifer o bwyntiau yn amrywio, gan ddibynnu ar faint mor galed yw'r cymal, y nifer o esgyniadau a'u categori. Gwisgir y maglia ciclamino gan y reidiwr sy'n arwain y gystadleuaeth ar ddechrau pob cymal, sef y reidiwr sydd gyda'r cyfanswm mwyaf o bwyntiau sbrintio. Y reidiwr sydd â'r cyfanswm mwyaf o bwyntiau ar ddiwedd y ras yw enillydd maglia ciclamino y Giro. Enillir y gystadleuaeth gan sbrintwyr fel rheol, sydd gyda ychydig os unrhyw obaith o allu ennill yn y dosbarthiad cyffredinol. Mae'r maglia ciclamino yn cyfateb i maillot vert y Tour de France. Enillydd y gystadleuaeth hon yn 2012 oedd Joaquim Rodríguez.

Pwyntiau:

  Cymalau Gwastad
Gwobrwyir 35, 30, 26, 24, 22, 20, 19, 18, 17, 16, 15, 14, 13, 12, 11, 10, 9, 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2 ac 1 pwynt i'r 25 reidiwr cyntaf i orffen cymal.
  Cymalau mynyddig canolig
Gwobrwyir 25, 22, 20, 18, 16, 15, 14, 13, 12, 11, 10, 9, 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1 pwynt i'r 20 reidiwr cyntaf i orffen cymal.
  Cymalau mynyddig uchel
Gwobrwyir 20, 17, 15, 13, 12, 10, 9, 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1 pwynt i'r 15 reidiwr cyntaf i orffen cymal.
  Treialon amser
Gwobrwyir 15, 12, 10, 8, 6, 5, 4, 3, 2, 1 pwynt i'r 10 reidiwr cyflymaf yn y cymal.

Gall cymalau gynnwys sawl sbrint canolraddol: Gwobrwyir 6, 4, a 2 o bwyntiau i'r 3 reidiwr cyntaf i groesi'r llinellau rhain.

Y nifer fwyaf o fuddugoliaethau yn y gystadleuaeth bwyntiau:

Maglia bianca

golygu

Mae cystadleuaeth y reidiwr ifanc gorau o fewn y Giro, sy'n dathlu reidwyr ifanc. Gwobrwyir y maglia bianca (crys gwyn) i'r reidiwr ifanc gorau, sef y reidiwr o dan 25 oed sydd yn y safle uchaf yn y dosbarthiad cyffredinol, yn yr un modd a'r Crys Gwyn yn y Tour de France. Gwisgir y crys hwn, fel yn y cystadlaethau eraill, gan arweinydd y gystadleuaeth a ddechrau pob cymal. Enillwyd maglia bianca 2012 gan Rigoberto Urán.

Rhestr yr enillwyr cyffredinol

golygu
Giro Blwyddyn Enillydd Cenediglrwydd Tîm
1 1909 Luigi Ganna   Yr Eidal Yr Eidal
2 1910 Carlo Galetti   Yr Eidal Team Atala
3 1911 Carlo Galetti   Yr Eidal Bianchi
4[1] 1912 Team Atala
Carlo Galetti, Giovanni Micheletto,Eberardo Pavesi
  Yr Eidal Team Atala
5 1913 Carlo Oriani   Yr Eidal Maino
6 1914 Alfonso Calzolari   Yr Eidal Stucchi
1915–1918: ni gynhaliwyd oherwydd y Rhyfel Byd Cyntaf
7 1919 Costante Girardengo   Yr Eidal Stucchi
8 1920 Gaetano Belloni   Yr Eidal Bianchi
9 1921 Giovanni Brunero   Yr Eidal Legnano
10 1922 Giovanni Brunero   Yr Eidal Legnano
11 1923 Costante Girardengo   Yr Eidal Maino
12 1924 Giuseppe Enrici   Yr Eidal
13 1925 Alfredo Binda   Yr Eidal Legnano
14 1926 Giovanni Brunero   Yr Eidal Legnano
15 1927 Alfredo Binda   Yr Eidal Legnano
16 1928 Alfredo Binda   Yr Eidal Legnano
17 1929 Alfredo Binda   Yr Eidal Legnano
18 1930 Luigi Marchisio   Yr Eidal Legnano
19 1931 Francesco Camusso   Yr Eidal Gloria
20 1932 Antonio Pesenti   Yr Eidal Dei
21 1933 Alfredo Binda   Yr Eidal Legnano
22 1934 Learco Guerra   Yr Eidal Maino-Clement
23 1935 Vasco Bergamaschi   Yr Eidal Maino-Girardengo
24 1936 Gino Bartali   Yr Eidal Legnano
25 1937 Gino Bartali   Yr Eidal Legnano
26 1938 Giovanni Valetti   Yr Eidal Fresjus
27 1939 Giovanni Valetti   Yr Eidal France Sport-Wobler
28 1940 Fausto Coppi   Yr Eidal Legnano
1941–1945: ni gynhaliwyd oherwydd yr Ail Ryfel Byd
29 1946 Gino Bartali   Yr Eidal Legnano
30 1947 Fausto Coppi   Yr Eidal Bianchi
31 1948 Fiorenzo Magni   Yr Eidal Willier Triestina
32 1949 Fausto Coppi   Yr Eidal Bianchi-Ursus
33 1950 Hugo Koblet   Y Swistir Guerra
34 1951 Fiorenzo Magni   Yr Eidal Ganna
35 1952 Fausto Coppi   Yr Eidal Bianchi-Pirelli
36 1953 Fausto Coppi   Yr Eidal Bianchi-Pirelli
37 1954 Carlo Clerici   Y Swistir Faema-Guerra
38 1955 Fiorenzo Magni   Yr Eidal Nivea-Fuchs
39 1956 Charly Gaul   Luxembourg Faema-Guerra
40 1957 Gastone Nencini   Yr Eidal Chlorodont
41 1958 Ercole Baldini   Yr Eidal Legnano
42 1959 Charly Gaul   Luxembourg Emi G. S.
43 1960 Jacques Anquetil   Ffrainc Fynsec
44 1961 Arnaldo Pambianco   Yr Eidal Fides
45 1962 Franco Balmamion   Yr Eidal Carpano
46 1963 Franco Balmamion   Yr Eidal Carpano
47 1964 Jacques Anquetil   Ffrainc St.Raphael
48 1965 Vittorio Adorni   Yr Eidal Salvarani
49 1966 Gianni Motta   Yr Eidal Molteni
50 1967 Felice Gimondi   Yr Eidal Salvarani
51 1968 Eddy Merckx   Gwlad Belg Faema
52 1969 Felice Gimondi   Yr Eidal Faema
53 1970 Eddy Merckx   Gwlad Belg Faema
54 1971 Gösta Pettersson   Sweden Ferretti
55 1972 Eddy Merckx   Gwlad Belg Molteni
56 1973 Eddy Merckx   Gwlad Belg Molteni
57 1974 Eddy Merckx   Gwlad Belg Molteni
58 1975 Fausto Bertoglio   Yr Eidal Jollyceramica
59 1976 Felice Gimondi   Yr Eidal Bianchi-Campagnolo
60 1977 Michel Pollentier   Gwlad Belg Flandria-Velda
61 1978 Johan de Muynck   Gwlad Belg Bianchi-Faema
62 1979 Giuseppe Saronni   Yr Eidal Scic
63 1980 Bernard Hinault   Ffrainc Renault-Elf-Gitane
64 1981 Giovanni Battaglin   Yr Eidal Inoxpran
65 1982 Bernard Hinault   Ffrainc Renault-Elf-Gitane
66 1983 Giuseppe Saronni   Yr Eidal Del Tongo
67 1984 Francesco Moser   Yr Eidal Gis-Tuc Lu
68 1985 Bernard Hinault   Ffrainc La Vie Claire
69 1986 Roberto Visentini   Yr Eidal Carrera-Inoxpran
70 1987 Stephen Roche   Gweriniaeth Iwerddon Carrera-Vagabond
71 1988 Andrew Hampsten   UDA 7-Eleven
72 1989 Laurent Fignon   Ffrainc Super U-Raleigh-Fiat
73 1990 Gianni Bugno   Yr Eidal Chateau d'Ax
74 1991 Franco Chioccioli   Yr Eidal del Tongo
75 1992 Miguel Indurain   Sbaen Banesto
76 1993 Miguel Indurain   Sbaen Banesto
77 1994 Eugeni Berzin   Rwsia Gewiss-Ballan
78 1995 Tony Rominger   Y Swistir Mapei-GB
79 1996 Pavel Tonkov   Rwsia Ceramiche Panaria-Vinavil
80 1997 Ivan Gotti   Yr Eidal Saeco
81 1998 Marco Pantani   Yr Eidal Mercatone Uno
82 1999 Ivan Gotti   Yr Eidal Polti
83 2000 Stefano Garzelli   Yr Eidal Mercatone Uno
84 2001 Gilberto Simoni   Yr Eidal Lampre-Daikin
85 2002 Paolo Savoldelli   Yr Eidal Index-Alexia
86 2003 Gilberto Simoni   Yr Eidal Saeco
87 2004 Damiano Cunego   Yr Eidal Saeco
88 2005 Paolo Savoldelli   Yr Eidal Discovery Channel Pro Cycling Team
89 2006 Ivan Basso   Yr Eidal Team Saxo Bank
90 2007 Danilo Di Luca   Yr Eidal Liquigas
91 2008 Alberto Contador   Sbaen Astana
92 2009 Denis Menchov   Rwsia Rabobank
93 2010 Ivan Basso   Yr Eidal Liquigas-Doimo
94 2011 Michele Scarponi   Yr Eidal Lampre-ISD
95 2012 Ryder Hesjedal   Canada Garmin-Barracuda
96 2013 Vincenzo Nibali   Yr Eidal Astana
97 2014 Nairo Quintana   Colombia Movistar
98 2015 Alberto Contador   Sbaen Tinkoff-Saxo
99 2016 Vincenzo Nibali   Yr Eidal Astana
100 2017 Tom Dumoulin   Yr Iseldiroedd Team Sunweb
101 2018 Chris Froome   Y Deyrnas Unedig Team Sky
102 2019 Richard Carapaz   Ecwador Movistar
103 2020 Tao Geoghegan Hart   Y Deyrnas Unedig Ineos-Grenadiers
104 2021 Egan Bernal   Colombia Ineos-Grenadiers

Buddugoliaethau yn ôl gwlad

golygu
Rheng Gwlad Buddugoliaethau
1   Yr Eidal 67
2   Gwlad Belg 7
3   Ffrainc 6
4   Y Swistir 3
  Sbaen 3
  Rwsia 3
7   Luxembourg 2
8   Canada 1
  Gweriniaeth Iwerddon 1
  UDA 1
  Sweden 1

Buddugoliaethau cymalau'r Giro d'Italia

golygu
Rheng Enw Gwlad Nifer[2]
1 Mario Cipollini   Yr Eidal 42
2 Alfredo Binda   Yr Eidal 41
3 Learco Guerra   Yr Eidal 31
4 Costante Girardengo   Yr Eidal 30
5 Eddy Merckx   Gwlad Belg 25
6 Alessandro Petacchi   Yr Eidal 24
Giuseppe Saronni   Yr Eidal 24
8 Francesco Moser   Yr Eidal 23
9 Fausto Coppi   Yr Eidal 22
Roger De Vlaeminck   Gwlad Belg 22
11 Franco Bitossi   Yr Eidal 21
12 Giuseppe Olmo   Yr Eidal 20
Miguel Poblet   Sbaen 20

Recordiau

golygu

Cyfeiriadau

golygu
  1. The 1912 Giro was run as a team competition
  2.  87th Giro d'Italia: a bit of History. dailypeloton.com.