Helsinki

Helsinki (yn Ffinneg;  ynganiad ), neu Helsingfors (yn Swedeg y Ffindir;  ynganiad ) yw prifddinas Y Ffindir a'i dinas fwyaf. Mae'n borthladd pwysig ar lan ogleddol Gwlff y Ffindir, yn y Môr Baltig. Helsinki yw canolfan weinyddol a masnachol y wlad. Mae ganddi boblogaeth o 564,908 (31 Ionawr, 2007). Mae ardal drefol Helsinki yn cynnwys dinasoedd Espoo, Vantaa a Kauniainen, sydd gyda'i gilydd yn ffurfio Rhanbarth y Brifddinas, gyda phologaeth o tua 998,535. Yn ogystal mae Helsinki Fwyaf yn cynnwys rhai dinasoedd ychwanegol ac mae ganddi boblogaeth o 1,293,093 (2007), sy'n golygu fod un o bob pedwar Ffinn yn byw yn ardal Helsinki Fwyaf.

Helsinki

Math	prifddinas, dinas, metropolis, municipality of Finland, y dinas fwyaf
Fi-Helsinki.oga
Poblogaeth	642,045
Sefydlwyd	12 Mehefin 1550
Pennaeth llywodraeth	Jan Vapaavuori
Cylchfa amser	UTC+2, EET, Amser Haf Dwyrain Ewrop, UTC+03:00
Gefeilldref/i	Prag, St Petersburg, Nuuk, Sofia, Oslo, Copenhagen, Stockholm, Reykjavík, Kiev, Tórshavn, Beijing, Tallinn, Berlin, Guadalajara
Iaith/Ieithoedd   swyddogol	Ffinneg, Swedeg
Daearyddiaeth
Sir	Uusimaa
Gwlad	Y Ffindir
Arwynebedd	213.75 km²
Uwch y môr	17 metr
Gerllaw	Gwlff y Ffindir, Afon Vantaa
Yn ffinio gyda	Espoo, Vantaa, Sipoo
Cyfesurynnau	60.17556°N 24.93417°E
Gwleidyddiaeth
Corff deddfwriaethol	Cyngor Dinas Helsinki
Pennaeth y Llywodraeth	Jan Vapaavuori
Sefydlwydwyd gan	Gustav I of Sweden
Ffeiliau perthnasol ar Comin

Canol Helsinki o'r awyr

Mae ganddi nifer o adeiladau mewn gwenithfaen hardd, gan gynnwys y senedd-dŷ a'r eglwys gadeiriol (18g). Ceir nifer o adeiladau diweddar yn ogystal a ystyrir yn enghreifftiau rhagorol o bensaernïaeth yr 20g. Ceir nifer o lynnoedd yn y dinas ac o'i chwmpas. Sefydlwyd ei phrifysgol yn 1828.

Sefydlwyd Helsinki gan y brenin Swedaidd Gustavus I Vasa yn 1550 pan oedd y wlad ym meddiant Sweden. Roedd y rhan fwyaf o'r adeiladau wedi'u gwneud o bren. Dioddefodd y ddinas dân mawr yn 1808 a ddinistriodd rannau mawr ohoni a chafodd ei hail-adeiladau mewn canlyniad. Dan reolaeth Rwsia ar y Ffindir symudwyd y brifddinas o ddinas Turku i Helsinki yn 1812. Yn yr Ail Ryfel Byd dioddefodd bomio ar raddau sylweddol. Erbyn heddiw mae'n ddinas werdd, lewyrchus.

Adeiladau a chofadeiladau

• Eglwys gadeiriol
• Palas Gwydr
• Senedd

Pobl o Helsinki

• Tove Jansson (1914-2001), arlunydd, ysgrifennwr, darlunydd, awdur plant, cartwnydd
• Alvar Aalto (1898-1976), pensaer, dylunydd, cynllunydd trefol
• Paavo Berglund (g. 1929), cerddor
• Esa-Pekka Salonen (g. 1958), cyfansoddwr

Dinaswedd

Dolen allanol

• (Ffinneg, Swedeg, Saesneg, ayyb) Gwefan swyddogol y ddinas

Eginyn erthygl sydd uchod am y Ffindir. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.