Helsinki

Helsinki
Math	bwrdeistref y Ffindir
Poblogaeth	675,747
Sefydlwyd	12 Mehefin 1550 ;
Pennaeth llywodraeth	Juhana Vartiainen
Cylchfa amser	UTC+2, EET, Amser Haf Dwyrain Ewrop, UTC+03:00
Gefeilldref/i	Prag, Nuuk, Sofia, Oslo, Copenhagen, Stockholm, Reykjavík, Kyiv, Tórshavn, Beijing, Tallinn, Berlin, Guadalajara, Eindhoven
Iaith/Ieithoedd; swyddogol	Ffinneg, Swedeg
Daearyddiaeth
Sir	Uusimaa
Gwlad	Y Ffindir
Arwynebedd	214.42 km²
Uwch y môr	17 metr
Gerllaw	Gwlff y Ffindir, Afon Vantaa
Yn ffinio gyda	Espoo, Vantaa, Sipoo
Cyfesurynnau	60.1708°N 24.9375°E
Cod post	00100–00990
Gwleidyddiaeth
Corff gweithredol	Helsinki City Board
Corff deddfwriaethol	Cyngor Dinas Helsinki
Swydd pennaeth; y Llywodraeth	Maer Helsinki
Pennaeth y Llywodraeth	Juhana Vartiainen
Sefydlwydwyd gan	Gustav I o Sweden
	Ffeiliau perthnasol ar Comin
	[golygwch ar Wicidata]

Helsinki (yn Ffinneg; ynganiad ), neu Helsingfors (yn Swedeg y Ffindir; ynganiad ) yw prifddinas Y Ffindir a'i dinas fwyaf. Mae'n borthladd pwysig ar lan ogleddol Gwlff y Ffindir, yn y Môr Baltig. Helsinki yw canolfan weinyddol a masnachol y wlad. Mae ganddi boblogaeth o 564,908 (31 Ionawr, 2007). Mae ardal drefol Helsinki yn cynnwys dinasoedd Espoo, Vantaa a Kauniainen, sydd gyda'i gilydd yn ffurfio Rhanbarth y Brifddinas, gyda phologaeth o tua 998,535. Yn ogystal mae Helsinki Fwyaf yn cynnwys rhai dinasoedd ychwanegol ac mae ganddi boblogaeth o 1,293,093 (2007), sy'n golygu fod un o bob pedwar Ffinn yn byw yn ardal Helsinki Fwyaf.

Mae ganddi nifer o adeiladau mewn gwenithfaen hardd, gan gynnwys y senedd-dŷ a'r eglwys gadeiriol (18g). Yn ogystal, ceir nifer o adeiladau diweddar a ystyrir yn enghreifftiau rhagorol o bensaernïaeth yr 20g. Ceir nifer o lynnoedd yn y ddinas ac o'i chwmpas. Sefydlwyd ei phrifysgol yn 1828.

Sefydlwyd Helsinki gan y brenin Swedaidd Gustavus I Vasa yn 1550 pan oedd y wlad ym meddiant Sweden. Roedd y rhan fwyaf o'r adeiladau wedi'u gwneud o bren. Dioddefodd y ddinas dân mawr yn 1808 a ddinistriodd rannau mawr ohoni a chafodd ei hail-adeiladau mewn canlyniad. Dan reolaeth Rwsia ar y Ffindir symudwyd y brifddinas o ddinas Turku i Helsinki yn 1812. Yn yr Ail Ryfel Byd dioddefodd bomio ar raddau sylweddol. Erbyn heddiw mae'n ddinas werdd, lewyrchus.

Adeiladau a chofadeiladau

Eglwys gadeiriol
Palas Gwydr
Senedd

Pobl o Helsinki

Tove Jansson (1914-2001), arlunydd, ysgrifennwr, darlunydd, awdur plant, cartwnydd
Alvar Aalto (1898-1976), pensaer, dylunydd, cynllunydd trefol
Paavo Berglund (g. 1929), cerddor
Esa-Pekka Salonen (g. 1958), cyfansoddwr

Dinaswedd

Dolen allanol

(Ffinneg, Swedeg, Saesneg, ayyb) Gwefan swyddogol y ddinas

Eginyn erthygl sydd uchod am y Ffindir. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.